JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA
Na podstawie art. 94 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. nr 30, poz. 179 z późn. zm.), komenda wojewódzka policji przyznała podatnikowi pomoc finansową na cele mieszkaniowe. Pomocy tej udzielono na zasadach określonych w zarządzeniu nr 41 ministra spraw wewnętrznych z dnia 19 marca 1993 r. (Dz.Urz. MSWiA nr 3, poz. 40 z późn. zm.), a bezpośrednio podstawą jej przyznania była decyzja komendanta wojewódzkiego policji. W jakiej dacie powstał przychód podlegający opodatkowaniu, tj. w dacie faktycznego otrzymania pomocy, czyli w roku 1997, czy w roku 2004, po upływie 10-letniego okresu służby stałej?
ODPOWIEDŹ IZBY
Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym w 2004 roku, przychodami, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Z kolei, zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, za przychody ze stosunku służbowego uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Zatem wszystkie otrzymane przez funkcjonariusza Policji zatrudnionego w ramach stosunku służbowego lub postawione do jego dyspozycji w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne stanowią jego przychód bez względu na źródło finansowania tych wypłat. Z tym, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Stąd też wszystkie kwoty otrzymane tytułem zwrotnym, takie jak np. pożyczki, kaucje, kredyty i tym podobne, nie są zaliczane do przychodów podatkowych.
Stosownie do art. 94 ust. 1 ustawy o Policji, funkcjonariuszowi Policji, który nie otrzymał lokalu mieszkalnego na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale, przysługuje pomoc finansowa z funduszu mieszkaniowego na uzyskanie lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej albo domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość.
W opisanym przypadku pomoc finansowa została udzielona podatnikowi w roku 1997 na podstawie obowiązującego wówczas zarządzenia ministra spraw wewnętrznych. Z par. 13 tego zarządzenia wynika, że pomoc finansowa na budownictwo mieszkaniowe - co do zasady - miała charakter zwrotny. Zarządzenie przewidywało konieczność zwrotu omawianego świadczenia w przypadku funkcjonariuszy, których stała służba trwa krócej niż dziesięć lat; w razie zwolnienia funkcjonariusza ze służby przed upływem tego okresu udzielona pomoc finansowa podlegała zwrotowi z zastosowaniem umorzenia w wysokości 1/10 kwoty tej pomocy za każdy pełny rok służby stałej. Przepisy wskazywały również na inne przypadki, kiedy zwrot świadczenia jest wymagany, z tym że w pełnej wysokości. Bezzwrotny charakter świadczenie miało jedynie w odniesieniu do otrzymujących je funkcjonariuszy, których okres służby stałej wynosi co najmniej 10 lat, a także emerytów i rencistów.
Wobec tego udzielona pomoc finansowa w momencie jej udzielenia nie miała charakteru bezzwrotnego (o ile nie dotyczyła funkcjonariuszy, których okres służby stałej przekroczył dziesięć lat albo emerytów i rencistów), ale dopiero z chwilą spełnienia oznaczonych warunków, po upływie określonego czasu, pomoc ta stawała się bezzwrotna i ulegała umorzeniu, tym samym stając się źródłem przychodu podlegającym opodatkowaniu. Pomoc finansowa miała charakter zwrotny - w chwili jej udzielenia funkcjonariusz otrzymał oznaczoną kwotę pieniędzy i dopóki nie zaistniały określone okoliczności, był zobowiązany kwotę tę zwrócić.
W konsekwencji, jeżeli w 2004 roku podatnik spełnił ostatni warunek umorzenia pobranej pomocy, tj. upłynął okres dziesięciu lat służby podatnika stałej w Policji, w wyniku czego kwota udzielonej pomocy została umorzona, to w tym roku powstał u podatnika przychód, który powinien być wykazany w zeznaniu podatkowym za 2004 rok i opodatkowany łącznie z innymi dochodami.
Ewa Matyszewska