RADA
Od 1 sierpnia prezes, który został odwołany, korzysta z ochrony polegającej na zakazie wypowiadania umowy o pracę. Zakaz wypowiadania umowy o pracę obejmuje również zakaz wypowiadania warunków pracy i płacy i tym samym nie mogą Państwo przenieść prezesa na inne stanowisko i obniżyć jego wynagrodzenia.
UZASADNIENIE
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakują nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku (art. 39 k.p.).
Wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi w wieku przedemerytalnym jest dopuszczalne tylko w razie likwidacji pracodawcy lub ogłoszenia jego upadłości.
Warunki korzystania z ochrony
Wiek emerytalny to 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Oznacza to, że ochroną są objęte kobiety między 56. a 60. rokiem życia i mężczyźni pomiędzy 61. a 65. rokiem życia.
WAŻNE!
Wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi w wieku przedemerytalnym jest dopuszczalne tylko w razie likwidacji pracodawcy lub ogłoszenia jego upadłości.
Oprócz wieku koniecznym warunkiem korzystania z ochrony jest to, by pracownik z chwilą osiągnięcia wieku emerytalnego posiadał odpowiedni okres zatrudnienia, który umożliwi mu nabycie prawa do emerytury. Dopiero spełnienie jednocześnie tych dwóch warunków - wieku i odpowiedniego stażu ubezpieczenia - powoduje, że pracownik podlega ochronie.
Zakładając, że Państwa pracownik posiada odpowiedni okres zatrudnienia i z dniem 1 sierpnia ukończył 61 lat, oznacza to, iż nie mogą Państwo wypowiedzieć mu umowy o pracę.
WAŻNE!
Ochrona pracowników w wieku przedemerytalnym obejmuje wyłącznie zakaz wypowiadania umowy, co oznacza, że umowa może zostać rozwiązana na zasadzie porozumienia stron lub rozwiązana z winy pracownika, bez zachowania okresu wypowiedzenia.
W sytuacji opisanej w pytaniu bez znaczenia pozostaje fakt, że prezes został odwołany ze swojej funkcji, gdyż nie mają tutaj zastosowania przepisy o nawiązaniu stosunku pracy na podstawie powołania.
Stosunek pracy na podstawie powołania powstaje jedynie w przypadkach, w których odrębny przepis stanowi, że dane stanowisko jest obsadzane w ten sposób, np. dyrektora szkoły państwowej, dyrektora w państwowych instytucjach kulturalnych. Przepisy Kodeksu handlowego przewidujące powoływanie członków zarządu, a tym samym prezesa spółki, nie są odrębnymi przepisami upoważniającymi do nawiązania stosunku pracy na podstawie powołania.
Zakaz wypowiadania warunków pracy i płacy
Zakaz wypowiadania umów pracownikom w wieku przedemerytalnym obejmuje również zakaz wypowiadania warunków pracy i płacy. W związku z tym nie tylko nie mogą Państwo wypowiedzieć prezesowi umowy o pracę, ale również zmienić mu warunków umowy polegających na przeniesieniu go na inne stanowisko z niższym wynagrodzeniem.
Istnieją jednak dwa wyjątki, w których pracownikowi korzystającemu z ochrony przedemerytalnej można wypowiedzieć warunki pracy i płacy. Można to skutecznie zrobić, jeśli wypowiedzenie stało się konieczne ze względu na:
• wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy lub tej ich grupy, do której pracownik należy, np. zmiana regulaminu wynagradzania lub układu zbiorowego w części dotyczącej wynagrodzeń,
• stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania.
Pracodawca, który zatrudnia więcej niż 20 pracowników, może wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy pracownikowi w wieku przedemerytalnym również w razie zwolnień dokonywanych z przyczyn niedotyczących pracownika (grupowych lub indywidualnych).
Jeśli w wyniku wypowiedzenia zmieniającego uległo obniżeniu jego wynagrodzenie, pracownikowi przysługuje do końca okresu ochronnego prawo do dodatku wyrównawczego.
• art. 39, 411 i 43 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 181, poz. 1288
• art. 5 ust. 5 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników - Dz.U. Nr 90, poz. 844; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 149, poz. 1077
• art. 27 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 82, poz. 558
Anna Sadowska
specjalista w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych,
Grupa MAZARS w Polsce