Komornik, który dokonuje egzekucji zaległego wynagrodzenia, będzie również płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych. Inaczej będzie przy egzekucji wynagrodzeń należnych z tytułu umów cywilnoprawnych, np. umowy zlecenia lub o dzieło.
Pobór zaliczek
Od 1 stycznia 2005 r. komornicy sądowi pełnią funkcję płatnika w odniesieniu do egzekwowanych wynagrodzeń za pracę. W konsekwencji, jak podaje Kasper Drążewski, prawnik w Kancelarii Ożóg i Wspólnicy, gdy zaległego wynagrodzenia dokonuje komornik po uprzednim jego wyegzekwowaniu od pracodawcy, to w świetle art. 42e ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) jest on zobowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy obliczonej według skali podatkowej. Do końca 2004 r. komornik, podobnie jak w przypadku umów zlecenia, wypłacał wynagrodzenie bez jego pomniejszenia o zaliczkę na podatek.
- Komornik jako płatnik jest zobowiązany stosować wszystkie zwolnienia dotyczące przychodów pracowników, takie jak np. odszkodowania dla pracowników, ekwiwalenty za korzystanie na rzecz pracodawcy z własnych narzędzi czy też odsetki od zaległych wynagrodzeń - podpowiada Kasper Drążewski.
Dodaje, że komornik jest także zobowiązany do sporządzenia informacji PIT-11, która dotyczy rocznych przychodów, dochodów i kosztów z tytułu umowy o pracę. Nie może on jednak dokonać rocznego rozliczenia podatnika. Ustawa o PIT przyznaje takie uprawnienie tylko zakładom pracy.
- W przypadku gdy komornik egzekwuje wynagrodzenie z umowy zlecenia lub o dzieło, informację PIT-11 przekazuje zakład pracy, mimo że ten podmiot nie wypłacił żadnego przychodu - wyjaśnia Kasper Drążewski.
Jeżeli pracownik dochodzi zaległego wynagrodzenia z umowy o pracę na drodze egzekucji komorniczej, komornik jest zobowiązany potrącić PIT.
Zleceniobiorca ma obowiązki
Jednak takie obowiązki komornika nie powstaną w razie egzekucji wynagrodzenia od zleceniodawcy zamawiającego dzieło lub od podmiotu, z którym podatnik ma zawarty kontrakt menedżerski. Na ten aspekt zwraca uwagę Marek Kolibski, doradca podatkowy, menedżer w Kancelarii Ożóg i Wspólnicy, który wyjaśnia, że w tej sytuacji inaczej niż przy wynagrodzeniu pracowniczym zleceniobiorca wykonujący umowę o dzieło lub zarządzający osobą prawną na podstawie kontraktu menedżerskiego sam powinien rozliczyć PIT od otrzymanego wynagrodzenia.
Jeśli podatnik nie rozliczny podatku, to nieprawidłowe rozliczenie przez płatnika nie zwalnia podatnika od obliczenia i rozliczenia podatku we właściwej wysokości.
- Tym samym zleceniobiorca nie mógłby bronić się, wskazując na winę zleceniodawcy, nawet gdyby ten był płatnikiem, w zakresie błędnego obliczenia wysokości zaliczek - ostrzega Marek Kolibski.
Dodaje, że brak obowiązku potrącenia zaliczki tak przez komornika, jak i przez zleceniodawcę wynika zaś z tego, że w przypadku egzekucji komorniczej zachodzi tzw. wykonanie przymusowe zobowiązania. Tym samym nie można mówić o dokonywaniu świadczenia przez płatnika, którego zobowiązanie jest egzekwowane.
Ważne!
W przypadku gdy za zakład pracy wypłaty świadczeń pracowniczych dokonuje komornik sądowy lub podmiot niebędący następcą prawnym zakładu pracy, jest on obowiązany jako płatnik do poboru zaliczki na podatek, stosując do wypłacanych świadczeń najniższą stawkę podatkową określoną w skali
Ewa Matyszewska
ewa.matyszewska@infor.pl