JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA
Zgodnie z uchwałą wspólnoty mieszkaniowej członkowie zarządu wspólnoty otrzymują diety z tytułu pełnienia społecznie (bez wynagrodzenia) obowiązków wynikających z art. 21 ustawy o własności lokali, w wysokości 240 zł miesięcznie. Czy wypłacane diety powinny być opodatkowane?
ODPOWIEDŹ IZBY
Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; dalej ustawa o PIT) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o PIT, oraz dochody, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. W art. 10 ust. 1 pkt 2 i 9 ustawy o PIT wśród źródeł przychodów wymienione zostały działalność wykonywana osobiście oraz inne źródła. W świetle art. 13 pkt 5 ustawy o PIT za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek.
Natomiast stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o PIT za przychody z innych źródeł uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Cytowany przepis zawiera zatem otwarty katalog przychodów, zaliczonych do przychodów z innych źródeł.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich - do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 2280 zł.
Należy przy tym zastrzec, że pełnienie obowiązków społecznych i obywatelskich, o którym mowa w art. 13 pkt 5 i art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT, odnosi się wyłącznie do realizacji zadań publicznych, a nie do czynności związanych z prowadzeniem spraw, zarządzaniem jednostką organizacyjną, niepracującą dla dobra ogółu społeczeństwa. Nie mogą one być więc utożsamiane z obowiązkami wynikającym z dyspozycji art. 21 ustawy o własności lokali, który stanowi, że zarząd wspólnoty kieruje sprawami wspólnoty i reprezentuje ją na zewnątrz oraz w stosunkach między wspólnotą a poszczególnymi właścicielami lokali. Wspólnota mieszkaniowa jest jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej, funkcjonującą na podstawie przepisów ustawy o własności lokali.
W omawianym przypadku członkowie zarządu wspólnoty mieszkaniowej pełnią swoje funkcje społecznie w tym rozumieniu, że nie prowadzą spraw wspólnoty w ramach umowy o pracę bądź umowy zlecenia, lecz podejmują te czynności na podstawie uchwały wspólnoty. Członkom zarządu wypłacane są ryczałty na pokrycie bieżących kosztów zarządu, takich jak telefony, zwrot kosztów lokalnych przejazdów itp. Funkcje tych osób nie mogą być uznane za pełnienie obowiązków społecznych i obywatelskich, o którym mowa w art. 13 pkt 5 i art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT, ponieważ nie stanowią realizacji zadań publicznych, lecz polegają na prowadzeniu spraw i reprezentowaniu jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.
Zaznaczyć także należy, że z przepisów ustawy o własności lokali nie wynika, by zarząd wspólnoty mógł otrzymywać diety lub zwrot kosztów. Przewidziana została natomiast możliwość przyznania zarządowi wynagrodzenia. W związku z tym wypłacone członkom zarządu ryczałty nie stanowią przychodu ze źródła, o którym mowa w art. 13 pkt 5 w związku art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT i nie korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 tej ustawy. Kwoty wypłacone członkom zarządu, niezależnie od użytej nazwy i sposobu ich obliczenia, stanowią natomiast wynagrodzenie, przewidziane w przepisach ustawy o własności lokali i podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT.
W konsekwencji wspólnota mieszkaniowa zobligowana jest do sporządzenia informacji PIT-8C i przekazania jej podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje właściwy naczelnik. Nie ma natomiast obowiązku poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych w trakcie roku podatkowego.
EWA MATYSZEWSKA