Od 1 stycznia 2008 r. podatnicy stanęli przed dylematem, czy odliczać VAT z faktur, które dokumentują udzielenie przez nich swoim kontrahentom premii pieniężnych. Po zmianie art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług nie można odliczyć VAT z faktury, która dokumentuje czynności niepodlegające opodatkowaniu lub zwolnione z VAT, nawet gdy należność za fakturę została uregulowana. Natomiast brak jest jednolitego stanowiska, czy premie podlegają VAT. Według sądów jest to czynność niepodlegająca temu podatkowi (pisaliśmy o tym w nr 1/2008 BV). Natomiast w piśmie z 30 grudnia 2004 r. Minister Finansów uznał, że dla celów podatkowych wypłacone premie pieniężne będą traktowane jak rabat lub jak zapłata za usługę. Tych wątpliwości nie wyjaśnia Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską (nr 99). Uznało ono, że różnorodność działań i sytuacji gospodarczych będących podstawą wypłaty premii pieniężnych powoduje, że skutki takich wypłat w zakresie VAT należy oceniać w odniesieniu do konkretnego stanu faktycznego. Na ocenę tych skutków ma wpływ m.in. ustalenie, za co faktycznie premie pieniężne zostały wypłacone (czy dotyczą np. konkretnych dostaw, czy też odnoszą się do wszystkich dostaw w określonym czasie). MF wskazało, że podatnik nie może skorzystać z prawa odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze, jednak nie może być zaklasyfikowany jako VAT, gdyż transakcja w ogóle nie podlega opodatkowaniu. Uznało również, że w przypadku wątpliwości, czy dana czynności podlega opodatkowaniu VAT, podatnik ma prawo wystąpić o interpretację przepisów w swojej indywidualnej sprawie. Z pisma tego wynika, że ministerstwo, mimo ukształtowanej linii orzeczniczej, nie potwierdziło, że premie niezwiązane z konkretną dostawą nie podlegają VAT. Oznacza to, że tylko premie związane z konkretną dostawą nie będą podlegały opodatkowaniu VAT, gdyż stanowią rabaty.
Gdy nasi kontrahenci nadal będą się stosować do interpretacji MF, która według sądów jest błędna, i będą wystawiać faktury, gdy premia pieniężna nie będzie związana z konkretną dostawą, to z takiej faktury możemy odliczyć VAT. Urzędy nie powinny nam tego prawa zakwestionować ze względu na interpretację Ministra Finansów z 30 grudnia 2004 r., która uznaje premie pieniężne jako zapłatę za określone świadczenie ze strony nabywcy naszych produktów podlegające VAT. Jeśli miałaby miejsce taka sytuacja, nie mogą naliczyć nam odsetek i 30-proc. sankcji.
Jak czytamy w piśmie z 17 września 2007 r. nr 1418/ZT/T/443-59/07/SG Urzędu Skarbowego w Piasecznie: „Należy zatem stwierdzić, że w przedstawionym stanie faktycznym otrzymana przez Spółkę premia pieniężna, zgodnie z zawartą umową, związana jest z określonym zachowaniem nabywcy (Spółki), mieści się zatem w definicji świadczonych usług w myśl cyt. wyżej art. 8 ust. 1 i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jednocześnie tut. organ podatkowy zauważa, że wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 lutego 2007 r. sygn. akt. I FSK 94/06 w przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji co do opodatkowania podatkiem od towarów i usług premii pieniężnych za wynik sprzedaży dotyczy konkretnej sprawy podatnika osadzonej w określonym stanie faktycznym. Rozstrzygnięcie dokonane przez sąd wiąże więc w tej konkretnej sprawie. Natomiast interpretacja Ministra Finansów z 30 grudnia 2004 r. nr PP3/812/1222//2004/AP/4026, która została wydana w trybie art. 14 § 2 ww. ustawy - Ordynacja podatkowa w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe - nadal obowiązuje”.
Na razie pojawiła się jedna interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie, gdzie uznano, że premia za osiągnięcie pułapu obrotów nie podlega VAT: „W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, iż czynności stanowiące dostawę towarów nie mogą jednocześnie poprzez ich zsumowanie stanowić usługi. Zatem zakup przez Stronę odpowiedniej ilości towaru, a tym samym osiągnięcie odpowiedniego poziomu obrotów, zdaniem tutejszego organu nie stanowi świadczenia usług, gdyż opodatkowanie - jako usługi świadczonej przez nabywcę towaru - nabycia określonej ilości towarów będzie prowadziło do podwójnego opodatkowania tej samej czynności, pierwszy raz jako sprzedaży (dostawy towarów), drugi jako zakup (świadczenia usług) przez nabywcę tego samego towaru, w ramach tej samej transakcji.
Powyższy pogląd jest zgodny z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 6 lutego 2007 r., sygn. I FSK 94/06.
Ponadto ze wskazanego wyroku wynika, iż w ramach zawieranych umów o współpracy, gdzie osiągnięcie określonego pułapu obrotów i terminowego spełnienia świadczeń pieniężnych, sprzedawca wypłaca premię pieniężną, bonus lub nagrodę - nabywca dokonuje zakupów dobrowolnie i nie jest zobowiązany do wykonania transakcji o określonej, premiowanej wielkości. Niezrealizowanie przez nabywcę określonego pułapu obrotów nie jest obwarowane żadną sankcją czy jakąkolwiek odpowiedzialnością” (pismo z 17 września nr 1401/PH-I/4407/14-46/07/KO). Jednak już w piśmie z 20 listopada 2007 r. nr 1401/PH-I/4407/14-158/06/KO/PV-I ta sama izba uznała, że jest to czynność podlegająca VAT.
oprac. Joanna Dmowska