Postanowienie Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 13 września 2006 r. (nr 1471/DPD1/423-87/06/KK)
Pytanie:
Czy przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów ze zbycia papierów wartościowych nabytych po różnych cenach można przyjąć przeciętną cenę, ustaloną metodą kosztu średniego ważonego zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości?
Odpowiedź:
[...]
Z przedstawionego przez stronę we wniosku stanu faktycznego wynika, że w ramach prowadzonej działalności bank nabywa do swojego portfela papiery wartościowe celem ich dalszej odsprzedaży. W związku z faktem, iż obrót papierami wartościowymi ma formę zdematerializowaną, a poszczególne papiery nie mają odrębnych kodów (oznaczeń) identyfikujących, nie jest możliwe określenie, które fizycznie papiery podlegają zbyciu w ramach poszczególnych transakcji. W tych okolicznościach, przy ustaleniu dochodu ze zbycia papierów nabytych po różnych cenach, powstaje jednocześnie konieczność prawidłowego określenia kosztów nabycia tych papierów stosownie do dyspozycji art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Bank stoi na stanowisku, iż w celu ustalenia kosztów podatkowych ze zbycia papierów wartościowych, może przyjąć przeciętną cenę, ustaloną metodą kosztu średniego ważonego, zgodnie z art. 34 ust. 4 pkt 1 ustawy o rachunkowości. Zdaniem banku skoro ustawodawca nie uregulował w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych metody wyliczenia dochodu, przy braku możliwości identyfikacji zbywanych papierów będzie mógł on zastosować odpowiednio przepisy o rachunkowości. Powołuje się przy tym na normę art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, która wskazuje ewidencje rachunkowe jako podstawę do ustalenia dochodu podatkowego. Na potwierdzenie swojego stanowiska strona przywołuje pismo Ministra Finansów z 16 maja 1997 r., znak PO 2/AS-0529-3086/97. W piśmie stwierdzono, iż w przypadku braku możliwości identyfikacji papierów wartościowych zakupionych po różnych cenach, przy ustalaniu dochodu ze sprzedaży podatnik może zastosować jedną z wybranych zasad ustalania kosztów podatkowych:
1) każdorazowa sprzedaż dotyczy kolejno papierów wartościowych nabytych najwcześniej,
2) każdorazowa sprzedaż dotyczy papierów wartościowych nabytych ostatnio,
3) przy sprzedaży papierów wartościowych przyjmuje się średni koszt nabycia sprzedanych akcji.
Bank powołuje się ponadto na interpretację prawa podatkowego wydaną przez Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 12 czerwca 2005 r., znak 1472/RPŁ/415-32b/05/KRJ, w której stwierdzono, że „[...] gdy podatnik (osoba prawna) posiada obligacje nabyte w tym samym dniu, lecz po różnych cenach, oraz dokonuje sprzedaży części portfela i w chwili wykupu nie jest możliwa identyfikacja sprzedawanych papierów wartościowych, spółka powinna zgodnie z art. 9 ust. 1 u.p.d.o.p. zastosować przepis art. 34 ust. 4 ustawy o rachunkowości”.
Stanowisko organu podatkowego
Biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny oraz stanowisko strony, naczelnik tutejszego urzędu stwierdza, co następuje:
Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e. Z powyższego wynika, iż spółka może zaliczyć wydatki na nabycie akcji do kosztów podatkowych w momencie ich zbycia, jednakże, jak słusznie zauważa strona, ustawa nie podaje szczegółowej metody obliczenia tych kosztów w przypadku, gdy papiery wartościowe zostały zakupione po różnych cenach, a ze względu na zdematerializowany obrót nie jest możliwe określenie, które papiery podlegają faktycznie zbyciu. [...] W przedmiotowej sprawie, gdy przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie wskazują metody wyceny papierów wartościowych, zastosowanie znajdą odpowiednie przepisy o rachunkowości, dotyczące metod wyceny rozchodu aktywów obrotowych. [...] Kwestia wyceny nabytych lub powstałych aktywów finansowych oraz innych inwestycji uregulowana została w art. 35 ww. ustawy o rachunkowości. Zgodnie z art. 35 ust. 8 ustawy, jeżeli ceny nabycia jednakowych albo uznanych za jednakowe, ze względu na podobieństwo ich rodzaju i przeznaczenie, składników inwestycji są różne, to ich rozchód wycenia się według metody wybranej przez jednostkę spośród metod, o których mowa w art. 34 ust. 1 pkt 1-3. Wśród tych metod została wskazana metoda cen przeciętnych, to jest ustalonych w wysokości średniej ważonej cen (kosztów) danego składnika aktywów (art. 34 ust. 4 pkt 1). Papiery wartościowe stanowią bez wątpienia finansowe aktywa obrotowe spółki i jako takie mogą być wyceniane w przedstawiony wyżej sposób. Wycena ta może stanowić podstawę do obliczenia kosztów uzyskania przychodów spółki w przypadku zbycia papierów wartościowych w sposób opisany w niniejszym wniosku. [...]