PRAWO PRASOWE
2 listopada 2012 r. weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (Dz. U. z 2012 r., poz. 1136), na podstawie której:
- pozostawiono sprostowanie, jako główną formę reakcji na nieścisłą lub nieprawdziwą wiadomość zawartą w materiale prasowym;
- doprecyzowano, że sprostowanie może być złożone na piśmie w placówce pocztowej lub siedzibie odpowiedniej redakcji, maksymalnie w ciągu 21 dni od dnia opublikowania materiału prasowego;
- określono, że tekst sprostowania nie powinien przekraczać dwukrotnej objętości fragmentu publikacji, której dotyczy ani zajmować więcej niż dwukrotność czasu antenowego, jaki zajmował fragment przekazu medialnego;
- wskazano, że w przypadku publikacji w drukach periodycznych, sprostowanie powinno być opublikowane w tym samym dziale oraz taką samą czcionką, co materiał prasowy, będący przedmiotem sprostowania;
- wskazano, że w przypadku przekazu radiowego lub telewizyjnego sprostowanie powinno być wyraźnie zapowiedziane oraz nastąpić w przekazie tego samego rodzaju i o tej samej porze;
- zastrzeżono, że tekstu sprostowania nie można komentować w tym samym numerze pisma, czy tego samego dnia w przekazie elektronicznym, a dopuszczono jedynie w tych dniach prostą zapowiedź polemiki lub wyjaśnień redakcji lub autora tekstu;
- określono przesłanki odmowy publikacji sprostowań;
- wskazano, że jeżeli redaktor naczelny pisma odmówi opublikowania sprostowania albo nie ukaże się ono w odpowiednim terminie, zainteresowana osoba będzie mogła w ciągu roku od dnia publikacji wytoczyć powództwo o sprostowanie.
PRAWO O ZGROMADZENIACH
9 listopada 2012 r. weszła w życie ustawa z dnia 14 września 2012 r. o zmianie ustawy - Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. z 2012 r. poz. 1115), na podstawie której:
- zakazano organizacji dwóch lub więcej zgromadzeń w tym samym miejscu i czasie, na tożsamych lub zbliżonych trasach przejścia w sytuacji, gdy nie jest możliwe ich oddzielenie lub odbycie w taki sposób, aby ich przebieg nie zagrażał życiu, zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach;
- określono, że w przypadku gdy nie będzie możliwe równoczesne odbycie się zgromadzeń w tym samym czasie, miejscu i na tej samej bądź zbliżonej trasie przebiegu, organ gminy ma prawo do wezwania organizatora później zgłoszonego zgromadzenia do zmiany miejsca, czasu lub trasy przejścia uczestników zgromadzenia;
- przyznano organowi gminy prawo do wydania decyzji o zakazie organizacji zgromadzenia zgłoszonego później;
- zakazano posiadania broni, materiałów wybuchowych lub pirotechnicznych, a także innych niebezpiecznych materiałów lub narzędzi przez uczestników zgromadzeń;
- określono jakie elementy wyróżniające powinien posiadać każdy przewodniczący zgromadzenia w trakcie jego trwania, aby była możliwa jego identyfikacja wśród tłumu;
- nałożono na przewodniczącego zgromadzenia odpowiedzialność za zgodny z przepisami prawa przebieg zgromadzenia oraz przeprowadzenie tego zgromadzenia w sposób, który zapobiegnie powstaniu szkód z winy uczestników zgromadzenia.
ORZECZENIE TK
W dniu 23 października 2012 r. Trybunał Konstytucyjny (dalej „TK”) wydał wyrok, w którym orzekł, że art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (dalej „prawo do rekompensaty”) w zakresie, w jakim uzależnia prawo do rekompensaty od zamieszkiwania w dniu 1 września 1939 r. na byłym terytorium RP, jest niezgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP (sygn. akt: SK 11/2012, dalej „wyrok TK”). Jednocześnie, TK odroczył utratę mocy obowiązującej wskazanego przepisu o 18 miesięcy, co oznacza, że przestanie on obowiązywać z dniem 1 maja 2014 roku.
W wyroku TK wskazano, że przesłanka zamieszkiwania przez właścicieli nieruchomości zabużańskich na byłym terytorium państwa polskiego w dniu 1 września 1939 r. stanowi zbyt restrykcyjne ograniczenie dla osób ubiegających się o przyznanie prawa do rekompensaty. W ocenie TK osoby opuszczające terytoria zabużańskie na skutek wojny rozpoczętej w 1939 r. nie mogły przewidywać, że ewentualne rekompensaty za utracone nieruchomości będą uzależnione od zamieszkiwania na byłym terytorium państwa polskiego w dniu wybuchu wojny.
ORZECZENIE SN
14 lutego 2012 r. Sąd Najwyższy (dalej „SN”) podjął uchwałę (sygn. akt: III UZP 4/11), w której stwierdził, że wynagrodzenie za tworzenie utworów w ramach wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe na takich samych zasadach, jak każdy inny przychód z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.
SN zauważył, że w przypadku gdy wykonanie utworu (podlegającego prawu autorskiemu) następuje w ramach umowy o pracę, to stosunek pracy stanowi podstawę wynagrodzenia za korzystanie przez pracodawcę z utworu, choćby została zawarta odrębna umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych do takiego utworu. W konsekwencji zajęcia takiego stanowiska, SN ustanowił zasadę, że z korzystniejszych zasad wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne może skorzystać twórca działający na własny rachunek. Natomiast, twórca utworu wykonujący swoje czynności w ramach stosunku pracy może powołać się na korzystniejsze zasady wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, tylko w wyjątkowym wypadku, a mianowicie, gdy stworzenie utworu nastąpiło zupełnie poza zakresem jego obowiązków w ramach stosunku pracy.
ORZECZENIE NSA
27 września 2011 r. Naczelny Sąd Administracyjny (dalej „NSA”) wydał wyrok, w którym stwierdził, że w przypadku, gdy pojazd jest współwłasnością kilku osób, a wniosek o rejestrację pojazdu został złożony tylko przez jedną z nich, właściwy organ administracji jest zobowiązany dokonać rejestracji takiego pojazdu oraz powiadomić o zarejestrowaniu jego pozostałych współwłaścicieli (sygn. akt: I OSK 1598/10, dalej „Wyrok”).
W uzasadnieniu Wyroku NSA stwierdził, odmowa rejestracji pojazdu na wniosek jednego ze współwłaścicieli prowadzi do wniosku, że organy administracji załatwiające sprawę dokonały oceny zasad zarządu rzeczą wspólną. Oznacza to, że organy administracji, poprzez badanie kwestii zarządu rzeczą wspólną, oparły swoje rozstrzygnięcie na przepisach Kodeksu cywilnego, a nie na przepisach Prawa o ruchu drogowym, do czego nie mają żadnych uprawnień. Zgodnie ze stanowiskiem NSA, rejestracja pojazdu jest czynnością, która mieści się w ramach zwykłego zarządu rzeczą wspólną. Stąd też, NSA dopuścił możliwość rejestracji przez organ pojazdu, stanowiącego współwłasność kilku osób przez jednego ze współwłaścicieli, nakładając jednocześnie na organ obowiązek powiadomienia o postępowaniu wszystkich osób, będących stronami w sprawie.
ORZECZENIE NSA
16 grudnia 2011 r. Naczelny Sąd Administracyjny (dalej „NSA”) wydał wyrok, w którym stwierdził, że suma pieniężna przyznana stronie za przewlekłość postępowania stanowi zadośćuczynienie, które na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 361, ze zm.) jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych (sygn. akt: II FSK 1218/10, dalej „Wyrok”).
Zdaniem NSA, podstawową kwestią mającą znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy jest charakter świadczenia pieniężnego zasądzonego przez sąd na rzecz wnioskodawcy. Według NSA zasądzona kwota pieniężna nie ma charakteru odszkodowawczego w znaczeniu naprawienia szkody materialnej, ponieważ ustawa z góry narzuca sądowi ograniczenie, co do wysokości przyznanego świadczenia pieniężnego, jednak ma ona charakter zadośćuczynienia. NSA wskazał, że istotą zwolnienia podatkowego odszkodowań (w tym zadośćuczynienia) jest fakt, że świadczenie takie nie wzbogaca beneficjenta w żaden sposób, lecz jedynie rekompensuje poniesioną stratę.
Maciej Szulikowski
radca prawny i partner zarządzający
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna