Mikrocząsteczki są coraz powszechniej występującym czynnikiem mogącym stanowić zagrożenie dla pracowników. PIP prowadzi długofalowe działania kontrolno-prewencyjne, których celem jest ograniczenie ich negatywnego wpływu na środowisko pracy.
Nanomateriały to bardzo małe cząsteczki, które mogą być milion razy mniejsze od jednego milimetra. Mogą one pochodzić z naturalnych źródeł, do których można zaliczyć wybuchające wulkany, pożary lasów czy burze piaskowe. Inspekcja pracy zajmuje się jednak tymi, które powstają jako celowy produkt lub uboczny element procesów technologicznych.
W ubiegłym roku inspektorzy skontrolowali 69 podmiotów stosujących nanomateriały oraz laboratoria na wyższych uczelniach. Zauważono, że firmy będące częścią międzynarodowych koncernów prowadziły działania w celu poprawy bezpieczeństwa m.in. przez wdrażanie dodatkowych procedur dotyczących nanocząsteczek. W mniejszych firmach zdarzały się przypadki braku wiedzy o stosowaniu substancji zawierających mikrocząstki i tym samym działań ograniczających ich negatywny wpływ na zatrudnionych.
Praktyka pokazuje, że większość pracodawców i pracowników nie zdaje sobie sprawy z tego, że ma do czynienia z nanomateriałami. Ze względu na ich mikroskopijne rozmiary nie ma możliwości natychmiastowej ich identyfikacji np. wzrokowej czy zapachowej. Tymczasem jednym z powszechnie występujących źródeł niezamierzonej emisji nanocząsteczek są biurowe urządzenia laserowe, kopiarki faksy drukarki itp. urządzenia. Ponadto mikrocząsteczki są uwalniane w trakcie procesów spawania metali, lutowania, wulkanizacji, grillowania, gotowania a także w czasie szlifowania, ciecia czy polerowania.
Dotychczas nie opublikowano jednoznacznych wyników badań , które dokumentują skutki działania nanomateriałów na organizm człowieka. Jednak dostępne wyniki badań laboratoryjnych wskazują, że niektóre nanomateriały mogą niszczyć komórki organizmu, a inne zależnie od rozmiaru mogą kumulować się w organach wewnętrznych. Dlatego w miarę możliwości należy podchodzić do nich z dużą ostrożnością i podejmować działania ograniczające ten wpływ. Jest to trudne ze względu na brak uregulowań prawnych dotyczących nanocząsteczek.
Kluczowym elementem mającym wpływ na bezpieczeństwo pracy jest informacja, czy w procesie produkcji albo używanych materiałach występują nanomateriały, które mogą być uwalniane. W przypadku nanomateriałów konieczna jest ocena ryzyka, która powinna być przeprowadzana indywidualnie w każdym przypadku. Jej brak utrudnia prawidłowe ustalenie działań profilaktycznych ograniczających zagrożenie wynikające z uwolnienia mikrocząsteczek .
Polecamy: Kodeks pracy 2016 z komentarzem
Monitor Księgowego – prenumerata
Poziom narażenia na szkodliwe cząstki jest zależny od ich stężenia w powietrzu na stanowisku pracy, czasu narażenia i możliwości ich wnikania do wnętrza komórek. Jest katalog działań profilaktycznych, jakie powinni prowadzić pracodawcy. Zaleca się więc m.in. stosowanie wentylacji z systemem filtrów HEPA, wyposażenie pracowników w środki ochrony indywidualnej zabezpieczające drogi oddechowe i skórę, likwidowanie źródeł emisji czy ograniczenie stosowania materiałów pylących.
Źródło: Państwowa Inspekcja Pracy