Pismo Urzędu Skarbowego w Wałbrzychu z 18 czerwca 2004 r. (nr PD II/415-34/2004)
Czy zwrot kosztów dojazdu do pracy stanowi dla wolontariuszy przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym?
Zgodnie z art. 2 pkt 3 ustawy z 24 kwietna 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (...) wolontariuszem jest osoba, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie.
Jak stanowi art. 42 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, wolontariusze mogą wykonywać, na zasadach określonych w niniejszym rozdziale, świadczenia odpowiadające świadczeniu pracy na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 w zakresie ich działalności statutowej, w szczególności w zakresie działalności pożytku publicznego.
Jak wynika z art. 3 ust. 1 pkt 2 cyt. ustawy, organizacjami pozarządowymi są: niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia, z zastrzeżeniem ust. 4. Działalność pożytku publicznego może być prowadzona także przez osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego (...) oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, o czym stanowią przepisy art. 3 ust. 3 cytowanej ustawy.
Ww. podmioty, zgodnie z art. 45 cyt. wyżej ustawy, mają obowiązek m.in. zapewnić wolontariuszowi odpowiednie środki ochrony indywidualnej, pokryć koszty podróży służbowych i diet, na dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach. Ponadto, podmioty te mogą pokrywać także inne niezbędne koszty ponoszone przez wolontariusza, związane z wykonywaniem świadczeń na rzecz tych podmiotów, jednak na dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach oraz koszty szkoleń wolontariuszy w zakresie wykonywanych przez nich świadczeń.
Oznacza to, że pokrywanie kosztów ponoszonych przez wolontariuszy odbywa się zawsze na zasadach dotyczących także pracowników. Jeżeli zatem Stowarzyszenie nie pokrywa pracownikom kosztów dojazdu do zakładu pracy lub innych kosztów, gdyż nie wynika to wprost z przepisów innych ustaw, nie istnieje wówczas ustawowy obowiązek zwrotu tych kosztów wolontariuszowi. Tym samym, ewentualne pokrywanie przez Stowarzyszenie omawianych kosztów nie korzysta ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 112 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W myśl przepisów z art. 21 ust. 1 pkt 113 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od stycznia 2004 r. – wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń otrzymanych przez wolontariuszy od organizacji pozarządowych, organów administracji publicznej, podmiotów, jednostek organizacyjnych wymienionych w art. 42 ustawy o działalności pożytku publicznego z tytułu szkoleń, badań lekarskich, wyposażenia w środki ochrony osobistej, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków, opłacanych na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Zgodnie natomiast z postanowieniami art. 9 ust. 1 cyt. wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52 i 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Katalog zwolnień od podatku dochodowego nie przewiduje świadczeń, o których mowa w piśmie Stowarzyszenia.
Natomiast w odniesieniu do przepisów art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z którego wynika, iż wolne od podatku dochodowego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 2280 zł, wyjaśnia się, iż zwolnienie to ma zastosowanie do przychodów określonych w art. 13 pkt 5 ww. ustawy, tj. przychodów otrzymywanych przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób (...).
Jak z powyższego wynika, przepis ten nie dotyczy wolontariuszy, gdyż przychody wolontariuszy wolne od podatku dochodowego zostały odrębnie określone w art. 21 ust. 1 pkt 113 powołanej wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.