RADA
Potrąceń należy dokonywać odrębnie z wynagrodzenia i z zasiłku chorobowego. Z zasiłku chorobowego będzie można potrącić zarówno składkę na związki zawodowe, jak i ratę pożyczki, jeśli pracownik wyraził pisemną zgodę na dokonywanie potrąceń z zasiłków. Natomiast z wynagrodzenia za przepracowane dni lipca nie można dokonać żadnego potrącenia, ponieważ kwota wynagrodzenia jest niższa niż kwota wolna od potrąceń.
UZASADNIENIE
Kodeks pracy dopuszcza dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia pracownika bez jego zgody tylko w ściśle określonych przypadkach (na alimenty i inne należności na podstawie tytułów wykonawczych, na zaliczki oraz kary pieniężne). Innego rodzaju potrącenia, gdy nie ma tytułu wykonawczego, m.in. raty pożyczki z kasy zapomogowo-pożyczkowej czy składki związkowe, mogą być dokonywane wyłącznie za zgodą pracownika wyrażoną na piśmie.
Potrącenia z zasiłków z ubezpieczenia społecznego są dokonywane na odmiennych zasadach. Określają je przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jeśli nie posiadają Państwo tytułu wykonawczego, to potrąceń z zasiłku na poczet zaciągniętej pożyczki czy składki związkowej można dokonywać tylko za zgodą pracownika wyrażoną na piśmie.
Oznacza to, że zarówno na potrącenia z wynagrodzenia, jak i z zasiłku chorobowego na składki na związki zawodowe i raty pożyczki muszą mieć Państwo pisemną zgodę pracownika.
1. Potrącenie z wynagrodzenia za pracę
Potrąceń z wynagrodzenia za pracę należy dokonywać po odliczeniu wszystkich obowiązkowych należności na rzecz budżetu państwa - składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez pracownika, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy.
Wynagrodzenie pracownika za przepracowaną część lipca br. wynosi:
1500 zł : 30 dni = 50 zł,
50 zł × 15 dni choroby = 750 zł,
1500 zł - 750 zł = 750 zł.
Następnie obliczamy wynagrodzenie za pracę netto:
• składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika:
(750 zł × 9,76%) + (750 zł × 1,5%) + (750 zł × 2,45%) = 73,20 zł + 11,25 zł + 18,38 zł = 102,83 zł;
• składka na ubezpieczenie zdrowotne do przekazania do ZUS:
(750 zł - 102,83 zł) × 9% = 647,17 zł × 9% = 58,25 zł;
• składka na ubezpieczenie zdrowotne do przekazania do urzędu skarbowego:
(750 zł - 102,83 zł) × 7,75% = 50,16 zł;
• zaliczka na podatek dochodowy:
750 zł - 102,83 zł - 111,25 zł (kup) = 535,92 zł; po zaokrągleniu 536 zł,
(536 zł × 19%) - 48,90 zł = 52,94 zł.
Ponieważ składka na ubezpieczenie zdrowotne (58,25 zł) jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy, podlega obniżeniu do kwoty zaliczki, tj. do kwoty 52,94 zł;
• zaliczka na podatek podlegająca wpłacie do urzędu skarbowego:
52,94 zł - 50,16 zł = 2,78 zł; po zaokrągleniu 3 zł.
Do wypłaty: 750 zł - 102,83 zł - 52,94 zł - 3 zł = 591,23 zł.
W przypadku potrąceń dobrowolnych pracodawcę ograniczają kwoty wolne, których wysokość zależy od tego, na czyją rzecz są dokonywane potrącenia. Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
• minimalnego wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu należności na rzecz budżetu państwa (845,17 zł) - przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy,
• 80% powyższej kwoty (676,14 zł) - przy potrącaniu należności na rzecz innych podmiotów.
Zarówno składka na związki zawodowe, jak i spłata pożyczki do kasy zapomogowo-pożyczkowej są potrąceniami na rzecz podmiotów innych niż pracodawca. Zatem obowiązuje tu kwota wolna od potrąceń w wysokości 676,14 zł. Ze względu na to, że wynagrodzenie pracownika jest niższe od kwoty wolnej, nie można dokonać potrąceń z jego pensji.
2. Potrącenie z zasiłku chorobowego
Potrąceń z przysługującego pracownikowi zasiłku chorobowego należy dokonywać po odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Jeśli pracownik otrzymuje stałe wynagrodzenie w wysokości 1500 zł przez okres co najmniej 12 miesięcy poprzedzających lipiec br., to otrzyma zasiłek chorobowy za 15 dni lipca br. w wysokości 511,80 zł:
• przychód pracownika za okres od lipca do grudnia 2007 r.:
1500 zł - (1500 zł × 15,71%*) = 1500 zł - 235,65 zł = 1264,35 zł,
1264,35 zł × 6 m-cy = 7586,10 zł;
• przychód pracownika za okres od stycznia do czerwca 2008 r.:
1500 zł - (1500 zł × 13,71%*) = 1500 zł - 205,65 zł = 1294,35 zł,
1294,35 zł × 6 m-cy = 7766,10 zł;
• razem przychód: 7586,10 + 7766,10 zł = 15 352,20 zł;
• podstawa wymiaru: 15 352,20 zł : 12 m-cy = 1279,35 zł;
• stawka dzienna zasiłku:
1279,35 zł × 80% = 1023,48 zł,
1023,48 zł : 30 dni = 34,12 zł;
• zasiłek chorobowy za 15 dni:
34,12 zł × 15 dni choroby = 511,80 zł;
• zasiłek chorobowy do wypłaty:
512 zł × 19% = 97,28 zł; po zaokrągleniu 97 zł (nie należy stosować kwoty wolnej od podatku, która została zastosowana przy obliczaniu wynagrodzenia za pracę),
511,80 zł - 97 zł = 414,80 zł.
* dla przejrzystości obliczono łączną kwotę składek potrącanych z wynagrodzenia pracownika.
Z kwoty zasiłku netto powinni Państwo potrącić składkę na związki zawodowe - 30 zł. Pracodawca ma bowiem obowiązek pobrania składki członkowskiej na wniosek organizacji związkowej, jeśli pracownik zgodził się na piśmie na jej ściąganie z wynagrodzenia i z zasiłku. Niepobranie tej składki mogłoby narazić Państwa na zarzut utrudniania działalności związkowej. W przypadku potrąceń na pożyczkę z kasy zapomogowo-pożyczkowej nie należy stosować zasad dotyczących potrąceń z zasiłków wynikających z ustawy o emeryturach i rentach (np. kwot wolnych od potrąceń), tylko postępować zgodnie ze zobowiązaniem pracownika. Jeżeli pracownik przy zaciąganiu pożyczki zobowiązał się do spłaty co miesiąc np. 300 zł, to powinni Państwo potrącić tę kwotę z jego zasiłku.
Do ręki pracownik dostanie więc:
414,80 zł - 30 zł - 300 zł = 84,80 zł.
• art. 91 Kodeksu pracy,
• art. 139, art. 140 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.),
• art. 3 pkt 3, art. 36 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.),
• art. 83 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU nr 210, poz. 2135 ze zm.),
• art. 32 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.).
Izabela Nowacka
specjalista ds. kadr i płac