Pracownicy, którzy dostają od pracodawcy abonamenty medyczne, mają problem z odpowiednią kwalifikacją podatkową. Organy podatkowe twierdzą bowiem, że są one przychodem podatników podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Orzecznictwo sądów administracyjnych nie jest jednak w tej sprawie jednolite.
Konieczne rozróżnienie
Wojewódzkie sądy administracyjne zgodnie twierdzą, że świadczenia medyczne, które pracodawca musi zapewnić pracownikom, nie podlegają opodatkowaniu PIT (np. wyrok sygn. akt III SA/Wa 120/08, prawomocny). Z taką wykładnią przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) zgadzają się eksperci.
- Przychodu pracownika nie stanowią świadczenia medyczne, do których opłacenia pracodawca jest zobowiązany na podstawie przepisów kodeksu pracy i innych ustaw. Takie świadczenia zdrowotne mają bowiem charakter obowiązkowy. Muszą być zagwarantowane i dokonywane niezależnie od woli pracownika i pracodawcy - stwierdza Dorota Stangreciak-Karpierz, prawnik w Auxilium.
Spór w orzecznictwie dotyczy natomiast świadczeń w ramach abonamentów medycznych nadobowiązkowych, czyli tych, za które pracodawca płaci ryczałtem co miesiąc, bez względu na to, czy pracownik korzysta z tych usług, czy nie.
Rozbieżne wyroki
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał co najmniej trzy wyroki w sprawie opodatkowania abonamentów medycznych. W pierwszym (sygn. akt III SA/Wa 120/08) sąd, powołując się na art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, stwierdził, że przychodem są jedynie otrzymane, a nie pozostawione do dyspozycji świadczenia w naturze lub nieodpłatne świadczenia. W uzasadnieniu sąd przyznał, że przychodem u podatnika będzie wartość świadczenia uzyskiwanego przez pracownika w postaci możliwości korzystania z usług medycznych przez tę osobę.
W kolejnym wyroku (sygn. akt III SA/Wa 625/08, nieprawomocny) WSA podkreślił, że z art. 11 ust. 1 ustawy wynika, że za przychód można uznać wyłącznie wartość nieodpłatnego świadczenia, które pracownik faktycznie otrzymał. Jeśli więc nie można ustalić, czy pracownik rzeczywiście otrzymał świadczenie i jaka jest jego wartość, to nie można uznać, że powstał u niego opodatkowany przychód.
W najnowszym wyroku warszawski sąd uznał jednak, że wykupione przez pracodawcę na rzecz pracowników pakiety medyczne stanowią świadczenia w naturze w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, a samo uzyskanie prawa do korzystania z opieki medycznej stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy. Identycznie uznał również WSA we Wrocławiu (sygn. akt I SA/Wr 383/08, nieprawomocny).
Przychód pracownika
Zdaniem Doroty Stangreciak-Karpierz, w następstwie zawarcia przez pracodawcę na rzecz pracowników umowy o świadczenie usług medycznych (obejmującej świadczeniami także członków ich rodzin) bez względu na to, czy osoby uprawnione skorzystają z tych usług, powstanie w myśl art. 12 ustawy o PIT u pracowników przychód ze stosunku pracy, stanowiący nieodpłatne świadczenie.
- Nieodpłatnym świadczeniem spółki na rzecz jej pracowników jest fakt objęcia pracowników (członków ich rodzin) opieką medyczną - uważa Dorota Stangreciak-Karpierz.
Jej zdaniem o powstaniu przychodu ze stosunku pracy nie przesądza fakt skorzystania przez pracownika z konkretnej usługi medycznej, lecz samo otrzymanie przez niego pakietu medycznego (o określonej wartości pieniężnej), dającego prawo do usług medycznych w ramach wykupionego pakietu.
Cena na osobę
Innego zdania jest Sławomir Czyż, doradca podatkowy, kierownik do spraw postępowań z Europejskiego Centrum Doradztwa i Dokumentacji Podatkowej. Podkreśla on, że co prawda z przepisów ustawy o PIT bezsprzecznie wynika, że jeżeli pracodawca wykupi pracownikowi dostęp do opieki medycznej, to powstanie u pracownika przychód, ale zasadniczo przychód będzie opodatkowany tylko wtedy, gdy da się go w jakiś sposób wymierzyć.
Zgodnie z przepisami ustawy o PIT, jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione, to wartość tych świadczeń ustala się według cen zakupu.
- Z orzecznictwa sądowego wynika, że zasadę tę stosujemy, gdy możemy odnieść cenę zakupu do konkretnego pracownika - mówi Sławomir Czyż.
Biorąc pod uwagę orzecznictwo, nie będzie przychodem dostęp do opieki zdrowotnej, za którą pracodawca płaci jedną opłatę zryczałtowaną obejmującą np. pracowników oraz ich rodziny, bez względu na liczbę uprawnionych, a więc gdy nie da się wyliczyć ceny na osobę.
Interpretacje podatkowe
Dorota Stangreciak-Karpierz radzi, aby podatnicy lub płatnicy abonamentów medycznych występowali z wnioskami o udzielenie interpretacji do ministra finansów. Powinni oni powoływać się przede wszystkim na rozbieżności w orzecznictwie.
Sławomir Czyż zwraca natomiast uwagę, że podatnik, który chce skutecznie prowadzić spór z organami podatkowymi, musi najpierw zadbać o właściwą umowę dotyczącą świadczeń medycznych.
Ważne!
Jeśli nie można ustalić, czy pracownik rzeczywiście otrzymał świadczenie medyczne i jaka jest jego wartość, to nie można uznać, że powstał u niego opodatkowany przychód
ŁUKASZ ZALEWSKI
lukasz.zalewski@infor.pl