Wyrok TK był konsekwencją wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich (dalej „RPO”) w sprawie zbadania zgodności z Konstytucją zróżnicowania powszechnego wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn. Zdaniem RPO, kwestionowany przepis ma charakter dyskryminujący ze względu na płeć, a tym samym narusza art. 32 i art. 33 Konstytucji. RPO uzasadniał, iż utrzymanie zróżnicowanego wieku emerytalnego stanowi przejaw dyskryminacji, ponieważ kobiety krócej oszczędzają na swoją emeryturę, natomiast dłużej ją pobierają. Powoduje to istotne zróżnicowanie wysokości pobieranych świadczeń w porównaniu z mężczyznami. RPO wskazał również, że obecnie nie można wykazać, iż różnice biologiczne i społeczne między kobietami i mężczyznami pozostają w bezpośrednim i koniecznym związku ze zróżnicowaniem prawnym w zakresie regulacji wieku emerytalnego. Ponadto RPO podniósł, że w jego ocenie ustalenie niższego wieku emerytalnego kobiet, staje się przyczyną wywierania na kobiety nacisku na wycofanie się z rynku pracy, zwłaszcza w okresach podwyższonego bezrobocia.
TK nie podzielił stanowiska RPO. Odnosząc się do zarzutu RPO, zgodnie z którym zróżnicowany wiek emerytalny powoduje niższy przeciętny poziom świadczeń emerytalnych kobiet, TK stwierdził, iż ocena konstytucyjności zakwestionowanej regulacji nie może się opierać wyłącznie na tym pojedynczym czynniku. TK wskazał, że różnica wysokości świadczeń emerytalnych wynika przede wszystkim z niższego przeciętnego wynagrodzenia kobiet, w porównaniu z wynagrodzeniem mężczyzn. Ponadto TK przypomniał, iż nabycie uprawnień emerytalnych nie może stanowić wyłącznej przyczyny wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę, a dalsze zatrudnienie nie powoduje zawieszenia wypłaty świadczenia emerytalnego.
Dokonując oceny zaskarżonej regulacji, TK stwierdził, że zróżnicowanie powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn nie powoduje dyskryminacji kobiet, natomiast stanowi uprzywilejowanie wyrównawcze usprawiedliwione występowaniem różnic wynikających z pełnienia przez kobiety szczególnej roli w społeczeństwie i rodzinach. Zdaniem TK, dotyczy to w szczególności pełnionych przez kobiety funkcji macierzyńskich i wychowawczych w rodzinie, a także równoczesnego obciążenia kobiet zarówno pracą zawodową, jak i obowiązkami rodzinnymi. Odnosząc się do argumentacji RPO, TK wskazał, iż różnice biologiczne nie straciły całkiem na znaczeniu przy ocenie wieku zakończenia aktywności zawodowej osób poszczególnych płci.
Niezależnie od powyższego, TK wskazał, że chociaż regulacje dotyczące zróżnicowanego wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn są zgodne z Konstytucją, jednak nie można uznać, że są rozwiązaniem optymalnym z uwagi na zmniejszające się znaczenie różnic uwarunkowanych społecznie i biologicznie.
Podsumowując, TK w analizowanym wyroku orzekł, iż zróżnicowanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn jest zgodne z Konstytucją i nie narusza zasady równości. Jednocześnie TK zasygnalizował celowość podjęcia działań ustawodawczych, zmierzających do stopniowego zrównywania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn w Polsce.
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna