RADA
Przepisy dotyczące informowania pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji nie nakazują pracodawcy utworzyć rady pracowników. Pracodawca ma jedynie obowiązek umożliwić jej wybranie przez pracowników. W terminie od 24 marca do 23 lipca br. powinni zatem Państwo poinformować pracowników o tym, że mogą wybrać radę, oraz o uprawnieniach, jakie ona posiada.
UZASADNIENIE
Od 24 marca br. działaniem ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji zostają objęci pracodawcy prowadzący działalność gospodarczą i zatrudniający co najmniej 50 pracowników. Liczbę zatrudnionych u pracodawcy pracowników należy ustalić w tym przypadku według przeciętnej liczby zatrudnionych na podstawie stosunku pracy w okresie 6 miesięcy poprzedzających dzień powiadomienia pracowników o wyborach rady pracowników.
Jeżeli w zakładzie nie działają związki zawodowe (tak jak u Państwa), pracodawca powinien poinformować pracowników w sposób u siebie przyjęty o prawie pracowników do wyboru rady pracowników i jej uprawnieniach. Na przykład - poprzez ogłoszenie na tablicy informacyjnej lub pocztą elektroniczną.
Pracodawca ma 4 miesiące, od czasu objęcia go ustawą o radach pracowników, na przekazanie pracownikom informacji o wyborze i uprawnieniach rady. Powinien więc to zrobić w okresie od 24 marca 2008 r. do 23 lipca 2008 r. Rady pracowników nie muszą tworzyć:
1) przedsiębiorstwa państwowe, w których utworzony jest samorząd załogi przedsiębiorstwa,
2) przedsiębiorstwa mieszane (m.in. przedsiębiorstwa państwowo-spółdzielcze, państwowo-społeczne itp.) zatrudniające co najmniej 50 pracowników,
3) państwowe instytucje filmowe.
Po przekazaniu pracownikom informacji o możliwości utworzenia rady pracowników i jej uprawnieniach inicjatywa utworzenia rady należy do nich. Wybory członków rady pracowników pracodawca organizuje bowiem na pisemny wniosek grupy co najmniej 10% pracowników zatrudnionych w zakładzie. Jeżeli natomiast pracownicy nie będą wykazywać zainteresowania powstaniem rady, pracodawca nie może wbrew ich woli powołać rady pracowników, czy też zorganizować jej wyborów.
W przypadku gdy pracodawca otrzyma wniosek 10% załogi w sprawie powołania rady pracowników, powinien przystąpić do organizacji wyborów, powiadamiając pracowników w sposób przyjęty u siebie o terminie ich przeprowadzenia oraz możliwości zgłaszania kandydatów na członków rady pracowników.
Powiadomienie to powinno nastąpić nie później niż na 30 dni przed dniem wyborów. Z kolei zgłaszania kandydatów pracownicy mogą dokonywać w terminie 21 dni od dnia powiadomienia ich o terminie wyborów. Członków rady wybiera załoga spośród kandydatów zgłoszonych odpowiednio przez grupę:
• co najmniej 10 pracowników, jeżeli pracodawca zatrudnia do 100 pracowników,
• co najmniej 20 pracowników, jeżeli zatrudnionych jest powyżej 100 osób.
Również w tym przypadku niewskazanie kandydatów uniemożliwi powstanie rady pracowników. Warunkiem przeprowadzenia wyborów jest bowiem wzięcie w nich udziału przez przynajmniej 3 kandydatów w zakładach liczących od 50 do 250 pracowników, czyli takich jak Państwa.
Pracodawca, który został objęty działaniem ustawy o radach pracowników od 24 marca br., powinien zorganizować wybory rady do 23 września 2008 r., pod warunkiem że pracownicy zgłoszą wniosek o jej powołanie i zgłoszą co najmniej 3 kandydatów na członków rady. Pracodawca będzie musiał zorganizować wybory także po 23 września br., jeżeli po takim czasie pracownicy zgłoszą chęć utworzenia rady.
Wybory członków rady pracowników w zakładzie pracy przeprowadza komisja wyborcza. W przypadku gdy w danym zakładzie pracy nie działają zakładowe organizacje związkowe, pracodawca powinien uzgodnić treść regulaminu wyborów z pracownikami wyłonionymi w trybie u niego przyjętym. W przypadku gdy w terminie 30 dni od dnia przekazania projektu regulaminu pracownikom strony nie dojdą do porozumienia co do jego ostatecznej treści - regulamin ustala pracodawca, uwzględniając ustalenia dokonane w trakcie jego uzgadniania z przedstawicielami pracowników. Tak samo będzie w przypadku, gdy pracownicy nie będą zainteresowani uzgadnianiem treści regulaminu.
Koszty związane z wyborem i działalnością rady pracowników w zakładzie, w którym nie ma związków zawodowych, ponosi pracodawca. Koszty wyborów rady to przede wszystkim wydatki związane z działalnością komisji wyborczej (np. koszty materiałów biurowych). Koszty funkcjonowania rady obejmują natomiast wydatki ponoszone na bieżące wykonywanie funkcji przez radę (np. koszty rozmów telefonicznych, wynajmu pomieszczeń, ekspertyz itp.).
WAŻNE!
Jeżeli w zakładzie działają związki zawodowe, to one ponoszą koszty wyborów oraz funkcjonowania rady pracowników.
Niektóre koszty związane z wyborem rady pracowników zawsze będą obciążały pracodawcę. Chodzi tu o koszty ponoszone przez pracodawcę w związku z koniecznością zwolnienia od pracy zarówno członków komisji wyborczej, jak i pracowników biorących udział w głosowaniu.
Pracodawca ma także obowiązek zwolnić od pracy zawodowej, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, pracownika będącego członkiem rady pracowników, na czas niezbędny do udziału w pracach rady, które nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.
• art. 1, art. 3 ust. 1 pkt 1, art. 6, art. 8, art. 10, art. 17 ust. 3, art. 26 ust. 2 ustawy z 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji - Dz.U. Nr 79, poz. 550
Przemysław Ciszek
specjalista w zakresie prawa pracy