Warto przy tym wskazać, że w części dotyczącej ograniczenia barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców zmiany wprowadzone Ustawą stanowią dalsze działania w ramach znoszenia barier w krajowym systemie prawnym, gdyż już w dniu 1 lipca 2011 r. weszła w życie ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. z 2011 r. Nr 106, poz. 622 z późn. zm.), o której pisaliśmy w naszych publikacjach z 15 kwietnia 2011 r., 28 marca 2011 r. oraz 1 lipca 2011 r.
Celem Ustawy jest zniesienie obowiązków i barier prawnych najbardziej uciążliwych dla obywateli i przedsiębiorców. Aby osiągnąć powyższy cel, Ustawa wprowadza wiele modyfikacji do ponad 20 obowiązujących aktów prawnych, które ustanawiają poszczególne obowiązki.
Ustawa wprowadziła zmianę w ustawie - Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), polegającą na wydłużeniu terminu na udzielenie pracownikom zaległego urlopu do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego. Nie dotyczy to urlopu na żądanie. Dotychczas, pracodawcy byli obowiązani udzielić niewykorzystanego urlopu do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego, tj. 31 marca. W naszym przekonaniu, powyższa zmiana będzie korzystna zarówno dla pracodawców, gdyż nie będzie ich narażała na ewentualną odpowiedzialność za wykroczenia przeciw prawom pracownika w związku z nieudzielaniem przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego, jak i dla pracowników, którym umożliwi wykorzystanie zaległego urlopu w sezonie letnim i wiosennym.
W ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) Ustawa również wprowadziła zmiany. Polegają one na skróceniu terminu przedawnienia należności z tytułu składek, co do zasady, z 10 do 5 lat. W dotychczasowym stanie prawnym, należności z tytułu składek ulegały przedawnieniu co do zasady po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Ustawa, z korzyścią dla płatników składek, skraca ten okres z 10 do 5 lat. Przy czym, zgodnie z Ustawą, do przedawnienia należności z tytułu składek, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym Ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r. Jeżeli zaś przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.
Ponadto, Ustawa wprowadziła możliwość przekazywania przez płatnika ubezpieczonemu informacji z raportów miesięcznych raz na rok lub na żądanie pracownika, nie częściej jednak niż raz na miesiąc. Dodatkowo, z korzyścią również dla płatników składek (czyli np. pracodawców), Ustawa stworzyła możliwość przekazywania przez płatnika składek ubezpieczonemu informacji w tym zakresie, w podziale na poszczególne miesiące, za rok ubiegły w terminie do dnia 28 lutego roku następnego, na piśmie lub za zgodą ubezpieczonego - w formie dokumentu elektronicznego - w celu ich weryfikacji.
Ustawa doprecyzowała również przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.). Zgodnie z Ustawą, minister właściwy do spraw finansów publicznych dokonuje interpretacji ogólnych prawa podatkowego z urzędu lub na wniosek. Dodatkowo, w Ustawie zostały wskazane elementy, które wniosek o wydanie interpretacji ogólnej powinien zawierać oraz szczegółowe zasady dotyczące postępowania w sprawie takich wniosków. Powyższe doprecyzowanie jest dość istotne, gdyż w dotychczasowym stanie prawnym o celowości czy też konieczności dokonania interpretacji ogólnej decydował Minister Finansów. Przepisy zaś nie przewidywały wprost, w odróżnieniu do interpretacji indywidualnych, aby dokonanie interpretacji ogólnej mogło nastąpić na wniosek. Choć należy wskazać, że prawo do wystąpienia z wnioskiem o interpretację ogólną było pośrednio wywodzone z prawa do składania petycji określonego w dziale VIII ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego. Jednak po powyższych zmianach, możliwość wystąpienia z wnioskiem o wydanie interpretacji nie będzie już budzić żadnych wątpliwości.
W ustawie o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) Ustawa również dokonała zmian, m. in. rozszerzyła definicję przedsiębiorcy zagranicznego. Od 1 stycznia 2012 r. przedsiębiorcą zagranicznym jest nie tylko osoba zagraniczna wykonująca działalność gospodarczą za granicą (jak było dotychczas), ale również obywatel polski wykonujący taką działalność. Konsekwencją ww. zmiany jest umożliwienie polskiemu przedsiębiorcy, prowadzącemu działalność wyłącznie za granicą, otworzenie oddziału w Polsce bez konieczności rejestracji na nowo swojej działalności (zarejestrowania będzie wymagał tylko oddział).
W niniejszej publikacji przedstawiliśmy jedynie najważniejsze zamiany wprowadzone Ustawą, które weszły w życie w dniu 1 stycznia 2012 roku. Warto jednak zaznaczyć, iż Ustawa wprowadzi wiele innych zmian, m.in. likwidację Monitora Polskiego B, jednak wejdą one w życie w terminie późniejszym (1 stycznia 2013 r.).
Podsumowując, jak wskazaliśmy powyżej przy poszczególnych rozwiązaniach, wprowadzone Ustawą zmiany (w tym m.in. przedłużenie terminu na udzielenie pracownikom niewykorzystanego urlopu czy skrócenie terminu przedawnienia składek) należy ocenić pozytywnie. Jednocześnie, pomimo wielu pozytywnych zmian zapoczątkowanych redukcją barier administracyjnych w lipcu 2011 r., dostrzegamy potrzebę dalszej kontynuacji procesu upraszczania prawa poprzez redukcję kolejnych barier oraz obowiązków.
Aneta Wrona-Kłoczko
aplikant radcowski
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna