Czy podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym odszkodowanie otrzymane od Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad w oparciu o zawartą ugodę oraz czy niezamortyzowana część budynku usługowo-mieszkalnego stanowić będzie koszt uzyskania przychodu? - Pismo z 17 lipca 2006 r. nr PBB1/4117-0025/06/3.
Odpowiedź:
(...) Wnioskiem z 30 listopada 2005 r. podatnik zwrócił się do naczelnika urzędu skarbowego w X o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowania, otrzymanego od Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, jak również ujęcia jako koszt uzyskania przychodu niezamortyzowanej części budynku usługowo-mieszkalnego, w którym nie będzie prowadzona działalność gospodarcza. We wniosku tym podatnik, powołując się na swój wcześniejszy wniosek z 5 października 2006 r., stwierdził, iż składa uzupełnienie stanu faktycznego i swego stanowiska w sprawie z uwagi na ich nieprecyzyjne przedstawienie. Wnioskodawca stanął na stanowisku, iż otrzymane odszkodowanie pozwoli mu na odtworzenie majątku, a zatem powinno być zwolnione z podatku dochodowego. Pismem z 11 stycznia 2006 r. (nr PDFD/1/2006/KH) organ podatkowy pierwszej instancji poinformował podatnika, iż:
– wniosek z 5 października 2005 r. został załatwiony prawomocnym postanowieniem,
– wniosek z 30 listopada 2005 r. uznano za odrębną sprawę.
Ponadto wezwał podatnika do uzupełnienia wniosku z 30 listopada 2005 r. m.in. o wyczerpujące przedstawienie stanu faktycznego oraz własne stanowisko w sprawie ujęcia jako koszt uzyskania przychodu niezamortyzowanej części budynku usługowego.
W odpowiedzi, pismem z 19 stycznia 2006 r., podatnik uzupełnił wniosek z 30 listopada 2005 r., wskazując, iż wysokość odszkodowania została ustalona na podstawie wyceny (operatu szacunkowego), sporządzonej przez rzeczoznawcę, a gwarancję wypłaty stanowić będzie akt notarialny, w którym strony czynności oświadczają swoją wolę: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w sprawie wypłaty odszkodowania na odtworzenie nieruchomości, a podatnik zrzeka się dalszych roszczeń w przyszłości. W piśmie tym podatnik nie przedstawił własnego stanowiska w kwestii kosztów uzyskania przychodu. (...)
Postanowieniem z 29 marca 2006 r. (nr PDFDI/415-36/05) naczelnik urzędu skarbowego w X udzielił pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w ww. indywidualnej sprawie, uznając stanowisko podatnika zawarte we wniosku z 30 listopada 2005 r. za nieprawidłowe. Pismem z 6 kwietnia 2006 r. podatnik wniósł zażalenie na ww. postanowienie, kwestionując zarówno przebieg postępowania w sprawie „drugiego” wniosku, jak i ujętą w tym postanowieniu interpretację przepisów prawa podatkowego w sprawie opodatkowania otrzymanego odszkodowania. (...)
Stanowisko izby skarbowej:
Po rozpatrzeniu przedmiotowego zażalenia Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdza, co następuje:
Postępowanie w sprawie udzielenia interpretacji, z uwagi na przedmiot i charakter wydanych w jego toku rozstrzygnięć, jest postępowaniem szczególnym i odrębnym. W postępowaniu tym załatwieniu podlega wniosek o pisemną interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie określonego podmiotu. Organ podatkowy obowiązany jest dokonać oceny prawnej stanowiska pytającego z przytoczeniem przepisów prawa. Nie może więc zbadać w sensie merytorycznym „sprawy podatkowej” wynikającej z przytoczonego w pytaniu stanu faktycznego, lecz jedynie pozytywnie lub negatywnie ocenić z przytoczeniem przepisów prawa podatkowego, czy stanowisko pytającego zawarte we wniosku jest słuszne i znajduje oparcie w okolicznościach przedstawionego stanu faktycznego. Organ podatkowy nie jest zobowiązany ani uprawniony do prowadzenia jakiegokolwiek postępowania wykraczającego poza granice wniosku. W przedmiotowym postępowaniu uzupełnieniu podlegają jedynie braki formalne wniosku oraz braki dotyczące właściwości organu podatkowego, do którego wniosek został skierowany. Rzeczą pytającego jest takie sformułowanie wniosku, tj. wyczerpujące przedstawienie stanu faktycznego oraz własnego stanowiska w sprawie, aby organ podatkowy na jego podstawie bez konieczności dokonania dodatkowych czynności mógł w drodze postanowienia udzielić interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego wskazanego we wniosku. (...)
W złożonym zażaleniu podatnik, powołując się na pismo Ministerstwa Finansów z 6 lipca 2001 r. (nr PB5/MC-033-94-113/01) oraz wyroki sądowe, stwierdził, iż odszkodowania otrzymane na podstawie prawa administracyjnego, prawa cywilnego i na podstawie innych ustaw korzystają ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zarzut ten nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Jednocześnie, w powyższym przepisie ustawodawca wymienił katalog wyjątków niepodlegających temu zwolnieniu. Jednym z nich są odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód. Takie samo stanowisko wynika z powoływanego przez podatnika pisma Ministerstwa Finansów z 6 lipca 2001 r.
W zaskarżonym postanowieniu organ podatkowy pierwszej instancji przywołał m.in. wskazane powyżej przepisy oraz podkreślił, iż z przedstawionego przez podatnika stanu faktycznego wynika, iż podstawą otrzymanego odszkodowania jest zawarta między stronami umowa. (...)
W związku z powyższym odszkodowanie od Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad stanowi w całości przychód do opodatkowania.
W sytuacji, gdy odszkodowanie to dotyczy nieruchomości wykorzystywanej w części do działalności gospodarczej, a w części dla celów mieszkaniowych, należy wartość odszkodowania zakwalifikować odpowiednio do następujących źródeł przychodów:
– za część wykorzystywaną na potrzeby mieszkaniowe – do źródła przychodów „inne źródła”, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ww. ustawy,
– za część wykorzystywaną na potrzeby działalności gospodarczej, zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy – do źródła przychodów „pozarolnicza działalność gospodarcza”, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy.
...niezamortyzowana część środka trwałego jest kosztem wyłącznie w przypadku odpłatnego zbycia tego środka, o czym stanowi art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W zaistniałym stanie faktycznym nie nastąpiło odpłatne zbycie, podatnik otrzymał przychód w postaci odszkodowania, a nie przychód ze zbycia środka trwałego, a zatem art. 24 ust. 2 ww. ustawy nie będzie miał zastosowania. Dlatego też brak jest podstaw prawnych do zaliczenia niezamortyzowanej części budynku do kosztów uzyskania przychodu. (...)