Powołanie członka zarządu może się odbywać zgodnie z regulacjami Kodeksu prawa handlowego lub zgodnie z regulacjami Kodeksu pracy. Powołanie w rozumieniu Kodeksu pracy oznacza nawiązanie stosunku pracy. Aby wraz z powołaniem dochodziło do „pracowniczej” więzi prawnej, odrębne przepisy muszą wyraźnie o tym stanowić.
Członek zarządu w spółce prawa handlowego
Powołanie członka zarządu zgodnie z regulacjami Kodeksu spółek handlowych oznacza powierzenie mu funkcji. Członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej (art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych). Powołanie przez stosowny organ na członka zarządu tworzy tzw. stosunek organizacyjny. Charakteryzuje się on tym, że pomimo stworzenia więzi prawnej między stronami nie powoduje nawiązania stosunku pracy ani stosunku cywilnego, regulującego kwestię wykonywania określonych czynności na rzecz podmiotu zatrudniającego.
Przez samo powołanie uchwałą wspólników członek zarządu spółki prawa handlowego nie staje się pracownikiem, zleceniobiorcą czy osobą prowadzącą działalność pozarolniczą. Potwierdził to m.in. Sąd Najwyższy w wyrokach: z 28 lipca 1999 r. (I PKN 171/99, OSNP 2000/21/785) oraz z 2 grudnia 2004 r. (I PK 51/04, M.P.Pr. 2005/2/30).
Członek zarządu, którego poza stosunkiem organizacyjnym powołania nie łączy z podmiotem zatrudniającym żadna inna umowa, nie podlega ubezpieczeniom społecznym ani ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Od woli stron zależy, czy stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą do wykonywania obowiązków oraz czy będzie on odpłatny.
Wynagrodzenie wypłacane członkowi zarządu pracującemu jedynie w ramach powołania przez upoważniony do tego organ nie stanowi podstawy wymiaru składek ZUS. Wynika to z faktu, że akt powołania dokonany na mocy postanowień Kodeksu spółek handlowych nie jest wymieniony w ustawie z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych jako tytuł do objęcia ubezpieczeniem w ZUS.
Zaprezentowany pogląd został podzielony m.in. w wydanej przez oddział ZUS w Gdańsku interpretacji indywidualnej z 28 czerwca 2013 r. (znak: DI/100000/451/763/2013), w której stwierdzono, że:
(...) treść przepisu art. 6 oraz powiązanych art. 11 i art. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozwala uznać, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu spółki – członka zarządu (na podstawie art. 201 ksh) nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom, a tym samym nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (...).
Mariusz Pigulski
Więcej w artykule: Kiedy członkowie zarządu podlegają ubezpieczeniom ZUS
Artykuł wskazuje okoliczności kiedy powołanie danej osoby do zarządu będzie skutkować koniecznością naliczania od wypłacanych należności składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Podpowiada, kiedy ubezpieczeniom ZUS podlega:
● członek zarządu w spółce prawa handlowego
● członek zarządu fundacji
● członek zarządu spółdzielni mieszkaniowej
● członek zarządu, z którym równolegle nawiązano dodatkowy stosunek prawny.
Czytaj także:
„Kto opłaca składki ubezpieczeniowe za członka zarządu na kontrakcie menedżerskim” >>
„Czy członek zarządu spółki powinien zostać zgłoszony do ZUS” >>