Dorota Twardo
specjalista ds. kadr i płac
Audyt Doradztwo Finanse „Lidmar”
Sposób ustalania pensji za czas przepracowany w miesiącu zmiany etatu zależy od systemu wynagradzania pracownika.
Jeżeli w trakcie miesiąca nastąpiła zmiana wymiaru etatu pracownika i przez cały miesiąc pracownik świadczył pracę, wówczas w celu obliczenia wynagrodzenia za ten miesiąc należy:
• ustalić pensję za czas od początku miesiąca do dnia zmiany etatu,
• obliczyć pensję za czas po zmianie etatu do końca miesiąca,
• zsumować oba wynagrodzenia.
Stała stawka miesięczna
Aby ustalić pensję od początku miesiąca do dnia zmiany etatu należy:
• miesięczną stawkę wynagrodzenia podzielić przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu, ustaloną dla wymiaru czasu pracy sprzed zmiany,
• otrzymaną kwotę pomnożyć przez liczbę godzin nieobowiązywania danego wymiaru czasu pracy,
• tak obliczoną kwotę wynagrodzenia odjąć od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc.
Podobnie należy postąpić przy liczeniu pensji za czas po zmianie etatu do końca miesiąca.
Przykład
14 kwietnia 2008 r. nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy pracownika z pełnego etatu na 3/4.
Jak ustalić wynagrodzenie za kwiecień, jeśli pracownik jest zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy, jego pensja do 13 kwietnia to 3520 zł, natomiast od 14 kwietnia - 2772 zł?
Nominalny czas pracy w kwietniu dla pełnego etatu, to 176 godzin (22 dni x 8 godzin), natomiast dla 3/4 etatu to 132 godziny (22 dni x 6 godzin).
Liczymy pensję za okres od 1 do 13 kwietnia. W tym celu:
• płacę zasadniczą sprzed zmiany dzielimy przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w pełnym wymiarze czasu pracy:
3520 zł : 176 godzin = 20 zł/godz.,
• stawkę godzinową ustaloną dla pełnego etatu mnożymy przez liczbę godzin nieobowiązywania tego etatu (13 dni x 8 godzin = 104 godziny),
20 zł/godz. x 104 godziny = 2080 zł,
• tak ustaloną kwotę odejmujemy od płacy zasadniczej przysługującej pracownikowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy za cały miesiąc:
3520 zł - 2080 zł = 1440 zł.
Liczymy pensję za okres od 14 do 30 kwietnia.
W tym celu:
• płacę zasadniczą po zmianie dzielimy przez liczbę godzin przypadających do przepracowania dla 3/4 etatu:
2772 zł : 132 godziny = 21 zł/godz.,
• ustaloną dla 3/4 etatu stawkę godzinową mnożymy przez liczbę godzin nieobowiązywania tego etatu (9 dni x 6 godzin = 54 godziny),
21 zł/godz. x 54 godziny = 1134 zł,
• tak obliczoną kwotę odejmujemy od płacy zasadniczej przysługującej pracownikowi zatrudnionemu na 3/4 etatu za cały miesiąc:
2772 zł - 1134 zł = 1638 zł.
Sumujemy pensje ustalone za części miesiąca:
1440 zł + 1638 zł = 3078 zł.
Otrzymana kwota to wynagrodzenie pracownika za miesiąc, w którym miała miejsce zmiana jego wymiaru czasu pracy z pełnego etatu na 3/4.
Stawki - akordowa i prowizyjna
W systemach wynagradzania akordowego i prowizyjnego pensja zależna jest bezpośrednio od wyników pracy, a nie od wymiaru czasu pracy pracownika. Wprawdzie wymiar etatu może mieć wpływ na osiągnięte przez pracownika wyniki, tj. np. na wysokość sprzedaży czy liczbę wytworzonych produktów, jednak wynagrodzenia za miesiąc pracy w sytuacji zmiany etatu nie uzależniamy od liczby przepracowanych godzin.
W systemie prowizyjnym za czas przepracowany wypłaca się po prostu wynagrodzenie będące iloczynem podstawy wynagrodzenia prowizyjnego i stawki procentowej, w systemie akordowym natomiast wynagrodzenie będące iloczynem jednostek wykonanej pracy i ceny akordowej, tj. wynagrodzenia za jedną jednostkę.
W systemach wynagradzania akordowego i prowizyjnego bardzo ważną kwestią w przypadku zmiany etatu w trakcie miesiąca jest sprawdzenie czy ustalona w powyższy sposób pensja nie jest niższa od minimum. W przypadku gdy pracownikowi naliczymy za mało, należy mu się wyrównanie.
Aby ustalić, czy pracownik nie otrzymał zbyt niskiego wynagrodzenia, należy:
• ustalić pensję za czas od początku miesiąca do dnia zmiany etatu, liczoną od minimalnego wynagrodzenia dla danego etatu,
• ustalić pensję za czas po zmianie etatu do końca miesiąca, liczoną od minimalnego wynagrodzenia dla danego etatu,
• zsumować oba wynagrodzenia.
Przykład
15 kwietnia 2008 r. miała miejsce zmiana wymiaru czasu pracy pracownika z 1/2 etatu na 3/4 etatu. Pracownik zatrudniony jest w systemie wynagradzania prowizyjnego i za pracę w kwietniu otrzymał 820 zł. Czy otrzymał wynagrodzenie w prawidłowej wysokości?
Ustalamy minimalne wynagrodzenie dla:
• 1/2 etatu:
1126 zł x 1/2 = 563 zł,
• 3/4 etatu:
1126 zł x 3/4 = 844,50 zł.
Nominalny czas pracy w kwietniu dla 1/2 etatu to 88 godzin (22 dni x 4 godziny), natomiast dla 3/4 etatu to 132 godziny (22 dni x 6 godzin).
Liczymy minimalne wynagrodzenie za okres od 1 do 14 kwietnia. W tym celu:
• minimalne wynagrodzenie dla 1/2 etatu dzielimy przez nominalny czas pracy ustalony dla tego etatu:
563 zł : 88 godz. = 6,40 zł/godz.,
• minimalną stawkę godzinową dla 1/2 etatu mnożymy przez liczbę godzin nieobowiązywania tego etatu (12 dni x 4 godziny = 48 godzin),
6,40 zł/godz. x 48 godz. = 307,20 zł,
• tak ustaloną kwotę odejmujemy od minimalnego wynagrodzenia dla 1/2 etatu:
563 zł - 307,20 zł = 255,80 zł.
Liczymy minimalne wynagrodzenie za okres od 15 do 30 kwietnia.
W tym celu:
• minimalne wynagrodzenie dla 3/4 etatu dzielimy przez nominalny czas pracy ustalony dla tego etatu:
844,50 zł : 132 godz. = 6,40 zł/godz.,
• minimalną stawkę godzinową dla 3/4 etatu mnożymy przez liczbę godzin nieobowiązywania tego etatu (10 dni x 6 godziny = 60 godzin),
6,40 zł/godz. x 60 godz. = 384 zł,
• tak ustaloną kwotę odejmujemy od minimalnego wynagrodzenia dla 3/4 etatu:
844,50 zł - 384 zł = 460,50 zł.
Sumujemy minimalne wynagrodzenia ustalone za części miesiąca:
255,80 zł + 460,50 zł = 716,30 zł.
Pracownik za kwiecień otrzymał wynagrodzenie wyższe od płacy minimalnej przysługującej za ten miesiąc, a więc w prawidłowej kwocie.
W przypadku ustalania, czy w miesiącu zmiany wymiaru czasu pracy pracownik wynagradzany według stawki akordowej bądź prowizyjnej otrzymał pensję w prawidłowej wysokości, można również zastosować prostszy sposób. Polega on na pomnożeniu stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia przez liczbę godzin przepracowanych w tym miesiącu (ustalonych z uwzględnieniem zmiany etatu).