RADA
Mogą Państwo udzielić pracownikom zaległego urlopu wypoczynkowego nawet wtedy, gdy nie wyrażają na to zgody. Szczegóły - w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Urlopu wypoczynkowego, który został niewykorzystany w 2007 r., powinni Państwo udzielić pracownikom najpóźniej do 31 marca 2008 r. Taki obowiązek upoważnia pracodawcę do udzielenia zaległego urlopu nawet wtedy, gdy pracownik nie chce wykorzystać tego urlopu w terminie przewidzianym przepisami. Stanowisko to potwierdza najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego. W wyroku z 24 stycznia 2006 r. (sygn. akt I PK 124/05, M.P.Pr. 2006/3/119) sąd uznał, że:
pracodawca może wysłać pracownika na zaległy urlop, nawet gdy ten nie wyraża na to zgody.
Mają zatem Państwo prawo, pomimo sprzeciwu pracowników, skierować ich na zaległy urlop wypoczynkowy.
Jeżeli pracownicy odmawiają wykorzystania zaległego urlopu, najlepiej postąpić w następujący sposób:
• sporządzić pisemną notatkę służbową, dotyczącą odmowy wykorzystania zaległego urlopu w I kwartale br. Notatka taka będzie dowodem, że pracownik nie chciał wykorzystać zaległego urlopu wypoczynkowego i dlatego został na niego skierowany jednostronnie przez pracodawcę. Notatka powinna być podpisana przez pracownika i pracodawcę lub upoważnioną przez niego osobę. W razie odmowy jej podpisania przez pracownika, taką notatkę powinny podpisać ewentualnie inne osoby, które były świadkami niewyrażenia przez pracownika zgody na wykorzystanie zaległego urlopu wypoczynkowego do 31 marca 2008 r.,
• poinformować na piśmie pracownika o terminie udzielenia mu zaległego urlopu. Termin ten powinien być w takim przypadku narzucony jednostronnie przez pracodawcę i przypadać z reguły pod koniec I kwartału danego roku (w pierwszych miesiącach I kwartału roku, tj. w styczniu czy lutym pracownik może skutecznie odmówić udzielenia zaległego urlopu wyjaśniając, że wykorzysta go np. w marcu),
• w razie stawienia się pracownika do pracy w terminie, w którym powinien wykorzystywać na polecenie pracodawcy zaległy urlop, należy nie dopuścić go do wykonywania pracy, informując, że przebywa na urlopie zaległym i nie musi świadczyć pracy,
• w ewidencji czasu pracy należy odnotować, że pracownik przebywał na urlopie wypoczynkowym.
Żeby uniknąć kłopotów z udzielaniem pracownikom zaległego urlopu, warto zaplanować go w planie urlopów. Jeżeli pracownik zgodzi się na ustalenie w planie urlopów, że wykorzysta zaległy urlop w I kwartale roku, to później nie może odmówić jego wykorzystania w ustalonym w ten sposób terminie.
Przyjmuje się, że udzielenie zaległego urlopu po I kwartale danego roku jest dopuszczalne na wniosek pracownika. Jeżeli bowiem pracownik uważa, że lepiej wykorzysta zaległy urlop np. w okresie letnim, to nie ma przeszkód, żeby pracodawca się na taki wniosek zgodził. Pracodawca powinien zachować w takim przypadku wniosek pracownika, złożony w formie pisemnej, na wypadek kontroli Państwowej Inspekcji Pracy. Pracodawca nie musi się zgodzić na udzielenie pracownikowi urlopu zaległego po 31 marca. W omawianej sytuacji mamy jednak do czynienia z innym przypadkiem. Pracownicy bowiem w ogóle odmawiają wykorzystania zaległego urlopu, a nie proszą o jego udzielenie w innym terminie.
Należy też zwrócić uwagę, że przepisy (art. 168 Kodeksu pracy) nakazują jedynie udzielenie zaległego urlopu w I kwartale danego roku. Oznacza, to że pracownik nie musi wykorzystać tego urlopu do 31 marca. Wystarczy, żeby rozpoczął wykorzystywanie zaległego urlopu do tego czasu.
PRZYKŁAD
Pracownik ma 20 dni zaległego urlopu za 2007 r. Pracuje w systemie podstawowym od poniedziałku do piątku. Pracodawca udzielił mu tego urlopu w terminie od 31 marca do 25 kwietnia br. Takie postępowanie pracodawcy jest prawidłowe, ponieważ udzielił pracownikowi urlopu zaległego do końca I kwartału 2008 r.
Nieudzielenie urlopu wypoczynkowego do końca marca jest karane przez Państwową Inspekcję Pracy. Inspektor pracy może za to naruszenie nałożyć grzywnę w wysokości od 1 tys. do 2 tys. zł. Może również skierować wniosek do sądu grodzkiego o ukaranie pracodawcy grzywną w wysokości od 1 tys. do 30 tys. zł. Pracodawca nie będzie podlegał karze, jeżeli udzielenie urlopu zaległego było niemożliwe.
PRZYKŁAD
Pracownik miał zaplanowany urlop do wykorzystania na przełomie listopada i grudnia 2007 r. Jednak od 12 listopada zeszłego roku nieprzerwanie choruje. Ostatnie zwolnienie, które dostarczył do zakładu pracy, obejmuje okres do 9 kwietnia br. W tej sytuacji nie jest możliwe udzielenie niewykorzystanego przez pracownika urlopu za 2007 r. do 31 marca br. Pracodawca nie może być w takiej sytuacji ukarany przez Inspekcję Pracy. Zaległego urlopu powinien udzielić pracownikowi po zakończeniu choroby, kiedy ten będzie już zdolny do pracy.
• art. 163 § 1, art. 168, art. 282 § 1 pkt 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - Dz.U. Nr 181, poz. 1288; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 225, poz. 1672
• art. 96 § 1a ustawy z 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia - Dz.U. Nr 106, poz. 1148; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 89, poz. 589
Marek Skałkowski
specjalista w zakresie prawa pracy