Na podstawie umów zlecenia wykonuję czynności obejmujące prace finansowo-księgowe i uzyskuję za nie przychód definiowany w art. 13 pkt 8 updof. Czynności te wykonywane są w siedzibie i przy wykorzystaniu wewnętrznego programu komputerowego (księgowego) zlecającego, dlatego bezpośredni nadzór nad jakością mojej pracy sprawuje główna księgowa podmiotu zlecającego wykonanie czynności. Czy czynności wykonywane w ramach przedmiotowych umów podlegają opodatkowaniu VAT? - Pismo z 24 października 2005 r. nr 1433/NG/GV/443-213/2005/MP
ODPOWIEDŹ US – SKRÓT
Nie. Powstały na skutek podpisanej umowy zlecenia stosunek prawny między podatnikiem a zleceniodawcą jednoznacznie wskazuje na powstanie więzi prawnych w zakresie warunków wykonania zlecenia, wynagrodzenia oraz odpowiedzialności zleceniodawcy wobec osób trzecich, w związku z czym należy uznać, że przedmiotowe czynności nie podlegają opodatkowaniu VAT.
KOMENTARZ EKSPERTA
Odpowiedź organu podatkowego należy uznać za prawidłową przy spełnieniu w omawianym wypadku wymogu ponoszenia przez zlecającego odpowiedzialności wobec osób trzecich. Aby można było zaklasyfikować umowy zlecenia do umów, które nie podlegają opodatkowaniu, jednoznacznie z charakteru wykonywanych czynności w ramach tych umów musi wynikać, że zleceniodawca ponosi odpowiedzialność za działania zleceniobiorcy. Dlatego też najbezpieczniej jest zawrzeć taki zapis w samej umowie. Jeżeli jednak nie znajdzie się on bezpośrednio w treści umowy, o możliwości ponoszenia odpowiedzialności może świadczyć charakter wykonywanej przez zleceniobiorcę czynności.
ODPOWIEDŹ US – WYCIĄG
Na podstawie art. 14a § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa Naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa-Mokotów informuje:
Zgodnie z art. 15 cytowanej na wstępie ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
WAŻNE!
Za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2–9 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do:
• warunków wykonywania tych czynności,
• wynagrodzenia,
• odpowiedzialności zleceniodawcy wobec osób trzecich.
Uwzględniając treść powyższego przepisu, należy stwierdzić, iż uznanie lub nieuznanie przedmiotowych czynności za podlegające opodatkowaniu uzależnione jest od łącznego spełnienia wymienionych wyżej kryteriów. W tym zakresie uzasadnione wydaje się skonfrontowanie cytowanej zasady z regulacją wynikającą z VI Dyrektywy Rady z 17 maja 1977 r. (zwanej dalej Dyrektywą). Artykuł 4 Dyrektywy, analogicznie jak ust. 1 art. 15 ustawy o VAT, definiuje, że podatnikiem jest każda osoba wykonująca samodzielnie w dowolnym miejscu działalność gospodarczą określoną w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
W uzupełnieniu do cytowanego przepisu w ramach art. 4 ust. 4 Dyrektywy postanowiono, iż użycie w ust. 1 słowa „samodzielnie” wyklucza z kategorii podatników pracowników i inne osoby, albowiem są one związane z pracodawcą umową o pracę lub innymi prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny między pracodawcą i pracownikiem co do warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.
W tym kontekście należy uznać, iż warunkiem posiadania statusu podatnika jest prowadzenie działalności gospodarczej niezależnie, co oznacza wyłączenie pracowników i innych osób związanych z pracodawcą umową o pracę lub innymi prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny w zakresie wymienionych w cytowanym przepisie płaszczyzn. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w zakresie stosowania przepisu art. 4 (4) Dyrektywy dość czytelnie interpretuje pojęcie niezależnego prowadzenia działalności, wskazując, że wypełnienie tej definicji jest związane elementem ryzyka ekonomicznego podjętej działalności. Za podatnika powinna być, zdaniem Trybunału, uważana osoba, która wykonuje swoją działalność jako podmiot działający w warunkach niepewności, np. co do popytu, konkurencji, a także ostatecznego rezultatu finansowego podjętej działalności.
Nie będzie zatem podatnikiem w rozumieniu ustawy osoba (podmiot), która w ramach podpisanej umowy wraz ze zleceniodawcą będzie tworzyć w opisywanym zakresie więzi analogiczne do więzi ze stosunku pracy, nie ponosząc tym samym ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywanymi czynnościami i korzystając wyłącznie lub przede wszystkim z organizacji i infrastruktury podmiotu, na rzecz którego działalność (czynności) jest wykonywana.
Powstały na skutek podpisanej umowy zlecenia stosunek prawny między podatnikiem a zleceniodawcą jednoznacznie wskazuje na powstanie więzi prawnych w zakresie warunków wykonania zlecenia, wynagrodzenia oraz odpowiedzialności zleceniodawcy wobec osób trzecich, w związku z czym należy uznać, iż przedmiotowe czynności – jako czynności wykonywane przy spełnieniu kryteriów określonych przepisem art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT – nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Inne pisma dotyczące omawianego zagadnienia, zamieszczone w bazie internetowej:
• US.IV-443/9/2005/VAT