Opublikowany 23 lutego 2024 r. projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków przewiduje zmianę kategorii ryzyka dla 32 grup działalności, dzięki czemu nastąpi obniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe. Tylko w przypadku jednej grupy działalności nastąpi wzrost kategorii ryzyka i tym samym wzrost stopy procentowej składki wypadkowej. Zmiany będą obowiązywać od składek należnych za kwiecień 2024 r.
- Ubezpieczenie wypadkowe
- Kategorie ryzyka i odpowiadające im stopy procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe - zmiany od kwietnia 2024 r.
- Grupy działalności, kategorie ryzyka i stopu procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe od 1 kwietnia 2024 r. [Tabela]. Projekt załącznika do nowego rozporządzenia
Ubezpieczenie wypadkowe
Na podstawie ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 2189) płatnicy składek podzieleni są na dwie grupy:
- zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych,
- zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych.
Dla wszystkich płatników składek zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych stopa procentowa składki na to ubezpieczenie jest taka sama i wynosi 50% najwyższej stopy procentowej, ustalonej na dany rok składkowy dla grupy działalności. Taka sama stopa procentowa składki obowiązuje dla płatników składek niepodlegających wpisowi do rejestru REGON.
Natomiast stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych ustala Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako iloczyn stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe określonej dla grupy działalności, do której należy dany płatnik, i wskaźnika korygującego ustalonego dla tego płatnika.
Stopę procentową składki Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustala tym płatnikom składek, którzy za trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe przesłali Informację o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe – ZUS IWA.
Informację ZUS IWA przekazują płatnicy składek, którzy podlegają wpisowi do rejestru REGON, byli zgłoszeni w ZUS jako płatnicy składek na ubezpieczenie wypadkowe nieprzerwanie przez cały rok kalendarzowy, za który składana jest informacja ZUS IWA, i przynajmniej jeden dzień w styczniu następnego roku oraz zgłaszali w roku kalendarzowym, za który składana jest informacja, średnio co najmniej 10 ubezpieczonych do ubezpieczenia wypadkowego.
Inni płatnicy składek samodzielnie ustalają stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe. Dla nich stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosi tyle, co stopa procentowa określona dla grupy działalności, do której płatnik należy.
Płatnicy składek są przyporządkowani do określonych grup działalności, w zależności od rodzaju działalności Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), ujętej w rejestrze REGON podmiotów gospodarki narodowej.
Kategorie ryzyka wraz z odpowiadającymi im stopami procentowymi składki na ubezpieczenie wypadkowe dla poszczególnych grup działalności ustala, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, którym jest obecnie Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Kategorię ryzyka dla grupy działalności ustala się w zależności od ryzyka określonego następującymi wskaźnikami częstości:
1) poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem;
2) poszkodowanych w wypadkach przy pracy śmiertelnych i ciężkich;
3) stwierdzonych chorób zawodowych;
4) zatrudnionych w warunkach zagrożenia w razie przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Wpływ każdego z wymienionych wskaźników częstości na ustalenie kategorii ryzyka dla grupy działalności jest równy.
Wskaźniki częstości wymienionych w pkt 1 i 2 są obliczane w przeliczeniu na umowną liczbę 1000 pracujących i ustalane odrębnie za pełny rok kalendarzowy dla grup działalności. Natomiast wskaźniki częstości wymienionych w pkt 3 i 4 są obliczane w przeliczeniu na umowną liczbę 1000 zatrudnionych i ustalane odrębnie za pełny rok kalendarzowy dla grup działalności.
Natomiast kategorię ryzyka dla płatnika składek, od której zależy indywidualny wskaźnik korygujący, ustala się w zależności od ryzyka określonego następującymi wskaźnikami częstości:
1) poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem;
2) poszkodowanych w wypadkach śmiertelnych i ciężkich;
3) zatrudnionych w warunkach zagrożenia w razie przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Wpływ wskaźników częstości określonych w pkt 1 i 2 na ustalenie kategorii ryzyka dla płatników składek jest równy, a wskaźnika częstości określonego w pkt 3 – dwukrotnie większy niż każdego z tych dwóch wskaźników.
O ostatecznej wysokości stopy procentowej składki dla płatników składek, którzy zgłaszają do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych i byli zobowiązani do składania ZUS IWA za trzy ostatnie lata kalendarzowe decydować będzie zarówno stopa procentowa ustalona dla grupy działalności, jak i indywidualny wskaźnik korygujący ustalany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Dopuszczalne wartości wskaźnika korygującego wynoszą od 0,5 do 1,5 (art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy).
Kategorie ryzyka i odpowiadające im stopy procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe - zmiany od kwietnia 2024 r.
Na podstawie art. 30 ust. 4 ww. ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. 2022 r. poz. 2189) kategorię ryzyka dla grup działalności ustala się na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego za trzy ostatnie lata kalendarzowe, dostępne w dniu 31 stycznia danego roku. Kategorię ryzyka dla grup działalności ustala się na okres nie dłuższy niż trzy lata składkowe (art. 30 ust. 5 ww. ustawy), co oznacza, że począwszy od roku składkowego rozpoczynającego się 1 kwietnia 2024 r. dla poszczególnych grup działalności powinny być ogłoszone nowe kategorie ryzyka.
Omawiany projekt rozporządzenia określi nowe kategorie ryzyka i odpowiadające im stopy procentowe składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Nowe rozporządzenie utrzyma dotychczasową wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w przypadku mikro- małych i średnich przedsiębiorców (zatrudniających mniej niż 10 ubezpieczonych.) i płatników składek niepodlegających wpisowi do rejestru REGON. W przypadku tych płatników stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosi 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności, zatem stopa procentowa składki dla tych płatników składek pozostanie na niezmienionym poziomie i wyniesie 1,67%.
A ci płatnicy składek, którzy nie składali informacji ZUS IWA (bo nie mają takiego obowiązku) składkę na ubezpieczenie wypadkowe opłacają według stopy procentowej właściwej dla ich grupy działalności.
W porównaniu do obecnie obowiązujących przepisów tę samą kategorię ryzyka i tę samą stopę procentową składki zachowa następujące 31 grup działalności:
- Pozostałe górnictwo i wydobywanie;
- Działalność usługowa wspomagająca górnictwo i wydobywanie;
- Produkcja odzieży;
- Produkcja skór i wyrobów ze skór wyprawionych;
- Produkcja papieru i wyrobów z papieru;
- Poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji;
- Wytwarzanie i przetwarzanie koksu i produktów rafinacji ropy naftowej;
- Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych;
- Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych;
- Produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych;
- Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowana;
- Pozostała produkcja wyrobów;
- Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych;
- Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków;
- Roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej;
- Handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi;
- Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi;
- Magazynowanie i działalność usługowa wspomagająca transport;
- Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi;
- Informacja i komunikacja;
- Działalność finansowa i ubezpieczeniowa;
- Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości;
- Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna;
- Wynajem i dzierżawa;
- Działalność organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związane;
- Działalność detektywistyczna i ochroniarska;
- Działalność usługowa związana z utrzymaniem porządku w budynkach i zagospodarowaniem terenów zieleni;
- Działalność związana z administracyjną obsługą biura i pozostała działalność wspomagająca prowadzenie działalności gospodarczej;
- Edukacja;
- Opieka zdrowotna i pomoc społeczna;
- Pozostała działalność usługowa, gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby.
Przegląd prasy i portali na INFOR.PL Subskrybuj nas na YOUTUBE!
Wzrost kategorii ryzyka i tym samym wzrost stopy procentowej składki dotyczy 1 grupy:
- Wydobywanie węgla kamiennego i węgla brunatnego (lignitu).
Natomiast w przypadku następujących 32 grup nowe przepisy zmienią kategorię ryzyka, a wskutek tego nastąpi dla tych grup obniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe:
- Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo, włączając działalność usługową;
- Leśnictwo i pozyskiwanie drewna;
- Rybactwo;
- Górnictwo ropy naftowej i gazu ziemnego;
- Górnictwo rud metali;
- Produkcja artykułów spożywczych;
- Produkcja napojów;
- Produkcja wyrobów tytoniowych;
- Produkcja wyrobów tekstylnych;
- Produkcja wyrobów z drewna oraz korka, z wyłączeniem mebli; produkcja wyrobów ze słomy i materiałów używanych do wyplatania;
- Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych;
- Produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych;
- Produkcja metali;
- Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń;
- Produkcja urządzeń elektrycznych;
- Produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli;
- Produkcja pozostałego sprzętu transportowego;
- Produkcja mebli;
- Naprawa, konserwacja i instalowanie maszyn i urządzeń;
- Pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody;
- Działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów; odzysk surowców;
- Działalność związana z rekultywacją i pozostała działalność usługowa związana z gospodarką odpadami;
- Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków;
- Roboty budowlane specjalistyczne;
- Handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi; naprawa pojazdów samochodowych;
- Transport lądowy oraz transport rurociągowy;
- Transport wodny;
- Transport lotniczy;
- Działalność pocztowa i kurierska;
- Działalność związana z zatrudnieniem;
- Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne, organizacje i zespoły eksterytorialne;
- Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją.
Najniższa i najwyższe stopy procentowe składki dla grup działalności nie zmienią się od 1 kwietnia 2024 r. w porównaniu do aktualnych przepisów i wynosić będą: 0,67% - najniższa stopa procentowa, natomiast najwyższa 3,33%.
Grupy działalności, kategorie ryzyka i stopu procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe od 1 kwietnia 2024 r. [Tabela]. Projekt załącznika do nowego rozporządzenia
Lp.
|
Grupy działalności |
Kod PKD*
|
Kategorie ryzyka
|
Stopy procentowe składki (%)
|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
1
|
Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo, włączając działalność usługową
|
A-01
|
5
|
1,47
|
2
|
Leśnictwo i pozyskiwanie drewna
|
A-02
|
6
|
1,73
|
3
|
Rybactwo
|
A-03
|
4
|
1,20
|
4
|
Wydobywanie węgla kamiennego i węgla brunatnego (lignitu)
|
B-05
|
12
|
3,33
|
5
|
Górnictwo ropy naftowej i gazu ziemnego
|
B-06
|
6
|
1,73
|
6
|
Górnictwo rud metali
|
B-07
|
8
|
2,26
|
7
|
Pozostałe górnictwo i wydobywanie
|
B-08
|
6
|
1,73
|
8
|
Działalność usługowa wspomagająca górnictwo i wydobywanie
|
B-09
|
12
|
3,33
|
9
|
Produkcja artykułów spożywczych
|
C-10
|
4
|
1,20
|
10
|
Produkcja napojów
|
C-11
|
4
|
1,20
|
11
|
Produkcja wyrobów tytoniowych
|
C-12
|
4
|
1,20
|
12
|
Produkcja wyrobów tekstylnych
|
C-13
|
4
|
1,20
|
13
|
Produkcja odzieży
|
C-14
|
2
|
0,67
|
14
|
Produkcja skór i wyrobów ze skór wyprawionych
|
C-15
|
3
|
0,93
|
15
|
Produkcja wyrobów z drewna oraz korka, z wyłączeniem mebli; produkcja wyrobów ze słomy i materiałów używanych do wyplatania |
C-16
|
6
|
1,73
|
16
|
Produkcja papieru i wyrobów z papieru
|
C-17
|
5
|
1,47
|
17
|
Poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji
|
C-18
|
3
|
0,93
|
18
|
Wytwarzanie i przetwarzanie koksu i produktów rafinacji ropy naftowej
|
C-19
|
5
|
1,47
|
19
|
Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych
|
C-20
|
4
|
1,20
|
20
|
Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych
|
C-21
|
3
|
0,93
|
21
|
Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych
|
C-22
|
5
|
1,47
|
22
|
Produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych
|
C-23
|
5
|
1,47
|
23
|
Produkcja metali
|
C-24
|
6
|
1,73
|
24
|
Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń
|
C-25
|
5
|
1,47
|
25
|
Produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych
|
C-26
|
3
|
0,93
|
26
|
Produkcja urządzeń elektrycznych
|
C-27
|
4
|
1,20
|
27
|
Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowana
|
C-28
|
5
|
1,47
|
28
|
Produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli
|
C-29
|
4
|
1,20
|
29
|
Produkcja pozostałego sprzętu transportowego
|
C-30
|
5
|
1,47
|
30
|
Produkcja mebli
|
C-31
|
4
|
1,20
|
31
|
Pozostała produkcja wyrobów
|
C-32
|
4
|
1,20
|
32
|
Naprawa, konserwacja i instalowanie maszyn i urządzeń
|
C-33
|
4
|
1,20
|
33
| Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych
|
D-35
|
4
|
1,20
|
34
|
Pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody
|
E-36
|
4
|
1,20
|
35
|
Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków
|
E-37
|
5
|
1,47
|
36
|
Działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów; odzysk surowców
|
E-38
|
6
|
1,73
|
37
|
Działalność związana z rekultywacją i pozostała działalność usługowa związana z gospodarką odpadami
|
E-39
|
4
|
1,20
|
38
|
Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków
|
F-41
|
3
|
0,93
|
39
|
Roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej
|
F-42
|
5
|
1,47
|
40
|
Roboty budowlane specjalistyczne
|
F-43
|
3
|
0,93
|
41
|
Handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi; naprawa pojazdów samochodowych
|
G-45
|
2
|
0,67
|
42
|
Handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi |
G-46
|
3
|
0,93
|
43
|
Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi
|
G-47
|
3
|
0,93
|
44
|
Transport lądowy oraz transport rurociągowy
|
H-49
|
3
|
0,93
|
45
|
Transport wodny
|
H-50
|
4
|
1,20
|
46
|
Transport lotniczy
|
H-51
|
2
|
0,67
|
47
|
Magazynowanie i działalność usługowa wspomagająca transport
|
H-52
|
4
|
1,20
|
48
|
Działalność pocztowa i kurierska
|
H-53
|
4
|
1,20
|
49
|
Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi |
I
|
2
|
0,67
|
50
|
Informacja i komunikacja
|
J
|
2
|
0,67
|
51
|
Działalność finansowa i ubezpieczeniowa
|
K
|
2
|
0,67
|
52
|
Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości |
L
|
2
|
0,67
|
53
|
Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
|
M
|
2
|
0,67
|
54
|
Wynajem i dzierżawa
|
N-77
|
3
|
0,93
|
55
|
Działalność związana z zatrudnieniem
|
N-78
|
3
|
0,93
|
56
|
Działalność organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związane
|
N-79
|
2
|
0,67
|
57
|
Działalność detektywistyczna i ochroniarska
|
N-80
|
3
|
0,93
|
58
|
Działalność usługowa związana z utrzymaniem porządku w budynkach i zagospodarowaniem terenów zieleni
|
N-81
|
4
|
1,20
|
59
|
Działalność związana z administracyjną obsługą biura i pozostała działalność wspomagająca prowadzenie działalności gospodarczej
|
N-82
|
2
|
0,67
|
60
| Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne, organizacje i zespoły eksterytorialne
|
O,U
|
2
|
0,67
|
61
|
Edukacja
|
P
|
3
|
0,93
|
62
|
Opieka zdrowotna i pomoc społeczna
|
Q
|
4
|
1,20
|
63
|
Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją
|
R
|
2
|
0,67
|
64
|
Pozostała działalność usługowa, gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby
|
S,T
|
2
|
0,67
|
* Kod PKD określony w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. poz. 1885, z 2009 r. poz. 489, z 2017 r. poz. 2440, z 2020 r. poz. 1249 oraz z 2023 r. poz. 2668).
oprac. Paweł Huczko