Już po raz drugi od momentu wprowadzenia rewolucyjnych przepisów Polskiego Ładu przedsiębiorcy mają obowiązek złożenia rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne. Dwudziesty dzień maja jest ostatnim dniem na dopełnienie tego obowiązku. Na szczęście tym razem Ustawodawca oszczędził płatnikom wstecznych zmian form opodatkowania oraz półrocznych okresów składkowych.
- Rozliczenie roczne składki zdrowotnej a niezmieniona forma opodatkowania
- Zwrot wynikający z rozliczenia rocznego składki zdrowotnej a zmiana formy opodatkowania
Dla niektórych przedsiębiorców maj okazuje się być wyjątkowo dotkliwy pod względem finansowym. To właśnie do 20 dnia tego miesiąca są oni zobowiązani do opłacenia bieżących składek ubezpieczeniowych wraz z ewentualnym wyrównaniem składki zdrowotnej za rok ubiegły.
Sporządzenie deklaracji rozliczeniowych ZUS wraz z rozliczeniem rocznym składki zdrowotnej za rok 2023 dla niektórych już jest a dla innych za chwilę będzie historią. Teraz warto zastanowić się, jaki wpływ ma wynik tego rozliczenia na aspekty podatkowe w działalności gospodarczej.
Rozliczenie roczne składki zdrowotnej a niezmieniona forma opodatkowania
Sytuacja nie jest skomplikowana, jeśli przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą pozostaje na tej samej formie opodatkowania w stosunku do roku poprzedniego. Zgodnie z powyższym w konkretnych przypadkach wskazane jest następujące zachowanie:
1. Rozliczanie dochodu na zasadach skali podatkowej – dopłata oraz zwrot składki zdrowotnej obojętne podatkowo;
2. Rozliczanie dochodu na zasadach podatku liniowego – dopłatę oraz zwrot składki zdrowotnej należy rozliczyć podatkowo z zachowaniem określonych zasad. Zrealizowana dopłata może być doliczona do bieżących kosztów bądź odliczona od dochodu z zachowaniem limitu na rok 2024 (11 600 zł). Rozliczenie zależy od stosunku sumy składki odliczonej i bieżącego zwrotu do składki rzeczywiście opłaconej w roku 2023. Jeżeli jest ona niższa od składki opłaconej, to zwrot jest obojętny podatkowo. W przeciwnym razie jesteśmy zobligowani do rozliczenia kwoty nadwyżki. W przypadku zaliczania opłaconej składki do kosztów podatkowych należy dokonać ich korekty (art. 22 ust. 7c i 7d Ustawy o PIT). Jeżeli natomiast składkę odliczaliśmy od podstawy opodatkowania, to w rozliczeniu podatkowym za rok 2024 zwrot będzie trzeba do niej doliczyć (art. 45 ust. 3 Ustawy o PIT). Takie rozwiązanie potwierdziło Ministerstwo Finansów w stanowisku opublikowanym 04.04.2024r. w bazie systemu EUREKA
Przykład:
Składka zdrowotna opłacona w roku 2023: 12 000 zł
Składka zdrowotna zaliczona do kosztów uzyskania przychodu w roku 2023 zgodnie z limitem: 10 200 zł
Kwota do zwrotu za rok 2023: 2500 zł
Suma składki odliczonej i składki zwróconej: 12 700 zł
Ustalenie części zwrotu do rozliczenia: 12 700 zł- 12 000 zł = 700 zł;
3. Rozliczenie przychodu na zasadach ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – zrealizowana dopłata może zostać odliczona od przychodu miesięcznego w wysokości 50%. Zwrot należy wykazać w rozliczeniu rocznym za rok, w którym podatnik go otrzymał. Ważne jest zachowanie zasady odpowiedniego doliczenia kwot poprzednio odliczonych (art. 21 ust. 2a Ustawy o zryczałtowanym podatku doch.). Z przepisu można wywnioskować, że 50% zwrotu należy rozliczyć pomiędzy stawki ryczałtu stosowane w roku ubiegłym. Dodatkowo należałoby zastosować proporcję odliczania (ustalaną z uwzględnieniem całkowitej sumy przychodów).
Zwrot wynikający z rozliczenia rocznego składki zdrowotnej a zmiana formy opodatkowania
Sytuacja komplikuje się, jeśli przedsiębiorca zmienił formę opodatkowania na rok 2024, a z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za rok poprzedni wynika nadpłata (w przypadku niedopłaty przedsiębiorca był zobowiązany jedynie do jej opłacenia). Tutaj należy wyodrębnić 6 przypadków, w których w ujęciu rocznym może wystąpić zwrot składki zdrowotnej:
- Zmiana skali podatkowej na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – najbardziej klarowny przypadek – ewentualny zwrot jest obojętny podatkowo, ponieważ wynika z rozliczenia na skali podatkowej;
- Zmiana podatku liniowego na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – w tym przypadku sposób działania można określić, jako „najbardziej inwazyjny”. Postępowanie zależy od sposobu rozliczania opłaconych składek w roku ubiegłym oraz udziału kwoty zwrotu w kosztach, co dokładniej opisałam w pierwszej części artykułu. Jeśli składka była zaliczana do kosztów uzyskania przychodu, to konieczne będzie złożenie korekty zeznania PIT-36L za rok 2023 (art. 22 ust. 7f Ustawy o PIT). Takie rozwiązanie potwierdziło Ministerstwo Finansów w stanowisku opublikowanym 07.06.2023r. w bazie systemu EUREKA. Jeżeli składkę odliczano w roku ubiegłym od podstawy opodatkowania, to w zeznaniu PIT-28 za rok 2024 zwrot będzie trzeba do niej doliczyć;
- Zmiana ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na skalę podatkową – 50% kwoty zwrotu do rozliczenia w deklaracji PIT-36 za rok 2024;
- Zmiana ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na podatek liniowy – 50% kwoty zwrotu do rozliczenia w deklaracji PIT-36L za rok 2024;
- Zmiana skali podatkowej na podatek liniowy – ewentualny zwrot jest obojętny podatkowo, ponieważ wynika z rozliczenia na skali podatkowej;
- Zmiana podatku liniowego na skalę podatkową – zwrot należy rozliczyć podatkowo analogicznie do przykładu nr. 2 z części „Rozliczenie roczne składki zdrowotnej a niezmieniona forma opodatkowania”.
Należy również mieć na uwadze, że w przykładach od 3 do 6 powstaje tzw. jednomiesięczny okres składkowy obejmujący styczeń b.r. Składka zdrowotna za ten miesiąc (płatna do 20.02 b.r.) naliczona została w kwocie minimalnej, ponieważ grudzień 2023 roku był rozliczany na innej formie opodatkowania. Wynika to z faktu, że rok składkowy dla skali podatkowej i podatku liniowego trwa od lutego do końca stycznia kolejnego roku. Rozliczenie dochodu osiągniętego w grudniu 2023 roku w składce zdrowotnej miało miejsce dopiero w jej rozliczeniu rocznym. Dokonanie w nim rozliczenia wymienionego wcześniej jednomiesięcznego okresu składkowego spowodowało zwrot składki zdrowotnej naliczonej za styczeń lub skompensowanie nią niedopłaty wynikającej z poprzedniej formy opodatkowania. Jest to istotne, jeżeli w nowym roku podatek naliczany jest liniowo, a składka za styczeń została zaliczona do kosztów/odliczona od dochodu. W tym przypadku powinniśmy całą operację „odwrócić”. Wydaje się też, że można zastosować łatwiejsze rozwiązanie i o tę nadpłatę ze stycznia zmniejszyć bieżący koszt wynikający z opłacenia składki zdrowotnej.
Karolina Wolak, księgowa
Źródła:
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych,
Ustawa z dnia 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
Informacja Ministerstwa Finansów przekazywana do mediów na zapytania dziennikarzy ID informacji: 547494,
Informacja Ministerstwa Finansów przekazywana do mediów na zapytania dziennikarzy ID informacji: 582591.