Wyobraźmy sobie sytuację, gdy pracownik świadczący usługi na podstawie umowy o pracę zostaje nagle skierowany przez pracodawcę do nowego miejsca pracy, oddalonego od dotychczasowego (i od miejsca zamieszkania pracownika) o kilkadziesiąt kilometrów. Wykonywanie dotychczasowych obowiązków w nowej lokalizacji wiązać się więc będzie z komplikacjami i kosztami, które ponosić będzie pracownik (np. czas i koszty dojazdu do pracy). Dlatego też pracownik nie musi zgodzić się na zmianę miejsca zatrudnienia.
Przyjmując, że pracownik miałby na stałe wykonywać pracę w nowym miejscu, że nie jest objęty ochroną związków zawodowych ani nie chronią go przepisy ochrony przedemerytalnej oraz że pracodawca nie chce wypowiedzieć mu umowy w związku z przeniesieniem miejsca pracy, bo wiązałoby się to z koniecznością wypłaty odprawy, należy uznać, że aby zmienić miejsce pracy na inne niż określone w umowie, pracodawca musi złożyć czytelnikowi wypowiedzenie zmieniające lub uzyskać jego zgodę na taką zmianę w sposób mniej sformalizowany, np. poprzez zawarcie stosownego porozumienia.
Wypowiedzenie zmieniające to dokument, w którym pracodawca określa nowe warunki pracy. Musi mieć formę pisemną. Wręczenie pracownikowi wypowiedzenia zmieniającego rozpoczyna bieg jego okresu. Przy założeniach, że pracownik pracuje w firmie dłużej niż 6 miesięcy, ale krócej niż 3 lata, okres ten wynosi 1 miesiąc. Jeśli w czasie trwania okresu wypowiedzenia pracownik odmówi przyjęcia zaproponowanych mu warunków, umowa rozwiąże się wraz z jego upływem. Jeżeli jednak oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków nie zostanie złożone przed upływem połowy okresu wypowiedzenia, uważa się, że zmiany zostały zaakceptowane.
Polecamy: Monitor prawa pracy i ubezpieczeń
Po tym, jak podwładny zaakceptuje zaproponowane zmiany (bądź nie złoży odmowy w terminie), ma on obowiązek wykonywania pracy na nowych warunkach. Jeżeli jednak pracownik dojdzie do wniosku, że wypowiedzenie zmieniające jest nieuzasadnione, może w terminie 21 dni od otrzymania go odwołać się do sądu pracy z żądaniem uznania wypowiedzenia za bezskuteczne bądź przywrócenia go do pracy albo wypłaty odszkodowania (gdy okres wypowiedzenia już upłynął). Łatwiej jest gdy pracodawca i pracownik godzą się co do wprowadzonych zmian – mogą w prostszy sposób zawrzeć stosowne porozumienie zmieniające dane postanowienia umowne.
Jeżeli pracownik nie zgodzi się na zmianę miejsca pracy ani w porozumieniu, ani w trybie wypowiedzenia zmieniającego, do czasu ewentualnego rozwiązania umowy nie będzie musiał wykonywać pracy w miejscowości innej niż wskazana w umowie. W takim przypadku pracownikowi pozostającemu w gotowości do pracy będzie co do zasady przysługiwało wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną. Na czas przestoju pracodawca może powierzyć pracownikowi inną pracę, która odpowiada lub jest zbliżona do jego kwalifikacji.
Pracownik niezainteresowany wykonywaniem pracy w innej niż dotychczas miejscowości ma prawo rozwiązać umowę za wypowiedzeniem. Może też rozważyć rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków przez pracodawcę.
Dobrawa Szymlik-Aksamit, LL.M., Radca Prawny w Rödl & Partner Warszawa