Czas trwania okresu próbnego
W zakresie form zatrudnienia największe zmiany przewidywane są dla umowy na okres próbny. Ogólną zasadą jest, że umowa na okres próbny nie może być zawarta na okres dłuższy niż 3 miesiące, jednakże ustawodawca w tym zakresie wprowadził pewne ograniczenia. Nowe przepisy wprowadzają sztywne ramy czasowe na jakie powinna zostać zawarta umowa o pracę na okres próbny. Zgodnie z nimi, umowę o pracę na okres próbny zawiera się na okres nieprzekraczający:
1) 1 miesiąca – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy;
2) 2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy.
W związku z powyższym, czas trwania umowy na okres próbny uzależniony jest od okresu na jaki mamy zamiar zatrudnić pracownika po okresie próbnym.
Dotychczasowy 3 miesięczny termin możliwy będzie wyłącznie, gdy pracodawca będzie miał zamiar zatrudnić pracownika na umowę o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 12 miesięcy. W pozostałych przypadkach musimy zastosować nowe terminy.
Uzasadnieniem tak przyjętych regulacji ma być współmierność okresu próbnego i rodzaju pracy do przewidywanego czasu trwania umowy o pracę na czas określony. Ma to przeciwdziałać nadużyciom wobec pracowników przy zawieraniu tego typu umów.
Należy zauważyć, że wprowadzone rozwiązanie stwarza pewne niedogodności po stronie pracodawcy, z uwagi na fakt, iż w momencie zatrudnienia pracownika, będzie musiał z góry podjąć decyzję na jaki okres ma zamiar zatrudnić pracownika po zakończeniu okresu próbnego.
Możliwość przedłużenia umowy
Ustawodawca wprowadził również nowe rozwiązanie, jakim jest możliwość przedłużenia umowy o pracę na okres próbny o 1 miesiąc, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy. To rozwiązanie dotyczy wyłącznie umów zawartych na 1 albo 2 miesiące. Wydłużona w ten sposób umowa może zatem trwać maksymalnie 3 miesiące, czyli tyle, ile trwa obecnie.
Użyta przez ustawodawcę klauzula generalna, w praktyce może stworzyć wątpliwości na gruncie interpretacyjnym. Jednakże, mając na uwadze cel jaki ma spełniać instytucja umowy o pracę na okres próbny, należy rozumieć, że chodzi o taki rodzaj pracy, w którym sprawdzenie kwalifikacji pracownika i możliwości jego zatrudnienia w celu wykonywania określonego rodzaju pracy wymaga więcej czasu niż pierwotnie zakładano.
Ponadto pracodawca w projekcie ustawy przewiduje kolejne rozwiązanie na korzyść pracownika wprowadzając możliwość uzgodnienia w umowie o pracę, iż umowa o pracę na okres próbny przedłuża się o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli wystąpią takie nieobecności.
Ponowne zatrudnienie tego samego pracownika
Następna istotna zmiana przewidziana w projektowanych przepisach dotyczy ponownego zawarcia umowy o pracę na okres próbny z tym samym pracownikiem. Ustawodawca przewiduje taką możliwość wyłącznie, gdy pracownik będzie zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy. Tym samym usunięto wcześniejszy zapis umożliwiający zawarcie ponownej umowy na okres próbny z pracownikiem po upływie co najmniej 3 lat od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę, jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania tego samego rodzaju pracy.
Podsumowanie
Planowane zmiany w przepisach dotyczących umowy o pracę na okres próbny spełniają cele dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. Ustawodawca wprowadzając je do kodeksu pracy, w pełni kierował się interesem pracowników jakim jest polepszenie warunków zatrudnienia. Termin wdrożenia postanowień tej dyrektywy upływa w dniu 1 sierpnia 2022 r., a więc już za niecały miesiąc.
Ewa Iwańczyk, aplikant radcowski, Chmura i Partnerzy Radcowie Prawni sp. p.