- Pracownicze Kasy Zapomogowo-Pożyczkowe (PKZP) Jakie warunki musi spełnić pracodawca?
- Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych (ZFŚS)
- Zasady tworzenia ZFŚS
- Zwolnienie z podatku dochodowego
Różne formy pomocy materialnej udzielane przez pracodawcę mogą być korzystnym rozwiązaniem, zwłaszcza w dobie szalejącej inflacji. Najczęściej pomoc materialna udzielana jest w formie zapomóg lub pożyczek. Zapomoga to doraźna, bezzwrotna pomoc finansowa przyznawana osobom znajdującym się z przyczyn losowych w trudnej sytuacji materialnej. W przeciwieństwie do zapomogi pożyczka ma charakter zwrotny i polega zazwyczaj na przekazaniu danej osobie określonej kwoty z obowiązkiem zwrotu.
Wsparcie tego rodzaju przez pracodawcę może mieć różne źródła finansowania. Środki te mogą być wypłacone z tzw. zakładowego funduszu socjalnego, środków obrotowych przedsiębiorstwa lub innych funduszy wchodzących w skład budżetu przedsiębiorstwa. Ponadto kapitał ten mogą też wypłacać Pracownicze Kasy Zapomogowo-Pożyczkowe. Zasady udzielania pożyczek ze środków obrotowych firmy powinny zostać określone w wewnętrznym regulaminie. Niezależnie od postanowień regulaminu, udzielenie pożyczki powinno zostać udokumentowane w drodze zawarcia z pracownikiem indywidualnej umowy pożyczki na zasadach określonych w kodeksie cywilnym.
Pracownicze Kasy Zapomogowo-Pożyczkowe (PKZP) Jakie warunki musi spełnić pracodawca?
Celem PKZP jest udzielanie jej członkom pomocy materialnej w formie nieoprocentowanych pożyczek, a także zapomóg.
Przede wszystkim, gotowość przynależności do PKZP musi zadeklarować co najmniej 10 osób wykonujących pracę zarobkową u danego pracodawcy. Pojęcie „osób wykonujących pracę zarobkową” odnosi się nie tylko do pracowników, ale także do osób świadczących pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy (czyli zleceniobiorcy, wykonawcy dzieła). Ubiegać się o pożyczkę może tylko członek kasy tj. osoba, która złożyła deklarację przystąpienia do PKZP, zapłaciła wymaganą kwotę opłaty wpisowej oraz została przyjęta w grono członków kasy na podstawie uchwały zarządu. PKZP może udzielać swoim członkom pożyczek długoterminowych, średnioterminowych, krótkoterminowych oraz uzupełniających. Kwota przyznanej pożyczki jest uzależniona m.in. od wkładów zgromadzonych na koncie osobistym członka, a także od możliwości finansowych samej PKZP. Pożyczki udzielane przez Pracownicze Kasy Zapomogowo – Pożyczkowe nie są oprocentowane oraz są zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych. Najczęściej zaciągnięcie zobowiązania w stosunku do PKZP wymaga zabezpieczenia jego spłaty przez poręczycieli. Sama spłata zadłużenia członka PKZP następuje na skutek potrącenia miesięcznych rat z wynagrodzenia pracownika.
U jednego pracodawcy może działać jedna KZP. Kontrolę nad PKZP sprawuje zakładowa organizacja związkowa, jednak działający w kasie nie muszą do niej należeć. Środki w tym funduszu tworzą regularnie odciągane składki. Na środki finansowe KZP składają się następujące fundusze:
1) fundusz oszczędnościowo-pożyczkowy;
2) fundusz rezerwowy;
3) fundusz zapomogowy;
4) inne fundusze, o ile są przewidziane w statucie KZP.
Zasady udzielenia wsparcia, warunki spłacania rat pożyczek oraz sposób udzielenia członkom pomocy materialnej określa statut Pracowniczej Kasy Zapomogowo Pożyczkowej.
Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych (ZFŚS)
Jest to specjalny rachunek bankowy, który tworzony jest przez pracodawcę i zasilany przez niego określoną ilością środków. Przeznaczony jest on na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z Funduszu, na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego. Przez działalność socjalną rozumie się usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe.
Zasady tworzenia ZFŚS
Fundusz tworzą pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku, co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, tworzą Fundusz na wniosek zakładowej organizacji związkowej. Fundusz tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych (co do zasady jest to 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim). Przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z ZFŚS uzależnione jest od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu.
Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz zasady przeznaczania środków ZFŚS na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym w porozumieniu z organizacją związkową. Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. W szczególności należy w tym regulaminie określić limity pożyczek (w tym ich maksymalną wysokość), zasady naliczania oprocentowania, warunki, które musi spełnić osoba uprawniona, oraz sposób uwzględniania jej sytuacji socjalnej.
Zwolnienie z podatku dochodowego
W dodatku, w myśl ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci:
a) z funduszu socjalnego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, z funduszy związków zawodowych lub zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra – niezależnie od ich wysokości,
b) z innych źródeł – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 6000 zł,
są wolne od podatku.
Emilia Modzelewska, Kancelaria Mentzen