Lokale użytkowe były amortyzowane do końca ubiegłego roku na podobnych zasadach jak budynki i lokale mieszkalne, a zasadniczą różnicę stanowiła wysokość rocznej stawki: 1,5 proc. dla budynków i lokali mieszkalnych oraz 2,5 proc. dla lokali użytkowych. Po zmianie przepisów reguła ta dotyczy tylko nowych lokali, natomiast w przypadku lokali używanych, począwszy od początku bieżącego roku obowiązują zupełnie odmienne zasady.
Ponieważ ustawodawca, zmieniając przepisy ustawy o PIT, mocą art. 13 ustawy nowelizacyjnej zagwarantował podatnikom prawa nabyte polegające na stosowaniu starych zasad dla nieruchomości wprowadzonych do ewidencji przed zmianą przepisów aż do dnia ich pełnego zamortyzowania, obecnie mamy do czynienia z różnorakim sposobem rozliczeń podatkowych, uwarunkowanych datą nabycia, a ściślej ujęcia w ewidencji środków trwałych lokalu użytkowego.
Lokal nowy
Jeśli podatnik nabędzie po 1 stycznia 2007 r. lokal użytkowy, który został wybudowany (oddany do użytkowania) w 2007 roku, stosował będzie zasady, które zarówno w roku bieżącym, jak i obecnie są identyczne.
Po ustaleniu wartości początkowej przyjmie jako roczną stawkę amortyzacji wskaźnik 2,5 proc. i aż do czasu pełnego zamortyzowania (40 lat) lub zbycia będzie wliczał w koszty danego roku identyczną kwotę (rocznie albo np. miesięcznie) - jak w przykładzie 1.
PRZYKŁAD 1
AMORTYZACJA NOWEGO LOKALU UŻYTKOWEGO
Podatnik kupił nowy pawilon handlowy w czerwcu 2007 r. za 100 tys. zł. Ustalił stawkę amortyzacji jako 2,5 proc. i począwszy od lipca 2007 r. wlicza w koszty 208,30 zł z tytułu amortyzacji (2500 zł rocznie, jeśli zdecyduje się na odpisy w okresach rocznych, z tym że za 2007 rok wówczas w grudniu wpisze do księgi przychodów tylko 1250 zł).
Lokal używany
Jeśli podatnik do końca 2006 roku nabył i wprowadził do ewidencji lokal używany, a za taki przepisy podatkowe uznają lokal lub budynek co najmniej pięcioletni, miał prawo do zastosowania indywidualnej stawki amortyzacji wyższej niż standardowe 2,5 proc. Ponieważ jednak okres amortyzacji lokalu lub budynku nie może być krótszy niż dziesięć lat, maksymalna stawka amortyzacji w takim przypadku wynosiła 10 proc - jak w przykładzie 2.
PRZYKŁAD 2
AMORTYZACJA UŻYWANEGO LOKALU UŻYTKOWEGO - STARA
Podatnik kupił pawilon handlowy w czerwcu 2006 r. Ponieważ spełniał on kryteria używanego, bo został oddany do użytkowania w 2000 roku, podatnik skorzystał z prawa do przyspieszonej amortyzacji i ustalił stawkę amortyzacji na 10 proc. Z tego tytułu wlicza w koszty 833,30 zł miesięcznie (10 tys. zł rocznie). Mimo zmiany przepisów, podatnik ten w koszty 2007 roku i lat następnych będzie wliczał dalej z tytułu amortyzacji 10 000 zł rocznie.
Zgodnie z brzmieniem dodanego w ramach ostatniej nowelizacji ustawy o PIT przepisu art. 22j ust. 1 pkt 4, dla budynków (lokali) niemieszkalnych, dla których stawka amortyzacyjna z wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 2,5 proc., podatnicy mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych lub ulepszonych środków trwałych po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika. Okres amortyzacji nie może być jednak krótszy niż 40 lat, pomniejszony o pełną liczbę lat, które upłynęły od dnia ich oddania po raz pierwszy do użytkowania do dnia wprowadzenia do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzonej przez podatnika (ale nie krótszy niż dziesięć lat).
Z rachunku tego wynika, że na maksymalne 10-proc. roczne wliczanie w koszty budynku lub lokalu o charakterze niemieszkalnym będzie można sobie pozwolić dopiero wtedy, gdy ów obiekt będzie liczył co najmniej 30 lat. Podczas gdy w przypadku budynku lub lokalu mieszkalnego dla uzyskania takich samych korzyści podatkowych wystarczy nabyć obiekt liczący co najmniej pięć lat.
Z drugiej zaś strony, nawet wtedy, gdy od oddania obiektu do używania upłynął choćby rok, podatnik ma prawo zastosować stawkę amortyzacji wyższą niż 2,5 proc. - jak w przykładzie 3.
PRZYKŁAD 3
AMORTYZACJA UŻYWANEGO LOKALU UŻYTKOWEGO - NOWA
Podatnik kupił pawilon handlowy w czerwcu 2007 r. Pawilon był oddany do użytkowania w 2007 roku i od dnia oddania go do używania upłynęło 7 lat. Podatnik wylicza więc stawkę amortyzacji: 40 lat minus 7 lat, co daje 33 lata. 100 podzielone przez 33 daje roczny wskaźnik amortyzacji w wysokości 3,03 proc. Podatnik ten od lipca 2007 r. wlicza w koszty z tytułu amortyzacji 252,50 zł miesięcznie (3030 zł rocznie).
Natomiast prawo do skrócenia amortyzacji nawet do dziesięciu lat po 1 stycznia 2007 r. przysługuje jedynie dla używanych co najmniej pięcioletnich) budynków i lokali mieszkalnych oraz innych, jeśli tylko w odniesieniu do nich standardowo nie ma zastosowania roczna stawka 2,5 proc.
Termin wpisu do ewidencji
Dla sposobu amortyzowania w koszty lokalu użytkowego w 2007 roku istotną okolicznością jest więc termin wprowadzenia takiego obiektu po raz pierwszy do ewidencji środków trwałych prowadzonej przez podatnika. Stawkę amortyzacji ustala się bowiem zasadniczo na cały okres, w którym podatnik ma prawo pomniejszać koszty o ustaloną kwotę. Ustala się ją według zasad obowiązujących w momencie dokonywania tego wpisu.
Oznacza to, że jeśli budynek lub lokal użytkowy był wpisywany do ewidencji przed zmianą przepisów, czyli do 31 grudnia 2006 r. włącznie, podatnik stosuje zasady stare, a od 1 stycznia 2007 r. - zasady nowe.
EDYTA DOBROWOLSKA
gp@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
l Art. 22j ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.).
l Art. 13 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 217, poz. 1588).