Jak przekwalifikować środki trwałe do inwestycji

Gyöngyvér Takáts
rozwiń więcej
Zakwalifikowanie aktywów do środków trwałych oznacza, że są one wykorzystane na potrzeby własne jednostki. Co zrobić, jeżeli jednostka zdecyduje się przeznaczyć je na inne cele?

W spółkach często zdarzają się sytuacje, gdy jednostka rezygnuje z prowadzenia pewnej działalności, w wyniku czego uwalniane są niektóre środki trwałe. Te środki może przeznaczyć na sprzedaż lub na wynajem. Środki trwałe wykorzystane do innych celów niż własne przestają odpowiadać definicji środków trwałych, dlatego nie powinny być wykazane w tej kategorii. Niestety, ustawa o rachunkowości nie przewiduje możliwości przekwalifikowania środka trwałego do kategorii inwestycji. W tym przypadku nie można nawet korzystać - zgodnie z art. 10 ust. 3 ustawy - z regulacji MSR, ponieważ aktualna definicja inwestycji wyraźnie mówi, że inwestycje muszą być nabyte. Takie sformułowanie definicji wyklucza możliwość przekwalifikowania składnika aktywów ze środków trwałych do inwestycji.

Od 1 stycznia 2008 r. zmienia się definicja inwestycji. Do tej kategorii aktywów będzie można zaliczyć aktywa „utrzymane w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, a w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz są utrzymywane w celu osiągnięcia tych korzyści”.

Powstaje więc pytanie - podobnie jak w sytuacji, gdy jednostka przeznacza aktywa na inne cele niż wykorzystanie ich na własne potrzeby - czy i jak przekwalifikować aktywa do środków trwałych, nie mając innej możliwości? Takich przypadków może być sporo. Wszystkie wytwarzane we własnym zakresie środki trwałe, wartości niematerialne i prawne oraz otrzymane nieodpłatne aktywa, z których jednostka czerpała korzyści ekonomiczne, jak to przewidywano dla inwestycji, nie mogły być zakwalifikowane do inwestycji.

Zmieniona definicja inwestycji usuwa jednak wszelkie wątpliwości dotyczące przekwalifikowania: od 2008 r. wszystkie wytworzone we własnym zakresie oraz otrzymane nieodpłatne aktywa, które będą spełniać definicję inwestycji, należy zaliczyć do tej kategorii. Z tego wynika również to, że odpowiadające nowej definicji inwestycji aktywa wykazane w innych kategoriach powinny być przekwalifikowane do tej kategorii.

Niestety, nadal nie będzie konkretnych wskazówek co do przeprowadzenia tego procesu. Zmieniona definicja sprawia jednak, że będzie można korzystać z regulacji MSR. W szczególności odnosi się to do nieruchomości inwestycyjnych, ponieważ odpowiednie przepisy, dotyczące m.in. przekwalifikowania inwestycji finansowych, są zawarte w rozporządzeniu MF w sprawie szczegółowych zasad sporządzania, uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych.

Do nieruchomości inwestycyjnych stosuje się MSR nr 40 „Nieruchomości inwestycyjne”, którego przepisy regulują przekwalifikowanie nieruchomości ze środków trwałych do nieruchomości inwestycyjnych.

Jak rozliczyć przekwalifikowanie środka trwałego do nieruchomości inwestycyjnej

Przy przekwalifikowaniu środka trwałego do nieruchomości inwestycyjnych pojawi się problem wyceny początkowej i bilansowej.

Dla środków trwałych ustawa o rachunkowości przewiduje tylko wycenę według ceny nabycia pomniejszonej o odpisy amortyzacyjne oraz o odpisy z tytułu ewentualnej trwałej utraty wartości.

Nieruchomości inwestycyjne z kolei mogą być wyceniane według zasad jak dla środków trwałych lub w wartości godziwej.

Wycena w cenie nabycia

W przypadku gdy jednostka do wyceny nieruchomości inwestycyjnych wybiera metodę przewidywaną również dla środków trwałych, nie powstaje problem rozliczenia skutków wyceny z tytułu przekwalifikowania.

Przykład 1

W 2005 r. spółka kupiła budynek o wartości 30 000 zł. Dotychczasowa amortyzacja wynosi 5000 zł. Zarząd podjął decyzję o wynajęciu budynku od 2008 r.

Polityka rachunkowości dla nieruchomości inwestycyjnych przewiduje wycenę w cenie nabycia.

Ewidencja księgowa

1. Zakup budynku:

Wn „Środki trwałe” 30 000

- w analityce „Budynki”

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 30 000

2. Amortyzacja budynku:

Wn „Amortyzacja środków trwałych” 5 000

Ma „Umorzenie środków trwałych” 5 000

3. Przekwalifikowanie budynku do inwestycji:

a) przeniesienie dotychczasowej amortyzacji

Wn „Umorzenie środków trwałych” 5 000

Ma „Środki trwałe”

- w analityce „Budynki” 5 000

b) zaewidencjonowanie nieruchomości inwestycyjnej

Wn „Inwestycje długoterminowe” 25 000

- w analityce „Nieruchomości inwestycyjne”

Ma „Środki trwałe” 25 000

- w analityce „Budynki”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wycena w wartości godziwej

W przypadku wyceny nieruchomości inwestycyjnych należy wziąć pod uwagę trzy sytuacje:

l wartość bilansowa = wartość godziwa,

l wartość bilansowa > wartość godziwa,

l wartość bilansowa < wartość godziwa.

Tabela. Rozliczenie skutków wyceny wartości godziwej

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

UWAGA!

Zwiększenie lub zmniejszenie wartości bilansowej inwestycji w nieruchomości lub wartości niematerialnych i prawnych wykazuje się tylko wynikowo. Jest to zgodne z nowym brzmieniem art. 35 ust. 4, według którego skutków ich przeszacowania nie rozlicza się z kapitałem z aktualizacji wyceny.

Przykład 2

W 2005 r. spółka kupiła budynek o wartości 30 000 zł. Dotychczasowa amortyzacja wynosi 5000 zł. Zarząd podjął decyzję o wynajęciu budynku od 2008 r. Polityka rachunkowości dla nieruchomości inwestycyjnych przewiduje wycenę w wartości godziwej.

Wariant I

Wartość rynkowa na dzień przekwalifikowania budynku do nieruchomości inwestycyjnej wynosi 22 000 zł. Kapitał z aktualizacji wyceny - 2500 zł.

Ewidencja księgowa

1. Zakup budynku:

Wn „Środki trwałe” 30 000

- w analityce „Budynki”

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 30 000

2. Amortyzacja budynku:

Wn „Amortyzacja środków trwałych” 5 000

Ma „Umorzenie środków trwałych” 5 000

3. Przekwalifikowanie budynku do inwestycji:

a) przeniesienie dotychczasowej amortyzacji

Wn „Umorzenie środków trwałych” 5 000

Ma „Środki trwałe”

- w analityce „Budynki” 5 000

b) zaewidencjonowanie nieruchomości inwestycyjnej

Wn „Inwestycje długoterminowe” 22 000

- w analityce „Nieruchomości”

Wn „Kapitał z aktualizacji wyceny” 2 500

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 500

Ma „Środki trwałe” 25 000

- w analityce „Budynki”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant II

Wartość rynkowa na dzień przekwalifikowania budynku do nieruchomości inwestycyjnej wynosi 23 000 zł.  Budynek nie podlegał aktualizacji.

Ewidencja księgowa

1. Zakup budynku:

Wn „Środki trwałe” 30 000

- w analityce „Budynki”

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 30 000

2. Amortyzacja budynku:

Wn „Amortyzacja środków trwałych” 5 000

Ma „Umorzenie środków trwałych” 5 000

3. Przekwalifikowanie budynku do inwestycji:

a) przeniesienie dotychczasowej amortyzacji

Wn „Umorzenie środków trwałych” 5 000

Ma „Środki trwałe”

- w analityce „Budynki” 5 000

b) zaewidencjonowanie nieruchomości inwestycyjnej

Wn „Inwestycje długoterminowe” 23 000

- w analityce „Nieruchomości”

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 2 000

Ma „Środki trwałe” 25 000

- w analityce „Budynki”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant III

Wartość rynkowa na dzień przekwalifikowania budynku do nieruchomości inwestycyjnej wynosi 28 000 zł. Wcześniej nie dokonano odpisu aktualizującego.

1. Zakup budynku:

Wn „Środki trwałe” 30 000

- w analityce „Budynki”

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 30 000

2. Amortyzacja budynku:

Wn „Amortyzacja środków trwałych” 5 000

Ma „Umorzenie środków trwałych” 5 000

3. Przekwalifikowanie budynku do inwestycji:

a) przeniesienie dotychczasowej amortyzacji

Wn „Umorzenie środków trwałych” 5 000

Ma „Środki trwałe”

- w analityce „Budynki” 5 000

b) zaewidencjonowanie nieruchomości inwestycyjnej

Wn „Inwestycje długoterminowe” 28 000

- w analityce „Nieruchomości”

Ma „Środki trwałe” 25 000

- w analityce „Budynki”

Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 3 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Biorąc pod uwagę aktualną sytuację nieruchomości na rynku, zaleca się stosowanie wyceny w wartości godziwej. Przy danych warunkach rynkowych trudno uznać wartość bilansową ustaloną według ceny nabycia za rzetelnie odzwierciedlającą rzeczywistość.

Gyöngyvér Takáts

ekspert ds. rachunkowości, pracownik redakcji

Księgowość
Czy można sprzedać środek trwały w czasie zawieszenia działalności gospodarczej.? Jak rozliczyć podatki od tej sprzedaży?
01 kwi 2025

Wielu przedsiębiorców, którzy decydują się na zawieszenie działalności gospodarczej, zastanawia się, jak prawidłowo rozliczyć sprzedaż środków trwałych. Często pojawiają się pytania, czy w trakcie zawieszenia można sprzedać firmowy majątek i czy od takiej transakcji należy odprowadzić podatek. Wbrew pozorom, sprawa nie jest skomplikowana.

CFO w firmie – dlaczego warto go docenić, zwłaszcza w sytuacji kryzysowej
01 kwi 2025

O roli dyrektorów finansowych w zarządzaniu kryzysowym na przykładzie sytuacji, w jakiej znalazły się międzynarodowe organizacje pozarządowe – pisze Jarosław Czubacki, Head of Finance w Fundacji Save the Children Polska.

KSeF tuż za rogiem! Księgowi mówią jasno: za zgodność e-faktur odpowiadać będą przedsiębiorcy
31 mar 2025

KSeF już jest na horyzoncie. Przedsiębiorcy wciąż jednak zwlekają z przygotowaniami do e-faktur, licząc na pomoc księgowych z biur rachunkowych. Tymczasem to oni sami będą odpowiadać za zgodność z nowymi przepisami. Jak dobrze przygotować firmę i uniknąć kosztownych potknięć? Sprawdź, co zrobić już teraz.

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a Wielką Brytanią – kompendium wiedzy dla polskich rezydentów podatkowych
31 mar 2025

W erze globalnej mobilności zawodowej i kapitałowej coraz więcej Polaków uzyskuje dochody z zagranicy. Najczęściej chodzi o Wielką Brytanię – kraj, który od lat przyciąga naszych obywateli do pracy, prowadzenia działalności gospodarczej czy inwestowania. W takim kontekście kluczowa staje się znajomość zasad opodatkowania dochodów uzyskiwanych w UK przez osoby będące polskimi rezydentami podatkowymi.

Prof. W. Modzelewski: VAT unijny to największe zagrożenie dla uczciwych podatników. Trzeba zrezygnować z pozornych działań uszczelniających i napisać od nowa ustawę o VAT
31 mar 2025

Powoli ale skutecznie przebija się do świadomości podatników diagnoza, że VAT unijny, wprowadzony w Polsce w 2004 r., był od początku nieznaną w historii pułapką zastawioną nie tylko na nasze państwo, lecz również na dziesiątki tysięcy naiwnych i uczciwych podatników, którzy mieli być (i są nadal) ofiarami tego eksperymentu – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Ordynacja podatkowa - MF szykuje liczne zmiany od 2026 r. Przedawnienie, zapłata podatku, zwrot nadpłaty, MDR i wiele innych nowości w projekcie nowelizacji
31 mar 2025

W dniu 28 marca 2025 r. opublikowany został projekt bardzo obszernej nowelizacji Ordynacji podatkowej i kilkunastu innych ustaw. Zmiany są bardzo liczne i mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r. Ministerstwo Finansów informuje, że celem tej nowelizacji jest poprawa relacji między podatnikami i organami podatkowymi, zwiększenie efektywności działania organów podatkowych oraz doprecyzowanie przepisów, których stosowanie budzi wątpliwości. Zobaczmy jakie zmiany czekają podatników od początku przyszłego roku.

Obowiązkowe e-Doręczenia od 1 kwietnia 2025 r. dla firm zarejestrowanych w KRS. Jak założyć skrzynkę i aktywować Adres do Doręczeń Elektronicznych (ADE)
27 mar 2025

W komunikacie z 27 marca 2025 r. Poczta Polska przypomina o nadchodzącym terminie: 1 kwietnia 2025 r., kiedy to obowiązek korzystania z systemu e-Doręczeń zostanie rozszerzony na przedsiębiorstwa zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym przed początkiem bieżącego roku.

Ekologiczne opakowania w e-handlu - ogromne wyzwanie dla logistyki
26 mar 2025

Europejski klient e-commerce ma sprzeczne oczekiwania wobec opakowań, w których dostarczane są jego zamówienia. Domaga się ekologicznych rozwiązań, ale rzadko zrezygnuje z zakupu, jeśli nie otrzyma alternatywy zrównoważonej klimatycznie. Nie chce też płacić za spełnienie postulatów środowiskowych, a długa lista rozbieżności generuje ogromne wyzwania po stronie sprzedawców i logistyki. Ekologiczna rewolucja nie jest tania, dodatkowo nowe unijne przepisy wymuszają daleko idące zmiany w procesie realizacji zamówień.

Praca w KAS - rekrutacja 2025. Gdzie szukać ogłoszeń?
26 mar 2025

Praca w KAS a rekrutacja w 2025 roku. Jakie zadania ma Krajowa Administracja Państwowa? Kto może pracować w KAS? Gdzie szukać ogłoszeń? Jakie są wymagania są w trakcie rekrutacji w 2025 roku?

Roczne zeznanie podatkowe CIT tylko do 31 marca. Jak złożyć CIT-8
28 mar 2025

Ministerstwo Finansów i Krajowa Administracja Skarbowa przypominają, że 31 marca 2025 r. upływa termin złożenia zeznania CIT-8 za 2024 rok dla tych podatników, których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym. CIT-8 można złożyć także elektronicznie w serwisie e-Urząd Skarbowy bez konieczności posiadania podpisu kwalifikowanego.

pokaż więcej
Proszę czekać...