Podatnicy znaleźli sposób na opóźnienie doręczenia decyzji podatkowej. Podatnik ustanawia pełnomocnika. W związku z tym urząd skarbowy decyzję podatkową wysyła na adres tego pełnomocnika. Po kilku dniach od nadania decyzji na poczcie podatnik wypowiada pełnomocnictwo i informuje o tym urząd na piśmie. Następnie powołuje nowego pełnomocnika.
Zdaniem ekspertów pomysł sprytny, ale krótkowzroczny. Ordynacja podatkowa nie ogranicza liczby zmian pełnomocnika. Jednak kodeks karny skarbowy przewiduje kary za uporczywe zmienianie pełnomocników.
Odwołanie pełnomocnika
Konsekwencje skutecznego odwołania przez podatnika pełnomocnictwa przed doręczeniem decyzji, lecz już po jej wysłaniu przez organ podatkowy, nie zostały uregulowane w Ordynacji podatkowej.
- W piśmiennictwie podatkowym, na gruncie podobnego zagadnienia, jakim jest zmiana przez podatnika adresu już po wysłaniu, lecz jeszcze przed doręczeniem decyzji, wskazuje się, że obowiązkiem organu podatkowego jest powtórne wysłanie pisma pod zmieniony adres. Podobne stanowisko zostało zaprezentowane w wyroku WSA w Gliwicach (sygn. akt I SA/Gl 666/08) - tłumaczy Piotr Tatara, ekspert podatkowy współpracujący z Baker & McKenzie.
Dodaje, że w niektórych przypadkach może to prowadzić do nadużyć ze strony podatników. Należy pamiętać, że odwołanie przez podatnika pełnomocnictwa odnosi skutek w stosunku do organu podatkowego dopiero z chwilą złożenia pisma o cofnięciu pełnomocnictwa do akt sprawy (np. wyrok WSA w Olsztynie, sygn. akt I Sa/Ol 223/08).
Zmiany bez ograniczeń
W przypadku niedoręczenia decyzji pełnomocnikowi podatnika pod wskazanym adresem poczta przechowuje pismo przez 14 dni w swojej placówce pocztowej. Na ten aspekt zwraca uwagę Barbara Pyzel, doradca podatkowy, która stwierdza, że jeśli nastąpi zmiana pełnomocnika, to nowy pełnomocnik lub strona mają obowiązek zawiadomić organ podatkowy o adresie nowego pełnomocnika. Wtedy organ podatkowy wysyła decyzję pod nowy adres. W razie niemożności doręczenia decyzji pełnomocnikowi podatnika pod wskazanym adresem poczta przechowuje pismo przez 14 dni w swojej placówce pocztowej. I tak dalej.
- Nie ma żadnych ograniczeń co do liczby zmian pełnomocników, więc taka sytuacja może mieć miejsce nieskończenie wiele razy. Decyzja pozostaje wciąż niedoręczona. Przepisy Ordynacji podatkowej nie pozwalają organowi podatkowemu zatrzymać decyzji w aktach i uznać ją za doręczoną - argumentuje Barbara Pyzel.
Jeśli jest to decyzja ustalająca zobowiązanie podatkowe, np. podatek rolny, to zobowiązanie podatkowe nie powstanie, gdy decyzja zostanie doręczona po upływie trzech lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. W przypadku decyzji określającej potrzeba pięciu lat, żeby decyzja się przedawniła.
- Ciągła zmiana pełnomocników do spraw doręczeń jest prawnie dopuszczalna i prowadzi do przedawnienia zobowiązania podatkowego. Przy czym organ podatkowy może doręczyć decyzję w wielu miejscach: sąsiadowi adresata lub w jego miejscu pracy, a także na ulicy - ostrzega Barbara Pyzel.
Dodaje, że nie do końca jest to bezpieczny sposób na uniknięcie odpowiedzialności, bo za uporczywe zmienianie pełnomocników konsekwencje przewiduje kodeks karny skarbowy.
Doręczanie pism
Szymon Daszuta, doradca podatkowy, szef Zespołu Postępowań Podatkowych w kancelarii prawniczej Salans, podkreśla, że opisana sytuacja nie jest jednoznaczna. Jeżeli doręczenie decyzji nastąpi po skutecznym zawiadomieniu organu podatkowego o wypowiedzeniu pełnomocnictwa, doręczenie to powinno być traktowane jako dokonane osobie niebędącej już pełnomocnikiem.
- Takie doręczenie nie będzie skuteczne i nie wywoła skutków prawnych (np. rozpoczęcia biegu terminu do wniesienia odwołania). W tej szczególnej sytuacji organ podatkowy powinien dokonać ponownego doręczenia decyzji nowemu pełnomocnikowi wyznaczonemu przez podatnika - mówi Szymon Daszuta.
Zauważa też, że z drugiej strony w doktrynie prezentowany jest pogląd, że doręczenia pism organu podatkowego wysłanych przed momentem poinformowania tego organu o odwołaniu pełnomocnictwa są prawnie skutecznie.
- W takiej sytuacji, bez względu na to, czy były pełnomocnik odbierze decyzję, czy też odmówi jej przyjęcia - decyzja taka może zostać potraktowana przez organy podatkowe jako skutecznie doręczona ze wszystkimi tego konsekwencjami - dodaje Szymon Daszuta.
Sytuacja jest niejednoznaczna
Również Wojciech Pietrasiewicz, doradca podatkowy współpracujący z Allen & Overy A. Pędzich, wskazuje, że trudno uznać opisaną metodę za w pełni skuteczne narzędzie od unikania doręczenia decyzji podatnikowi. Przede wszystkim w orzecznictwie sądowym istnieją rozbieżności co do uznawania za skutecznie doręczone decyzji, w sytuacji gdy przed ich nadaniem (a nie doręczeniem) organ podatkowy nie był poinformowany przez podatnika o zmianie pełnomocnika.
Przykładowo w orzeczeniu NSA z 26 lipca 2006 r. (sygn. akt I GSK 2865/05) podkreślono, że: dopiero skuteczne ustanowienie pełnomocnictwa, tj. poparte złożonym do akt prawidłowym pełnomocnictwem - obliguje organ do dokonywania doręczeń według zasady określonej w art. 145 par. 2 Ordynacji podatkowej. W stanie faktycznym będącym przedmiotem rozstrzygnięcia pełnomocnictwo nie zostało doręczone organowi podatkowemu przed datą wysłania decyzji na adres podatnika. W tych okolicznościach NSA uznał doręczenie decyzji podatkowej za skuteczne.
Także WSA w Warszawie w wyroku z 10 lutego 2005 r. (sygn. akt V SA 4387/03) zauważył, że decydująca dla oceny, czy przesyłka została wysłana na właściwy adres, jest data nadania przesyłki przez organ orzekający.
- W nowszych orzeczeniach np. WSA w Gliwicach wskazał, że jeżeli pełnomocnik zawiadomił organ pierwszej instancji o zmianie adresu po ekspedycji przesyłki zawierającej decyzję wydaną przez ten organ, lecz przed dotarciem tej przesyłki pod poprzedni adres pełnomocnika, to organ powinien dokonać powtórnego doręczenia tej decyzji na nowy, zmieniony przez pełnomocnika adres - przypomina Wojciech Pietrasiewicz.
Jego zdaniem, wobec niejednolitego orzecznictwa sądowego związanego ze skutecznością doręczenia decyzji w przypadku zmiany pełnomocnika, trudno uznać wskazany sposób za skuteczny. W określonych okolicznościach faktycznych zmiana pełnomocnika po nadaniu decyzji, a przed jej doręczeniem może rzeczywiście skutkować obowiązkiem jej ponownego wysłania na adres nowego pełnomocnika. Podatnik musi być jednak świadomy ewentualnego ryzyka przyjęcia odmiennego stanowiska przez organy podatkowe i sądy administracyjne w jego sprawie.
- Warto wskazać, że gdy doręczenie decyzji podatkowej poprzedniemu pełnomocnikowi po jego odwołaniu negatywnie wpłynie na uprawnienia proceduralne strony w toku postępowania podatkowego, istnieją argumenty przemawiające za wznowieniem postępowania w sprawie - podsumowuje Wojciech Pietrasiewicz.
5 lat po upływie tego czasu przedawnia się zobowiązanie podatkowe
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Wzór pełnomocnictwa do spraw doręczeń
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Pełnomocnictwo w sprawach podatkowych
EWA MATYSZEWSKA
ewa.matyszewska@infor.pl