Czy autoklaw, którego zakup udokumentowany został dowodem uiszczenia ceny, dowodem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych oraz zgromadzoną korespondencją prowadzoną ze sprzedawcą może zostać wprowadzony do ewidencji środków trwałych spółki podlegających amortyzacji? - Decyzja Izby Skarbowej w Rzeszowie z 30 października 2006 r. (nr IS.I/2-4231/20/06)
Odpowiedź:
Przedstawiając stan faktyczny spółka wskazała, że dokonała na rzecz osoby fizycznej wpłaty kwoty 5250 zł tytułem ceny za sprzedany jej autoklaw. Zgodnie z dokonanymi ustaleniami sprzedawca miał po wpływie należności na konto przesłać wnioskującej przedmiot sprzedaży wraz z umową, lecz wywiązał się tylko z obowiązku dostawy towaru, natomiast nie dopełnił formalności związanych z umową. Spółka w związku z niemożnością uzyskania ww. potwierdzenia zawarcia umowy odprowadziła podatek od czynności cywilnoprawnych, jednakże powstał problem z wprowadzeniem autoklawu do ewidencji środków trwałych spółki i z jego amortyzacją. W tak opisanym stanie faktycznym spółka wniosła o wydanie interpretacji, czy autoklaw, którego zakup udokumentowany został dowodem uiszczenia ceny, dowodem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych oraz zgromadzoną korespondencją prowadzoną ze sprzedawcą, może zostać wprowadzony do ewidencji środków trwałych spółki podlegających amortyzacji. Jej zdaniem, cyt.: „na podstawie dowodu wpłaty ceny, odprowadzenia podatku od czynności cywilnoprawnych oraz korespondencji prowadzonej ze sprzedawcą mogła wprowadzić ww. przedmiot jako środek trwały zgodnie z przepisami art. 9 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych”. Takie stanowisko potwierdza „fakt, iż ustawodawca dokonując zmian w kodeksie cywilnym uchylił przepis, który przewidywał wymóg formy pisemnej dla czynności prawnych powodujących rozporządzenie prawem o wartości powyżej dwóch tysięcy zł”. Skoro spółka jest w posiadaniu dowodu wpłaty ceny oraz przedmiotu umowy wraz z instrukcjami, istnieje możliwość wprowadzenia go do ewidencji i amortyzacji.
Stanowisko organów podatkowych:
Naczelnik Urzędu Skarbowego w Stalowej Woli, po dokonaniu oceny stanowiska zawartego w ww. wniosku, postanowieniem z 7 czerwca 2006 r., znak USIl--423/45/3/06, stwierdził, że interpretacja przepisów prawa podatkowego dokonana przez wnioskującą jest nieprawidłowa. W uzasadnieniu ww. postanowienia, wskazując na zapisany w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych obowiązek prowadzenia przez podatnika ewidencji rachunkowej zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości podatku należnego za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych, oraz na sposób dokumentowania transakcji zapisany w art. 21 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694), stwierdził, że spółka, nie posiadając dowodu księgowego potwierdzającego zakup środka trwałego w postaci faktury, ani pisemnej umowy cywilnoprawnej stwierdzającej prawo własności zakupionej maszyny bądź dokumentu stwierdzającego zawarcie umowy określonej w art. 17a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (umowa leasingu), nie ma prawa do ujęcia posiadanego autoklawu w stosownej ewidencji, a w konsekwencji nie ma prawa do dokonywania odpisów amortyzacyjnych od tego urządzenia.
Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie analizując przedstawiony stan faktyczny i stanowisko wnioskodawcy oraz przedmiotowe postanowienie stwierdził:
Stosownie do zapisu art. 16a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c ww. ustawy, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania (...) maszyny, urządzenia (...) o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1, zwane środkami trwałymi.
W świetle zapisu art. 16d ust. 2 ww. ustawy składniki majątku wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Wynikający z zapisu art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych obowiązek prowadzenia przez podatnika ewidencji rachunkowej zgodnie z odrębnymi przepisami, jakimi niewątpliwie jest ustawa o rachunkowości, nie oznacza, iż przepisy ustawy o rachunkowości są przepisami „podatkotwórczymi”, a co za tym idzie, zapisy zaistniałych zdarzeń gospodarczych w księgach rachunkowych, dokonywane tylko w sposób przewidziany jej przepisami, mogą być przekładane wprost do rozstrzygania spraw podatkowych. Zakres obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z odrębnymi przepisami, zapisany w art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, odnosi się do prowadzenia ich w taki sposób, by na ich podstawie możliwe było określenie wysokości dochodu, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku, a w zakresie ewidencji majątku trwałego tak, by zawarte w nich były informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 5 marca 2004 r. (sygn. akt III SA 1240/02, POP 2005/4/106) wskazał, że wydatki faktycznie poczynione, a jedynie wadliwie, czy też w sposób niepełny udokumentowane, nie mogą być tylko z tego powodu pominięte przy określaniu podstawy opodatkowania, jeśli mogą być udowodnione innymi dowodami zasługującymi na wiarę, chyba że przepisy prawa podatkowego przewidują określony sposób dokumentowania tych wydatków. W kwestii udokumentowania wydatków wypowiedział się także Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 20 kwietnia 2001 r. (sygn. akt III SA 3352/99, PP 2002/2/63), stwierdzając, że przepisów ustawy o rachunkowości nie należy stosować wprost do rozstrzygnięcia spraw podatkowych, a zakres obowiązku podatkowego może być określony tylko ustawami podatkowymi. Prowadzi to do wniosku, iż poniesienie wydatku może być, praktycznie rzecz biorąc, udowodnione każdym rzetelnym i wiarygodnym dowodem.
Z uwagi na powyższe oraz stan faktyczny sprawy, wydane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Stalowej Woli postanowienie rażąco narusza prawo. Zawarte w uzasadnieniu ww. postanowienia stanowisko, iż w sytuacji braku na dzień wprowadzenia autoklawu do ewidencji środków trwałych faktury potwierdzającej zakup tego urządzenia pozbawia spółkę (która w świetle zaprezentowanego we wniosku stanu faktycznego nabyła środek trwały w drodze kupna-sprzedaży) możliwości ujęcia posiadanej maszyny w stosownej ewidencji, nie jest zasadne.