Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę od 1 stycznia wynosi 1276 zł. Nie wszyscy wiedzą, że wzrost płacy minimalnej, która w ubiegłym roku wynosiła 1126 zł, oznacza wyższe kary grzywny dla nieuczciwych podatników. Minimalne wynagrodzenie ma szerokie zastosowanie w przepisach kodeksu karnego skarbowego. Za pomocą tego wskaźnika określana jest wysokość kar grzywny za przestępstwa i wykroczenia skarbowe. Ma on również wpływ na wyznaczenie granicy między wykroczeniem a przestępstwem skarbowym.
Zmienna kara grzywny
Kodeks karny skarbowy wyróżnia jako kary dwa rodzaje grzywny: grzywnę określoną kwotowo oraz grzywnę w stawkach dziennych. Kwotowo grzywnę orzeka się za wykroczenia skarbowe, a grzywnę w stawkach dziennych - za przestępstwa skarbowe. Przy określaniu zarówno wielkości stawki dziennej kary grzywny, jak i wysokości grzywny kwotowej sąd opiera się na wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. W praktyce oznacza to, że kary grzywny za wykroczenia i przestępstwa skarbowe ulegają zmianie wraz ze zmianą wysokości minimalnego wynagrodzenia. Im wyższa jest płaca minimalna, tym wyższe są grzywny.
W systemie stawek dziennych orzekanie grzywny za przestępstwa następuje w dwóch etapach. W pierwszym orzekana jest liczba stawek, w drugim - wysokość jednej stawki. Stawka dzienna nie może być niższa od 1/30 części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej 400-krotności. W wyniku podniesienia płacy minimalnej o 150 zł maksymalna stawka dzienna w 2009 roku wynosi 17 012 zł, co oznacza jej wzrost w stosunku do roku ubiegłego aż o 2 tys. zł. Sąd może wymierzyć od 10 do 720 stawek dziennych.
Momentem ustalania granic pojedynczej stawki dziennej grzywny powinien być czas, w którym popełniono czyn zabroniony. Jeżeli zatem przestępstwo zostało popełnione w 2008 roku, a orzeczenie zapadnie w roku 2009, to do określenia wysokości stawki dziennej zastosowanie będzie miało minimalne wynagrodzenie obowiązujące w ubiegłym roku.
Wyższe grzywny za wykroczenia
Karą grzywny zagrożone są wszystkie wykroczenia skarbowe. Karze grzywny za wykroczenia skarbowe podlega np. podatnik, który spóźni się ze złożeniem rocznego zeznania podatkowego.
Karę grzywny za wykroczenia sąd wymierza w granicach od 1/10 do 20-krotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia (z wyjątkiem sytuacji, gdy kodeks karny skarbowy stanowi inaczej). Ponieważ płaca minimalna w 2009 roku. została określona na poziomie 1276 zł, najniższa kara za niezłożenie w terminie np. PIT-37 wynosi 127,60 zł. Sąd wyrokiem nakazowym może orzec grzywnę do wysokości dziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia.
Natomiast urząd skarbowy mandatem karnym za wykroczenie skarbowe może ukarać w granicach nieprzekraczających podwójnej wysokości tego wskaźnika.
Mniej przestępstw
Pocieszające jest to, że wzrost minimalnego wynagrodzenia wpłynął na podniesienie granicy między wykroczeniem a przestępstwem, na czym skorzysta część podatników, którzy dopuszczą się przewinień wobec fiskusa.
Wykroczenie skarbowe jest czynem zabronionym pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Jest to tzw. ustawowy próg, który wyznacza kwotową granicę pomiędzy wykroczeniem, a przestępstwem. W 2009 roku wynosi 6380 zł. W sytuacji gdy kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekroczy tego limitu, czyn zabroniony należy zakwalifikować jako wykroczenie skarbowe. Podwyżka minimalnego wynagrodzenia spowodowała wzrost ustawowego progu w stosunku do 2008 roku o 750 zł.
Wysokość płacy minimalnej ma także znaczenie przy ustalaniu małej, dużej i wielkiej wartości czynu zabronionego. Mała wartość jest okolicznością tworzącą typ uprzywilejowany niektórych przestępstw skarbowych. Natomiast duża wartość i wielka wartość odgrywają istotną rolę przy stosowaniu instytucji nadzwyczajnego obostrzenia kary. Po podwyżce płacy minimalnej, aby wartość czynu została uznana za małą, nie będzie mogła przekroczyć 255,2 tys. zł w czasie jego popełnienia, duża to ponad 638 tys. zł, a wielka musi przekraczać 1276 tys. zł.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Jak zmienia się wysokość kar
MAGDALENA MAJKOWSKA
magdalena.majkowska@infor.pl