JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĄŁ URZĄD
Lekarze zatrudnieni w szpitalu mają jednocześnie zawarte kontrakty na dyżury lekarskie w ramach prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej, jako osoby wykonujące zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki bądź indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej. Czy w związku z wejściem w życie od 1 stycznia 2007 r. nowej definicji działalności gospodarczej, lekarze będą traktowani jako pracownicy przy udzielaniu świadczeń w zakresie udzielonego zamówienia na podstawie art. 35 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 91, poz. 408 z późn. zm.)?
ODPOWIEDŹ IZBY
Z dniem 1 stycznia 2007 r. - na mocy ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2006 r. nr 217, poz. 1588) - w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; dalej ustawa o PIT) wprowadzone zostały zmiany w zakresie definicji pozarolniczej działalności gospodarczej.
Zgodnie z nową definicją za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki: 1) odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności, 2) są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego te czynności, 3) wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.
Zatem obowiązująca od 1 stycznia 2007 r. nowa definicja pozarolniczej działalności gospodarczej, zawiera istotne zastrzeżenie, sprowadzające się do tego, że za pozarolniczą działalność gospodarczą nie są uznawane czynności, jeżeli zostaną spełnione łącznie warunki wymienione w punktach 1-3.
Wątpliwość płatnika dotyczy sytuacji lekarzy - zatrudnionych w placówce płatnika - mających zawarte kontrakty na dyżury lekarskie w ramach prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej, jako osoby wykonujące zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki bądź indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej.
W art. 35 ust. 1 pkt 2 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej przewidziana została możliwość udzielania m.in. przez samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, zamówienia na świadczenia zdrowotne osobie wykonującej zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania zadań publicznego zakładu opieki zdrowotnej w zakresie udzielonego zamówienia i na zasadach określonych w umowie, a udzielający zamówienie do zapłacenia ze środków publicznych za wykonanie zamówienia. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy udzielaniu świadczeń w zakresie udzielonego zamówienia ponoszą solidarnie udzielający zamówienie i przyjmujący zamówienie. Przyjmujący zamówienie w tym zakresie podlega obowiązkowi ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.
Odnosząc te regulacje na grunt nowej definicji pozarolniczej działalności gospodarczej, stwierdzić należy, że zmiana ustawy o PIT nie odbiera lekarzom prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą możliwości świadczenia w ramach tej działalności na podstawie zawartych kontraktów, usług na rzecz szpitali i lekarze nie utracą statusu przedsiębiorcy tylko dlatego, że w ramach kontraktu realizują usługi na rzecz szpitali. Nawet jeżeli charakter czynności określonych w kontrakcie wymaga ich wykonywania przez lekarza pod kierownictwem, w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego te czynności, to nie są to przesłanki wystarczające do wykluczenia istnienia działalności gospodarczej. Łącznie z tymi przesłankami, konieczne jest wystąpienie dwóch pozostałych warunków sprowadzających się do tego, że lekarz wykonujący czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą, oraz że pełną odpowiedzialność cywilną wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie przejmuje zleceniodawca.
W konsekwencji solidarna odpowiedzialność udzielającego i przyjmującego zamówienie pozwala - nawet bez szczegółowej analizy umowy łączącej strony - na postawienie tezy, że lekarze świadczący w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej na podstawie zawartego kontraktu, usługi na rzecz szpitala, w związku z nową definicją pozarolniczej działalności gospodarczej, nie utracą statusu przedsiębiorcy. Umowa między stronami nie może znosić odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przy udzielaniu świadczeń w zakresie udzielonego zamówienia, skoro odpowiedzialność taka wynika z aktu rangi ustawowej.
Ewa Matyszewska