Podatnik, który odziedziczy firmę po członku najbliższej rodzinny, nie zapłaci podatku od spadków i darowizn. Aby przy dziedziczeniu firmy nie zapłacić podatku, od spadku trzeba spełnić pewne warunki. To, jakie to są warunki, zależy od daty śmierci spadkodawcy. Gdy śmierć nastąpiła do końca 2006 roku, aby od otrzymanej w spadku firmy nie zapłacić podatku, trzeba ją prowadzić przez pięć lat w niepogorszonym stanie. Ze zwolnienia skorzystać może tylko żona i zstępni spadkodawcy (dzieci, wnuki itd.). Łatwiej jest skorzystać ze zwolnienia z podatku od spadków, gdy firma została odziedziczona po 1 stycznia 2007 r. W takim przypadku spadkobiercy nie zapłacą podatku, gdy zgłoszą odziedziczenie firmy w urzędzie. Co więcej, ze zwolnienia może skorzystać dużo szersze grono członków najbliższej rodziny. Poza małżonkiem i dziećmi prawo do takiej ulgi mają także m.in. rodzice czy teściowie spadkodawcy.
Jak widać, ustawodawca dał podatnikom łatwy sposób na uniknięcie podatku w przypadku dziedziczenia firm rodzinnych. Nie dziwi zatem, że eksperci chwalą tę zmianę.
- Zmiana w ustawie o podatku od spadków i darowizn jest wyrazem liberalizacji przepisów podatkowych i zmianą zdecydowanie korzystną dla podatników. Stare przepisy były bardziej restrykcyjne niż nowo wprowadzone - uważa Katarzyna Bieńkowska, doradca podatkowy w Dewey & LeBoeuf.
Zgłoszenie do urzędu
Od początku 2007 roku weszła w życie nowelizacja przepisów podatkowych, która wprowadziła wiele zwolnień w przypadku przesunięć majątkowych (dziedziczenie, darowizny, pożyczki) pomiędzy najbliższymi członkami rodziny. Jak podkreśla Michał Bator, doradca podatkowy w kancelarii White & Case, zmiany te dotyczą również przekazywania w ramach najbliższej rodziny (np. rodzice-dzieci, małżonkowie) tzw. zakładu wytwórczego, usługowego lub handlowego.
- Obecnie nie ma już wymogu kontynuacji działalności w zakładzie przez pięć kolejnych lat przez spadkobierców lub obdarowanych, by uniknąć podatku od firmy otrzymanej w spadku - tłumaczy Michał Bator.
Katarzyna Bieńkowska dodaje, że obecnie, aby skorzystać ze zwolnienia, konieczne jest jedynie zgłoszenie, w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, lub - jeśli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie tego terminu - nie później niż w terminie miesiąca od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.
- Zgłoszenia dokonuje się na formularzu SD-Z2 obowiązującym od 1 lipca 2008 r. Poprzednio był to druk SD-Z1 - podpowiada Katarzyna Bieńkowska.
Trzeba pamiętać, że zgodnie z Ordynacją podatkową terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca.
Można wpaść w pułapkę
Podsumowując: aby po 1 stycznia 2007 r. skorzystać ze zwolnienia od podatku od odzdziedziczonego przedsiębiorstwa, należy dokonać ważnej formalności - zgłosić fakt dziedziczenia lub darowizny w urzędzie skarbowym.
- Ten wymóg jest potencjalnie bardzo niebezpieczny. Często podatnicy są przekonani, że spadki czy darowizny, które otrzymali np. od rodziców, są wolne od podatku, jednak nie mają świadomości, że do skorzystania ze zwolnienia podatkowego należy złożyć w urzędzie specjalny formularz zgłoszeniowy. Podatnicy łatwo mogą zatem utracić zwolnienie, jeżeli przegapią krótki termin na dokonanie stosownego zgłoszenia - ostrzega Michał Bator.
Zdaniem eksperta to rozwiązanie powinno być zmienione, aby podatnicy nie ponosili dotkliwych konsekwencji niedochowania formalności, o której istnieniu nie mają często pojęcia.
Nowe zasady są korzystne
Analizując zasady rozliczeń podatkowych dziedziczonych firm przed 1 stycznia 2007 r. i po tej dacie, warto się zastanowić, czy nie mamy tu do czynienia z nierównym traktowaniem podatników. Warunki zwolnienia są bowiem dużo bardziej restrykcyjne w przypadku kogoś, kto zmarł 31 grudnia 2006 r., niż gdy zmarł dzień później. Eksperci jednak to wykluczają.
Joanna Patyk, konsultant podatkowy w BDO Numerica, tłumaczy, że trudno tu mówić o nierównym traktowaniu podatników, ponieważ nie można w takim aspekcie porównywać sytuacji podatników przed i po zmianie przepisów prawa.
Obecny obowiązek zgłoszenia dziedziczenia do urzędu skarbowego jest mniej restrykcyjny niż wcześniejszy obowiązek prowadzenia firmy w niepogorszonym stanie przez okres pięciu lat. Nie ulega wątpliwości, że w celu skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania dziedziczenia firmy należy spełnić warunki określone przepisami prawa i nie ma od tego alternatywy.
- To w interesie podatnika jest skorzystanie z przysługującego mu uprawnienia, ale też to podatnik jest zobowiązany do spełnienia określonych przepisami prawa wymogów - stwierdza Joanna Patyk.
Również Maciej Hadas, starszy konsultant w Grant Thornton Frąckowiak, przyznaje, że podatkowe skutki nabycia spadku po 1 stycznia 2007 r. są o wiele korzystniejsze niż przed tą datą. Nie oznacza to jednak, że podatnicy, którzy nabyli spadek w 2006 roku, są nierówno traktowani - zastrzega od razu. Prawo jest stale poddawane zmianom, które są podyktowane różnymi racjami ekonomicznymi, politycznymi, społecznymi itd.
- Nie można podnosić, że poprzednio obowiązujące prawo w zestawieniu z nowym powoduje nierówność opodatkowania. W czasie gdy obowiązywało, wszyscy byli bowiem traktowani równo - podsumowuje Maciej Hadas.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Zwolnienia dla firm rodzinnych
Ewa Matyszewska
ewa.matyszewska@infor.pl