Kim jest osoba współpracująca z przedsiębiorcą?
Zgodnie z art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność (czyli zarówno z przedsiębiorcami, jak i m.in. z osobami wykonującymi wolny zawód, czy twórcami) uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Jeżeli wskazane kryteria spełnia pracownik, to dla celów ubezpieczeń społecznych traktowany jest jak osoba współpracująca, chyba że jest to umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.
Osoba współpracująca z przedsiębiorcą - formy zatrudnienia, a ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
Takie zdefiniowanie wprowadza inne zasady traktowania osoby współpracującej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a co za tym idzie inne zasady naliczania składek ubezpieczeniowych i uprawnień do świadczeń.
Natomiast, w przypadku jeżeli kryteria te spełnia zleceniobiorca, nadal będzie uznawany za zleceniobiorcę, a nie osobę współpracującą.
|
|
Umowa o pracę |
Umowa zlecenie |
Umowa o dzieło |
|
Cechy umowy |
Czynności wykonywane w trakcie trwania umowy powinny charakteryzować się systematycznością, stałością i zorganizowaniem; znamienne powinno być też swego rodzaju podporządkowanie i wykonywanie poleceń, podejmowane czynności muszą wykazywać się częstotliwością oraz zajmować osobie współpracującej znaczący czas.
|
Celem powinno być wykonanie danego zlecenia, (usługi) działania te charakteryzują swobodą i samodzielnością w zakresie organizowania pracy, powinien charakteryzować je brak ścisłego wyznaczenia godzin pracy, brak kierownictwa ze strony zlecającego pracę, |
Celem umowy powinno być wykonanie przez przyjmującego zamówienie określonego dzieła (rzeczy materialnej, bądź nie). Głównym przedmiotem umowy powinien być jej rezultat. |
|
Składki społeczne ZUS * |
Jak za przedsiębiorcę (pełne składki, brak możliwości skorzystania z preferencji) bez ubezpieczenia chorobowego wynoszą 1124,23 zł, z ubezpieczeniem chorobowym 1211,28 zł |
Od wysokości wynagrodzenia,
|
Jak za przedsiębiorcę (pełne składki, brak możliwości skorzystania z preferencji) bez ubezpieczenia chorobowego wynoszą 1124,23 zł, z ubezpieczeniem chorobowym 1211,28 zł |
|
Składka chorobowa |
dobrowolna |
dobrowolna |
dobrowolna |
|
Składka zdrowotna * |
Minimalna ustalona od stycznia do czerwca 2022r. 559,89zł od lipca od grudnia 2022 r. 419,92 zł
|
Od wysokości wynagrodzenia |
Minimalna ustalona od stycznia do czerwca 2022r. 559,89zł od lipca od grudnia 2022 r. 419,92 zł
|
|
Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych* |
W 2022 roku minimalna składka na Fundusz Pracy wynosi 87,05 zł, oraz FGŚ - 3,55zł
|
Jeśli wynagrodzenie zleceniobiorcy wyniesie więcej niż wynagrodzenie minimalne, obowiązkowo należy zapłacić także składki na Fundusz Pracy. FGŚP od wysokości wynagrodzenia |
W 2022 roku minimalna składka na Fundusz Pracy wynosi 87,05 zł, oraz FGŚ - 3,55zł
|
|
Okres wyczekiwania na zasiłek chorobowy (opłacanie dobrowolnej składki chorobowej)
|
90-dniowy okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (tzw. okres wyczekiwania) |
90-dniowy okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (tzw. okres wyczekiwania) |
90-dniowy okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (tzw. okres wyczekiwania) |
|
Podatek dochodowy |
Od wysokości wynagrodzenia |
Od wysokości wynagrodzenia |
Od wysokości wynagrodzenia |
|
Okres wyczekiwania na zasiłek macierzyński i rodzicielski (opłacanie dobrowolnej składki chorobowej)
|
Brak okresu wyczekiwania, warunek wypłaty jest brak zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne lub kwota zadłużenia nie może przekroczyć 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę. |
Brak okresu wyczekiwania , |
Brak okresu wyczekiwania , warunek wypłaty jest brak zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne albo kwota zadłużenia nie przekraczała 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę. |
|
Zasiłek chorobowy |
podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętny miesięczny przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jednakże jeśli przed pobieraniem zasiłku okres opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe z tytułu współpracy przy prowadzonej działalność będzie krótszy niż 12 miesięcy kalendarzowych, to podstawę wymiaru zasiłku będzie stanowić suma: przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku oraz kwoty stanowiącej iloczyn 1/12 przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy.
|
||
* Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących stanowi zadeklarowana kwota, nie może być ona jednak niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na dany rok kalendarzowy. Z kolei podstawa wymiaru składki zdrowotnej dla tych osób nie może być niższa od 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia włącznie z wypłatami z zysku w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale poprzedniego roku, Składki w ustalonej wysokości obowiązują od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku kalendarzowego.
W przypadku gdy osoba współpracująca jest równolegle zatrudniona w ramach umowy o pracę/umowy zlecenia w innym podmiocie, mamy do czynienia ze zbiegiem tytułów do ubezpieczeń. Wówczas, jeżeli łączne miesięczne przychody uzyskane u innych pracodawców/zleceniodawców stanowią co najmniej równowartość płacy minimalnej (w 2022 r. 3.010 zł), to jako osoba współpracująca podlega obowiązkowo jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu, a do ubezpieczeń społecznych – może przystąpić dobrowolnie.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych;
- Ustawa nowelizująca Polski Ład 2.0 (Dz.U. 2022 poz. 1265). – artykuł 36 ust. 2 oraz Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2004 Nr 210 poz. 2135).
Katarzyna Otowska, Samodzielna Księgowa WCDF I Sp. z o.o.