Amortyzacji podlegają środki trwałe oraz inwestycje w obcych środkach trwałych. Oprócz środków trwałych amortyzacji podlegają również wartości niematerialne i prawne. Amortyzacji podlegają też nabyte nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania m.in. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego czy prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej.
Metoda degresywna
Może być stosowana w przypadku użytkowania maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych oraz środków transportu. Metody tej nie można natomiast stosować do samochodów osobowych.
Przy tej metodzie odpisów amortyzacyjnych można dokonywać w pierwszym podatkowym roku używania środków trwałych przy zastosowaniu stawek podanych w wykazie podwyższonych o współczynnik nie wyższy niż 2,0. W następnych latach podatkowych odpisów dokonuje się od wartości początkowej środków pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat używania. Począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody liniowej, podatnicy dokonują dalszych odpisów amortyzacyjnych zgodnie z zasadami dotyczącymi metody liniowej.
Metoda liniowa
W tym przypadku podatnik dokonuje odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, stosując stawki amortyzacyjne określone w wykazie stawek. Co istotne, stawki te są identyczne w każdym roku. Podatnicy mogą jednak podane w wykazie stawki podwyższać:
l dla budynków i budowli używanych w warunkach: pogorszonych przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,2 oraz złych przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,4,
l dla maszyn, urządzeń i środków transportu, z wyjątkiem morskiego taboru pływającego, używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej przy zastosowaniu w tym okresie współczynników nie wyższych niż 1,4,
l dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) wydanej na podstawie odrębnych przepisów, poddanych szybkiemu postępowi technicznemu przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 2,0.
W przypadku podwyższenia stawek amortyzacyjnych podanych w wykazie przy zastosowaniu współczynników, należy dla środków trwałych stosować wybrany współczynnik. Mnoży się przez niego stawkę amortyzacyjną właściwą dla środka trwałego, przyjętą z wykazu stawek amortyzacyjnych.
Odpisy ekspresowe
Od 1 stycznia 2007 r. podatnicy zyskali możliwość dokonywania jednorazowej przyspieszonej amortyzacji. Nie wszyscy jednak. Możliwość ta została zarezerwowana jedynie dla podatników, którzy w roku podatkowym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej oraz dla małych podatników. Mogą oni dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości 50 tys. euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych.
Podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych, nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji, lub stosować zasady określone dla odpisów dokonywanych w równych ratach co miesiąc, co kwartał albo jednorazowo na koniec roku podatkowego. Od następnego roku podatkowego podatnicy dokonują odpisów amortyzacyjnych, wybierając metodę degresywną lub liniową. Suma odpisów amortyzacyjnych, w tym dokonanych w pierwszym roku podatkowym oraz niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, nie może przekroczyć wartości początkowej tych środków trwałych.
Stawki indywidualne
Podatnicy mogą zdecydować się również na wybór stawek indywidualnych dla ulepszonych i używanych środków trwałych po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji. W tym jednak przypadku okres amortyzacji nie może być krótszy niż ściśle określony czas. W przypadku środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji będzie to odpowiednio:
l 24 miesiące, gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25 tys. zł,
l 36 miesięcy, gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25 tys. zł i nie przekracza 50 tys. zł,
l 60 miesięcy w pozostałych przypadkach.
W przypadku środków transportu, w tym samochodów osobowych, okres ten wynosi 30 miesięcy.
JAK PRZELICZYĆ KWOTĘ W EURO
Przeliczenia na złote kwoty 50 tys. euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym wprowadzono środek trwały do ewidencji, w zaokrągleniu do 1 tys. zł.
KTO JEST MAŁYM PODATNIKIEM
Mały podatnik to podmiot, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 800 tys. euro.
JAK AMORTYZOWAĆ ŚRODKI NISKOCENNE
Gdy wartość środka trwałego nie przekracza 3,5 tys. zł, podatnik może dokonywać:
l odpisów według stawki liniowej
l odpisów według stawki degresywnej
l odpisów jednorazowych
l od razu zaliczyć do kosztów
ANNA WOJDA
anna.wojda@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
l Art. 22a-22k ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).