Wymiar urlopu
Podstawowy wymiar urlopu wynosi:
- 20 dni dla pracowników zatrudnionych krócej niż 10 lat,
- 26 dni dla pracowników, których staż pracy jest dłuższy niż 10 lat.
Poza faktycznym zatrudnieniem do określenia wymiaru urlopu należy doliczyć:
- Okresy poprzedniego zatrudnienia bez względu na przerwy w zatrudnieniu czy sposób rozwiązania stosunku pracy.
- Okresy za pobieranie nauki, które nie podlegają sumowaniu, a uprawnienia kształtują się następująco:
- zasadnicza szkoła zawodowa – 3 lata,
- średnia szkoła zawodowa – 5 lat,
- średnia szkoła ogólnokształcąca – 4 lata,
- szkoła policealna – 6 lat,
- szkoła wyższa – 8 lat.
Jeżeli pracownik może pochwalić się jednoczesnym okresem zatrudnienia oraz pobierania nauki należy wybrać tę z opcji uprawnienia, która będzie dla pracownika korzystniejsza.
Polecamy: Kodeks pracy 2018. Praktyczny komentarz z przykładami
Wymiar urlopu pracownika niepełnoetatowego
W przypadku osoby zatrudnionej na niepełny etat należy zastosować tak zwaną zasadę proporcjonalności, która oznacza, że urlop danego pracownika będzie zależał od wymiaru jego czasu pracy.
Przy obliczeniach należy pamiętać o dodatkowych zasadach, które mają na celu ochronę tego rodzaju pracowników:
- urlopu należy udzielić w te dni, które są dla pracownika dniami pracy (zgodnie z obowiązującym rozkładem czasu pracy);
- urlop powinien zostać obliczony oraz wykorzystywany w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi pracy pracownika w danym dniu.
Obliczenie wymiaru urlopu
Z założenia dzień urlopu powinien odpowiadać dniowi pracy. Jeden dzień urlopu oznacza więc 8 godzin, ale warto pamiętać, że przepisy mogą przewidywać inne normy dobowego czasu pracy (np. krótsze godziny pracy). Z założenia godnie z art. 154²§3 dla takich pracowników stosuje się nadal powyższą zasadę godzinową (8 godzin).
Aby obliczyć prawidłowy wymiar urlopu pracownika niepełnoetatowego, należy ustalić godzinową pulę urlopową pracownika, pamiętając o dwóch dodatkowych zasadach:
- przy ustalaniu wymiaru urlopu niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia,
- kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu.
Pani Maria od 20 lat pracuje w firmie X jako sprzątaczka. Pomaga w biurze od poniedziałku do czwartku w godzinach od 10 do 15. Złożyła wniosek o urlop od poniedziałku do piątku, żeby zrobić remont kuchni. Zastanawia się czy wystarczy jej urlopu na wyjazd w wakacje nad morze z wnukami.
Ze względu na staż pracy pani Marii przysługuje wyższa podstawa urlopowa, czyli 26 dni. Zatrudniona jest na 20 godzin tygodniowo, więc jej praca odpowiada 1/2 etatu. Ma więc prawo do 13 dni urlopu (26/2 = 13) rocznie, co daje 104 godziny (13 x 8 = 104). Ponieważ pracownikowi należy udzielić urlopu w dni, które są dla niego dniami pracy – w tym przypadku poniedziałek, wtorek, środa, czwartek po 5 godzin. Tydzień urlopu oznacza więc wykorzystanie z puli godzin urlopowych 20 godzin (5 x 4 = 20). Pani Marii pozostanie więc do wykorzystania 84 godziny (104 – 20 = 84). Aby obliczyć czy wystarczy urlopu na wyjazd wakacyjny należy analogicznie przeliczyć go na godziny.
Wynagrodzenie za okres urlopu
Należy odróżnić wynagrodzenie urlopowe od ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Wynagrodzenie urlopowe to w uproszczeniu pensja, która wypłacana jest niezależnie od tego czy pracownik jest fizycznie w biurze, czy przebywa na wakacjach.
Natomiast ekwiwalent pieniężny jest świadczeniem zastępczym, które stosuje się w przypadku, jeżeli pracownik nie może z jakiegoś powodu wykorzystać w całości lub w części urlopu. Może to mieć miejsce na przykład, gdy następuje rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy.
Z prawa do urlopu nie można jednak zrezygnować, więc podstawą, która należy się pracownikowi w normalnych warunkach, jest wyłącznie urlop i wynagrodzenie urlopowe.
Aby prawidłowo określić wysokość świadczenia za okres urlopu, należy obliczyć podstawę wynagrodzenia, biorąc pod uwagę zarówno elementy stałe jak i zmienne, z założeniem, że:
- mają charakter roszczeniowy – czyli przysługują pracownikowi i nie są zależne wyłącznie od uznania;
- cechuje je powtarzalność, a więc dokonywane są cyklicznie;
- nie znajdują się w katalogu elementów negatywnych (określone w art. 6 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop).
Aby obliczyć to świadczenie, najpierw należy podzielić podstawę wynagrodzenia przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona podstawa. Następnie otrzymany wynik (wynagrodzenie za godzinę) należy pomnożyć przez liczbę godzin, które dana osoba przepracowałby, gdyby nie korzystała w tym czasie z urlopu.