Odprawa rentowa, o której mowa w art. 92¹ kodeksu pracy należna jest pracownikowi w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia w razie rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na rentę. W praktyce wątpliwości budzi, kiedy świadczenie to staje się wymagalne. A zatem - za jaki okres pracownik może żądać odsetek.
Wydawać by się mogło, że roszczenie o wypłatę tego świadczenia przez pracodawcę będzie wymagalne w dniu, w którym pracownik wystąpił z takim roszczeniem wobec pracodawcy. Pracodawca uzyskuje bowiem wtedy informację, że spełnione zostały przesłanki do wypłaty pracownikowi tego świadczenia. Założenie takie jest jednak błędne i naraża pracodawcę na zbędny i raczej z góry przegrany spór sądowy w razie wystąpienia w tym zakresie z powództwem przez pracownika.
wyrok Sądu Najwyższego z 26 lipca 2012 r., I PK 24/12
Przesłankami nabycia prawa do odprawy rentowej są rozwiązanie stosunku pracy, przyznanie prawa do renty i związek funkcjonalny między nimi. Przyznanie prawa do renty może więc nastąpić po pewnym czasie od ustania stosunku pracy, byle między nimi występował związek funkcjonalny. Prawo do odprawy powstaje w chwili spełnienia wszystkich jego przesłanek, a więc w dacie przyznania prawa do renty, jeżeli następuje to po pewnym czasie od rozwiązania stosunku pracy.
Roszczenie pracownika o wypłatę odprawy rentowej staje się bowiem wymagalne z chwilą przyznania tego świadczenia przez organ rentowy. Roszczenie powstaje zatem w dniu, w którym pracownik spełnił ustawowe przesłanki do nabycia prawa do odprawy rentowej i staje się wymagalne – nie przez fakt wystąpienia do pracodawcy o jego wypłatę, ale w dniu zajścia określonego zdarzenia prawnego - czyli przyznania renty przez ZUS. Odsetki należne są pracownikowi za to, że świadczenie nie zostało spełnione w dniu jego wymagalności. Obowiązek zapłaty odsetek jest więc niezależny od winy pracodawcy w niespełnieniu świadczenia w terminie (wyrok SN z 8 września 2015 r., I PK 297/14).
Monitor prawa pracy i ubezpieczeń
Polecamy: Kodeks pracy 2016 z komentarzem
Polecamy: Nowe umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne (książka + CD)
Pracodawca musi się zatem liczyć z obowiązkiem zapłaty odsetek od dnia przyznania pracownikowi renty. Wyjątkiem od tej reguły będą jednak sytuacje, w których pracownik celowo zwleka ze skierowaniem do byłego pracodawcy żądania wypłaty odprawy rentowej, by jednocześnie zyskać na odsetkach. W takiej sytuacji pracodawca może powołać się na klauzulę generalną z art. 8 Kodeksu pracy; pracownik nie może bowiem czynić ze swojego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa do odprawy rentowej lub z zasadami współżycia społecznego. Zgodnie z art. 8 Kodeksu pracy takie działanie pracownika nie byłoby wykonywaniem prawa i nie korzystałoby z ochrony.
Pracownik biurowy zatrudniony przez ponad 30 lat w przedsiębiorstwie produkcyjnym stał się niezdolny do pracy z powodu choroby. Po wyczerpaniu okresu zasiłkowego korzystał ze świadczenia rehabilitacyjnego. Pracodawca rozwiązał z nim stosunek pracy z powodu długotrwałej niezdolności pracownika do pracy z powodu choroby (w trybie art. 53 KP).
Ubezpieczony wystąpił do organu rentowego o przyznanie renty z tytuły całkowitej niezdolności do pracy - która została mu przyznana. Były pracownik wystąpił do ostatniego pracodawcy o wypłatę odprawy rentowej. Nigdy bowiem nie otrzymał ani odprawy rentowej, ani odprawy emerytalnej. Pracodawca odmówił powołując się na brak wymaganego w art. 92¹ Kodeksu pracy związku pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem na rentę. Pracownik skierował sprawę na drogę sądową. Roszczenie pracownika zostało uznane przez sąd za zasadne (pracownik stał się niezdolny do pracy wskutek choroby stwierdzonej w czasie zatrudnienia i po nieprzerwanym okresie pobierania zasiłku chorobowego, przyznano mu rentę). Pracodawca zobowiązany został do zapłaty odprawy wraz z odsetkami od dnia przyznania renty.
dr Katarzyna Kalata