RADA
Inspektor pracy miał rację. Pełnoetatowy pracownik musi otrzymywać co najmniej 1126 zł miesięcznie z innych składników wynagrodzenia niż honoraria. Powinni Państwo uzupełnić pracownikom wynagrodzenie do stawki minimalnej. Nie muszą Państwo uzupełniać wynagrodzenia za miesiące, w których średnia honoraryjna była równa co najmniej kwocie 126 zł. Średnia honoraryjna ma bowiem inny charakter niż honoraria i jest wliczana do minimalnego wynagrodzenia za pracę.
UZASADNIENIE
Do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych (art. 6 ust. 4 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę). Przy sprawdzaniu, czy dany pracownik otrzymał co najmniej wynagrodzenie minimalne, nie bierze się pod uwagę następujących składników zaliczanych do wynagrodzeń osobowych:
• nagrody jubileuszowej,
• odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
• wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych,
• dodatku za pracę w nocy.
Zgodnie z załącznikiem do objaśnień do sprawozdawczości z zatrudnienia i wynagrodzeń do wynagrodzeń osobowych nie zalicza się wynagrodzeń z tytułu rozporządzania przez pracowników prawami autorskimi do utworów stworzonych w ramach stosunku pracy. Oznacza to, że nie można honorariów autorskich uwzględniać przy wyliczaniu minimalnego wynagrodzenia za pracę.
WAŻNE!
Honorariów nie zalicza się do wynagrodzeń osobowych.
Honoraria to nie jedyne należności wypłacane przez pracodawców, których nie zalicza się do wynagrodzeń osobowych, a tym samym nie ujmuje się w minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Do innych, najpopularniejszych, należą:
• ekwiwalenty za pranie odzieży roboczej i ekwiwalenty za używanie do pracy własnej odzieży,
• wypłaty należności z tytułu odbywania podróży służbowych,
• ryczałty pieniężne za używanie własnego pojazdu do celów służbowych,
• świadczenia z ZFŚS,
• świadczenia urlopowe,
• odprawy z tytułu rozwiązania umowy z przyczyn niedotyczących pracowników,
• nauczycielskie dodatki mieszkaniowe,
• odprawy pośmiertne,
• odszkodowania wynikające z umowy o zakazie konkurencji.
Tak więc za miesiące, w których graficy otrzymali niższe wynagrodzenie niehonoraryjne, niż wynosi aktualnie obowiązujące minimalne wynagrodzenie za pracę, trzeba będzie to wynagrodzenie im uzupełnić. Wyrównanie wynagrodzenia do wysokości minimalnego powinno być wypłacone w przyjętym w firmie terminie wypłaty wynagrodzenia. Oznacza to, że graficy mają roszczenie o wypłatę odsetek od wyrównania za styczeń od dnia, kiedy powinni im Państwo wypłacić pensję styczniową, roszczenie o wypłatę odsetek od wyrównania za luty od dnia, kiedy powinni im Państwo wypłacić pensję lutową, itd.
Graficy, przebywając na urlopie wypoczynkowym, nie tworzą utworów w myśl prawa autorskiego, za które wypłacają im Państwo honoraria. Za te okresy wypłacają im Państwo wynagrodzenie urlopowe (wliczając do niego średnią honoraryjną), spełniając kodeksową zasadę, zgodnie z którą za czas urlopu pracownikowi przysługuje takie wynagrodzenie, jakie by otrzymał w tym czasie pracując (art. 172 k.p.). Trzeba zauważyć, że ta średnia honoraryjna, mimo że jest wypłacana w zamian za honoraria, sama do honorariów się nie zalicza. Nie jest bowiem wynagrodzeniem za rozporządzanie prawami autorskimi do żadnego stworzonego przez daną osobę utworu. Wobec średniej honoraryjnej nie można także zastosować 50% kosztów uzyskania przychodów. Średnią jako wynagrodzenie urlopowe trzeba zaliczyć do wynagrodzeń osobowych. W konsekwencji należy ją ujmować w składnikach wynagrodzenia wliczanych do wynagrodzenia minimalnego.
Prezentujemy przykładowe wyliczenie za 2 miesiące pensji pracownika wynagradzanego m.in. honorariami.
PRZYKŁAD
Dziennikarz zatrudniony na 1/2 etatu zarabia 480 zł stałego wynagrodzenia i wierszówkę. W ostatnich miesiącach otrzymał wierszówkę w wysokości:
- za styczeń 764 zł,
- za luty 900 zł,
- za marzec 690 zł.
Cały kwiecień dziennikarz będzie przebywał na urlopie wypoczynkowym.
Rozliczenie wynagrodzenia dziennikarza w marcu br. wyglądało następująco:
1126 zł x 1/2 = 563 zł (wynagrodzenie minimalne należne pracownikowi z uwagi na wymiar etatu),
563 zł : 80 (liczba godzin do przepracowania dla półetatowców w marcu) = 7,04 zł (stawka godzinowa minimalnego wynagrodzenia),
480 zł : 80 godz. = 6 zł (stawka godzinowa wynikająca z zaszeregowania pracownika),
7,04 zł - 6 zł = 1,04 zł (uzupełnienie wynagrodzenia za godzinę pracy),
1,04 zł x 80 godz. = 83,20 zł (wyrównanie pensji do minimalnego wynagrodzenia).
W marcu dziennikarz otrzymał 480 zł wynagrodzenia zgodnego ze swoim osobistym zaszeregowaniem, 83,20 zł wyrównania do pensji minimalnej i 690 zł honorariów autorskich, czyli łącznie 1253,20 zł brutto.
Wyliczenie kwoty netto będzie wyglądało następująco:
1) Obliczamy składki na ubezpieczenia społeczne z nieautorskiej części wynagrodzenia:
563,20 zł (480 zł + 83,20 zł) x 9,76% = 54,97 zł,
563, 20 zł x 1,5% = 8,45 zł,
563,20 zł x 2,45% = 13,80 zł,
563,20 zł - (54,97 zł + 8,45 zł + 13,80 zł) = 485,98 zł (podstawa naliczenia składki zdrowotnej z tej części wynagrodzenia).
2) Obliczamy składki na ubezpieczenia społeczne z honorariów:
690 zł x 9,76% = 67,34 zł,
690 zł x 1,5% = 10,35 zł,
690 zł x 2,45% = 16,91 zł,
690 zł - (67,34 zł + 10,35 zł + 16,91 zł) = 595,40 zł (podstawa naliczenia składki zdrowotnej z honorariów).
3) Podstawa opodatkowania:
- z wynagrodzenia nie autorskiego:
485,98 zł - 111,25 zł = 374,73 zł,
- z honorariów:
595,40 zł - (595,40 zł x 50%) = 595,40 zł - 297,70 zł = 297,70 zł.
Łączna podstawa opodatkowania:
374,73 zł + 297,70 zł = 672,43 zł, po zaokrągleniu 672 zł.
4) Obliczenie składki zdrowotnej:
485,98 zł + 595,40 zł = 1081,38 zł,
1081,38 zł x 9% (składka zdrowotna) = 97,32 zł,
1081,38 zł x 7,75% (składka podlegająca odliczeniu od podatku) = 83,81 zł.
5) Obliczenie zaliczki na podatek:
(672 zł x 19%) - 48,90 zł = 127,68 zł - 48,90 zł = 78,78 zł.
Ponieważ obliczona zaliczka na podatek dochodowy jest niższa od składki na ubezpieczenie zdrowotne (97,32 zł), składka zdrowotna ulega obniżeniu do kwoty zaliczki (art. 83 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych), wyniesie więc 78,78 zł.
Zaliczka podlegająca wpłacie do US:
78,78 zł - 78,78 zł = 0 zł.
Dlatego w tym przypadku nie ma zaliczki na podatek.
6) Kwota do wypłaty:
1253,20 zł - 77,22 zł (składki na ubezpieczenia społeczne pobrane z wynagrodzenia zasadniczego) - 94,60 zł (składki na ubezpieczenia społeczne pobrane z honorariów) - 78,78 zł (składka na ubezpieczenie zdrowotne) = 1002,60 zł.
Rozliczenie wynagrodzenia urlopowego dziennikarza w kwietniu br. wyglądało następująco:
1) Łączne honoraria z okresu 3 miesięcy poprzedzających urlop:
764 zł + 900 zł + 690 zł = 2354 zł.
2) Łączne uzupełnienia wynagrodzenia do stawki minimalnej za styczeń, luty i marzec 2008 r.:
83,60 zł + 83,16 zł + 83,20 zł = 249,96 zł,
2354 zł + 249,96 zł = 2603,96 zł.
3) Wynagrodzenie urlopowe ze składników zmiennych obliczamy, dzieląc podstawę wymiaru tego wynagrodzenia przez liczbę godzin, w czasie których pracownik na nie pracował. Od stycznia do marca pracownik zatrudniony na pół etatu przepracował 252 godziny,
2603,96 zł : 252 godz. = 10,33 zł.
Ustaloną w ten sposób stawkę godzinową należy pomnożyć przez liczbę godzin pracy przypadającą w czasie urlopu dziennikarza, tj. 176 x 1/2 = 88 godz.
10,33 zł x 88 godz. = 909,04 zł.
Ponieważ średniej honoraryjnej (wynagrodzenia urlopowego) nie zaliczamy do honorariów, wliczamy ją do wynagrodzenia pracownika na potrzeby sprawdzenia, czy osiągnął on co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę:
480 zł + 909,04 zł = 1389,04 zł,
1389,04 zł > 563 zł (1126 zł x 1/2 etatu).
Pracownik nie otrzyma więc w kwietniu wyrównania do minimalnej stawki, gdyż jego wynagrodzenie (niehonoraryjne) znacznie przekroczyło stawkę minimalną.
4) Wyliczenie kwoty netto będzie wyglądało następująco:
Obliczamy składki na ubezpieczenia społeczne:
1389,04 zł x 9,76% = 135,57 zł,
1389,04 zł x 1,5% = 20,84 zł,
1389,04 zł x 2,45% = 34,03 zł.
Podstawa składki zdrowotnej: 1389,04 zł - (135,57 zł + 20,84 zł + 34,03 zł) = 1389,04 zł - 190,44 zł = 1198,60 zł.
Składka zdrowotna do wpłaty do ZUS: 1198,60 zł x 9% = 107,87 zł.
Składka zdrowotna odliczana od podatku: 1198,60 zł x 7,75% = 92,89 zł.
Podstawa opodatkowania: 1198,60 zł - 111,25 zł = 1087,35 zł, po zaokrągleniu 1087 zł.
Zaliczka na podatek dochodowy:
(1087 zł x 19%) - 48,90 zł = 157,63 zł.
Zaliczka do wpłaty do urzędu skarbowego:
157,63 zł - 92,89 zł = 64,74 zł, po zaokrągleniu 65 zł.
Kwota do wypłaty: 1389,04 zł - 190,44 zł - 107,87 zł - 65 zł = 1025,73 zł.
• art. 6 ust. 1, 4-5, art. 7 ust. 1-2 i 4 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę - Dz.U. Nr 200, poz. 1679; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 157, poz. 1314
• załącznik nr 1 poz. 131 (załącznik do objaśnień do sprawozdawczości z zatrudnienia i wynagrodzeń zaktualizowany w 2003 r.) do nieobowiązującego rozporządzenia z 27 grudnia 2000 r. w sprawie określenia wzorów formularzy sprawozdawczych, objaśnień co do sposobu ich wypełniania oraz wzorów kwestionariuszy i ankiet statystycznych stosowanych w badaniach statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2001 - Dz.U. z 2001 r. Nr 1, poz. 2
• art. 22 ust. 2 pkt 3, ust. 9 pkt 3, art. 27b, art. 32 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1495
• § 7-9 rozporządzenia z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop - Dz.U. Nr 2, poz. 14; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 217, poz. 1591
• art. 18, art. 22 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 115, poz. 791
• art. 79, art. 83 ust. 1, art. 242 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - j.t. Dz.U. Nr 210, poz. 2135; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 180, poz. 1280
Arkadiusz Mika
specjalista w zakresie prawa pracy