Na podstawie art. 14 § 1 pkt 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 z późn.zm.), w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej w zakresie rozliczeń wspólnot mieszkaniowych, uprzejmie wyjaśniam.
1. Zgodnie z art. 6 ustawy z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 z późn.zm.) ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową, która może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwaną. Przepis ten nie daje wspólnocie przymiotu osoby prawnej, lecz przymiot jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.
Jednostka, powstała w oparciu o powyższy przepis art. 6 ustawy, posiada określoną strukturę organizacyjną, w skład której wchodzą (tworzą ją) właściciele lokali, zobowiązani do określonych zachowań i czynności wynikających z ustawy. Za zobowiązania dotyczące nieruchomości wspólnej wspólnota odpowiada bez ograniczenia, a każdy właściciel lokalu w części odpowiadającej jego udziałowi w tej nieruchomości.
W celu reprezentacji interesów wspólnoty zobowiązana jest ona w trybie przepisów ustawy o własności lokali ustanowić zarząd, który może być sprawowany bezpośrednio przez członków wspólnoty lub pośrednio przez podmiot z zewnątrz.
Ponadto na gruncie ustawy o własności lokali należy rozróżnić pojęcia zarządu i zarządcy. O zarządzie mówimy w przypadku, gdy mamy na myśli organ wspólnoty (art. 20 ustawy), a o zarządcy – w przypadku gdy zarządzanie (administrowanie) nieruchomością wspólną zostało powierzone osobie fizycznej lub prawnej na zasadzie umowy-zlecenia (art. 18 ust. 1 ustawy).
Mając na uwadze powyższe, należy jednoznacznie stwierdzić, że wspólnota mieszkaniowa stanowi wspólnotę interesów właścicieli lokali, zorganizowanych w formie i na zasadach określonych w powołanej wyżej ustawie o własności lokali.
W celu należytego utrzymania lokali ich właściciele zobowiązani są do ponoszenia wydatków na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością. Koszty te można podzielić na koszty zarządu częściami wspólnymi nieruchomości i koszty związane z utrzymaniem poszczególnych wyodrębnionych lokali. Z powyższych tytułów na rzecz wspólnoty właściciele zobowiązani są do uiszczania zaliczek w celu pokrycia kosztów utrzymania poszczególnych lokali i części wspólnych.
Przyjęty sposób rozliczania kosztów zarządu nieruchomością nie daje podstaw do postawienia tezy, że zaliczki (kwoty) wpłacane przez członków wspólnoty na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną, jak i poszczególnych wyodrębnionych lokali, stanowią obrót w rozumieniu art. 14 ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 z późn.zm.). Zaliczki te stanowią jedynie partycypację w kosztach jednostki organizacyjnej – wspólnoty mieszkaniowej – przez jej członków. Wspólnota, a więc jej członkowie nie dokonują sprzedaży, w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, na rzecz samych siebie (również jeżeli dotyczy to wyodrębnionych lokali, a nie części wspólnej), poprzez zapłatę zaliczek (kwot) z tytułu kosztów związanych z utrzymaniem własnych lokali, np. z tytułu opłat za ciepłą wodę lub ogrzewanie. Stroną umowy o dostawę ciepłej wody i ogrzewania, co do zasady, jest wspólnota mieszkaniowa, reprezentowana przez zarząd. Tym samym brak jest uzasadnienia do fakturowania wewnętrznych rozliczeń między wspólnotą a jej członkami.
Należy stwierdzić, iż w pewnych przypadkach wspólnota mieszkaniowa, zgodnie z art. 5 przy uwzględnieniu art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, może być podatnikiem VAT. Jednakże w takim przypadku wspólnota musi dokonywać czynności podlegających opodatkowaniu na rzecz osób trzecich. Czynnościami takimi może być np. wynajmowanie lokali lub udostępnianie ścian budynku na reklamy.
2. Biorąc pod uwagę złożoność problematyki opodatkowania wspólnot mieszkaniowych i w konsekwencji występujące różne praktyki i interpretacje przepisów w tym zakresie, w sytuacji gdy w okresach wcześniejszych wspólnoty fakturowały na rzecz członków wspólnoty rozliczanie dostawy różnych mediów – np. energii, wody – uprzejmie informuję, iż rozliczenia te nie powinny być kwestionowane.
Rozwiązania takie mogą być uznane w okresach wcześniejszych, pod warunkiem jednakże, że wspólnoty ujmowały w rozliczeniach z urzędem skarbowym podatek wynikający z takich faktur, składały deklaracje i prowadziły stosowne ewidencje. Przy zachowaniu tych warunków również odliczenie podatku z takiej faktury przez członka wspólnoty będącego podatnikiem VAT nie powinno być kwestionowane.
Pismo Ministerstwa Finansów z 23 grudnia 2003 r. (PP1-811/912/03/JW)
Pismo Ministerstwa Finansów z 23 grudnia 2003 r. (PP1-811/912/03/JW)