RADA
Jeśli z polisy ubezpieczeniowej wynika, że uprawnionym do otrzymania świadczeń z tej polisy jest pracownik, to składki opłacane za niego przez pracodawcę stanowią przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym oraz podstawę naliczenia składek ZUS.
UZASADNIENIE
Przychód ze stosunku pracy
Przychodami ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a także świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych (art. 12 ust. 1 updof).
Zatem chcąc uznać, że mamy do czynienia z przychodem pracownika, powinien on ten przychód otrzymać. Jeśli więc z zawartej polisy wynika, że uprawnionym do świadczeń jest pracownik, wówczas opłacane za niego składki przez pracodawcę stanowią przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym oraz podstawę naliczenia składek ZUS. Natomiast jeżeli uprawnionym z polisy jest pracodawca jako jej dysponent, wówczas nie mamy do czynienia z powstaniem przychodu po stronie pracownika.
Wartość składek ubezpieczeniowych płaconych przez zakład pracy na ubezpieczenie pracownika (...) nie stanowi dla pracownika przychodu podlegającego opodatkowaniu, ponieważ (...) uprawnionym do otrzymania świadczeń z polisy ubezpieczeniowej jest pracodawca, który jest dysponentem polisy, a nie pracownik. Natomiast w przypadku gdy pracownik (...) przejmie prawa i obowiązki wynikające z tej polisy i stanie się jedynym jej prawnym właścicielem, to wartość składek zapłaconych przez zakład pracy na to ubezpieczenie stanowić będzie przychód pracownika ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu (pismo Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Kielcach z 4 września 2006 r., nr OG-005/106/2006/PD II/415-45/06).
Przykład
Pracodawca zakupił program ubezpieczeniowy ze składką regularną dla kilku pracowników. Właścicielem polisy i płatnikiem jest pracodawca. Program ubezpieczeniowy został zawarty na okres 15 lat, z tym że pracodawca w okresie pierwszych 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została zawarta polisa zachowuje wszelkie prawa wynikające z tej polisy, czyli jest dysponentem.
Po upływie 5 lat pracownik staje się jedynym uprawnionym z polisy, chociaż składki nadal będzie opłacał pracodawca.
W tej sytuacji przez pierwsze 5 lat składki opłacane przez pracodawcę nie stanowią przychodu pracownika, natomiast po upływie tego okresu wystąpi przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu i składkom ZUS.
Koszty uzyskania przychodu dla pracodawcy
Należy pamiętać o ograniczeniu w zaliczaniu do kosztów podatkowych składek ubezpieczeniowych opłacanych przez pracodawcę za pracownika.
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów składek opłaconych przez pracodawcę z tytułu zawartych lub odnowionych umów ubezpieczenia na rzecz pracowników, z wyjątkiem umów dotyczących ryzyka grupy 1, 3 i 5 działu I oraz grupy 1 i 2 działu II, wymienionych w załączniku do ustawy o działalności ubezpieczeniowej, jeżeli uprawnionym do otrzymania świadczenia nie jest pracodawca i umowa ubezpieczenia w okresie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto lub odnowiono, wyklucza:
• wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy,
• możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy,
• wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie (art. 23 ust. 1 pkt 57 updof).
W związku z tym do kosztów podatkowych mogą być zaliczone składki opłacone przez pracodawcę na rzecz pracowników z tytułu umów ubezpieczenia dotyczących:
• ubezpieczeń na życie (grupa 1 dział I załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej),
• ubezpieczeń na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (grupa 3 dział I),
• ubezpieczeń wypadkowych i chorobowych, jeśli są uzupełnieniem ubezpieczeń na życie, posagowych lub rentowych (grupa 5 dział I),
• ubezpieczenia wypadku, w tym wypadku przy pracy i choroby zawodowej (grupa 1 dział II) oraz
• ubezpieczenia choroby (grupa 2 dział II),
- ale tylko w przypadku spełnienia wszystkich warunków określonych w powołanych wyżej przepisach art. 23 ust. 1 pkt 57 updof.
• art. 12 ust. 1, art. 22 ust. 1, art. 23 ust. 1 pkt 57, art. 31-32 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1243
Sławomir Liżewski
konsultant podatkowy