rada
Świadczenie przedemerytalne jest świadczeniem pieniężnym, które również podlega egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego (nakazu komorniczego). Jednak jest ono wolne od potrąceń i egzekucji do wysokości 50% kwoty najniższej emerytury lub renty, czyli do 298,73 zł (obecnie najniższa emerytura wynosi 597,46 zł).
uzasadnienie
Świadczenie przedemerytalne finansowane ze środków budżetu państwa, a wypłacane przez ZUS, jest świadczeniem pieniężnym, z którego może być prowadzona egzekucja i potrącenia. Ustawa o świadczeniach przedemerytalnych nie reguluje wprost zasad prowadzenia egzekucji i potrąceń ze świadczenia przedemerytalnego. W tym zakresie przepisy odsyłają do zasad obowiązujących przy potrącaniu należności z emerytur i rent.
Według tych zasad z emerytur i rent (a tym samym ze świadczenia przedemerytalnego) - po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych - można potrącić następujące należności:
1) świadczenia wypłacane w kwocie zaliczkowej,
2) kwoty nienależnie pobranych emerytur, rent i innych świadczeń,
3) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych,
4) alimentacyjne, egzekwowane na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego,
5) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
6) kwoty nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych lub pielęgnacyjnych oraz świadczeń rodzinnych w razie braku możliwości potrącenia z wypłacanych zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych oraz świadczeń rodzinnych, wraz z odsetkami za zwłokę w ich spłacie,
7) kwoty nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego,
8) zasiłki wypłacone z tytułu pomocy społecznej, jeżeli przy wypłacie zastrzeżono ich potrącanie, oraz zasiłek stały lub zasiłek okresowy wypłacone na podstawie przepisów o pomocy społecznej za okres, za który przyznano emeryturę lub rentę,
9) zasiłki i świadczenia wypłacone na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu za okres, za który przyznano prawo do emerytury lub renty,
10) z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych - na wniosek dyrektorów tych placówek.
Wymienione potrącenia należności powinny być dokonywane w podanej wyżej kolejności (art. 139 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).
Należy pamiętać, że kwoty potrąceń podlegają dalszym ograniczeniom przez ustalenie granic potrąceń oraz kwoty wolnej od potrąceń. I tak, potrącenia mogą być dokonywane w następujących granicach:
l świadczenia alimentacyjne - do wysokości 60% świadczenia przedemerytalnego,
l egzekwowane należności związane z odpłatnością za pobyt w domach pomocy społecznej, odpłatnością za pobyt w zakładach opiekuńczo-leczniczych, odpłatnością za pobyt w zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych - do wysokości 50% świadczenia przedemerytalnego,
l inne egzekwowane należności - do wysokości 25% świadczenia przedemerytalnego.
Należy przy tym zaznaczyć, że świadczenie przedemerytalne jest wolne od potrąceń w wysokości odpowiadającej:
l 50% kwoty najniższej emerytury lub renty - w przypadku potrącanych należności wymienionych wyżej w pkt 3-5 (w kwocie potrącenia uwzględnia się koszty i opłaty egzekucyjne),
l 60% kwoty najniższej emerytury lub renty - w przypadku potrącanych należności wymienionych wyżej w pkt 1 i 2 oraz 6-9,
l 20% najniższej emerytury lub renty - w przypadku potrącanych należności wymienionych w pkt 10.
Kwotę wolną od potrąceń i egzekucji należy ustalić wraz ze wszystkimi wzrostami, zwiększeniami, dodatkami oraz innymi przyznanymi świadczeniami, z wyłączeniem świadczeń rodzinnych oraz dodatku dla sierot zupełnych i dodatku pielęgnacyjnego (art. 141 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).
Kwota świadczenia przedemerytalnego wynosi od 1 marca 2006 r. 711,54 zł.
Natomiast wysokość najniższej emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 1 marca 2006 r. wynosi 597,46 zł. Wobec tego wolne od potrąceń świadczenie przedemerytalne wypłacane Państwa byłemu pracownikowi będzie wynosić 298,73 zł.
Należy podkreślić, że procentową wysokość potrąceń należy ustalić od kwoty świadczenia przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.
l art. 3, 11 i 12 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych - Dz.U. Nr 120, poz. 1252
l art. 85 i 139-141 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 17, poz. 95
Anna Sadowska
specjalista w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, Mazars Polska