Zgodnie z zasadą określoną w ustawie o podatku od towarów i usług, status rolnika ryczałtowego może uzyskać każdy rolnik dokonujący dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczący usługi rolnicze, korzystający ze zwolnienia od podatku, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Podmiot taki dokonując sprzedaży produktów rolnych pochodzących z własnej produkcji jest zwolniony z obowiązku:
• faktur,
• prowadzenia ewidencji sprzedaży i zakupów towarów i usług,
• rejestracji sprzedaży z użyciem kas rejestracyjnych,
• składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowych dla podatku VAT,
• dokonania zgłoszenia rejestracyjnego w urzędzie skarbowym.
Należy jednak pamiętać, iż rolnicy ryczałtowi nie są zwolnieni z obowiązku posiadania numeru identyfikacji podatkowej.
Ryczałtowy zwrot VAT
Przepisy ustawy, określają, że, co do zasady, zryczałtowany zwrot VAT dla rolników ryczałtowych polega na tym, że kwota ryczałtu jest wypłacana rolnikowi przez nabywcę produktów rolnych.
Podatnik VAT czynny, który nabywa produkty rolne od rolnika ryczałtowego, zobowiązany jest do wystawienia faktury dokumentującej nabycie tych produktów. Jest to Faktura VAT RR. Dokument ten należy wystawić w dwóch egzemplarzach. Oryginał faktury jest przekazywany dostawcy (rolnikowi), kopię natomiast zatrzymuje sobie jej wystawca, czyli nabywca. Ryczałtowy zwrot podatku wynosi 5 proc. wartości netto faktury. Wartość ta jest więc doliczona do ceny netto sprzedaży. Faktyczny ciężar tego podatku spoczywa zatem na nabywcy towarów od rolnika, jednakże w swoim rozliczeniu podatku może sobie tę kwotę odliczyć.
WYSOKOŚĆ ZWROTU PODATKU
Stawka zryczałtowego zwrotu VAT dla rolnika ryczałtowanego wynosi 5 proc.
Obowiązki rolników
Konieczne jest zwrócenie uwagi, iż rolnik ryczałtowy zobowiązany jest do przechowywania otrzymanych od nabywców swoich towarów lub usług faktur VAT RR. Rolnik ryczałtowy jest obowiązany przechowywać otrzymane od nabywców faktury VAT RR przez okres pięciu lat, licząc od końca roku, w którym faktura została wystawiona. Zatem, jeśli faktura VAT RR została wystawiona w sierpniu 2007 r., to obowiązkowy okres jej przechowywania skończy się 31 grudnia 2012 r.
Rezygnacja ze zwolnienia
Rolnicy ryczałtowi dokonujący dostawy produktów rolnych lub świadczący usługi rolnicze, którzy są zwolnieni od podatku VAT, mogą zrezygnować z tego zwolnienia. Jednakże może to nastąpić dopiero po równoczesnym spełnieniu następujących warunków:
• dokonania w poprzednim roku podatkowym dostawy produktów rolnych oraz świadczenia usług rolniczych o wartości przekraczającej 20 tys. zł,
• dokonania zgłoszenia rejestracyjnego w urzędzie skarbowym na specjalnym formularzu udostępnianym w urzędach skarbowych,
• prowadzenia ewidencji zawierającej: kwoty i dane służące do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej (ewidencja sprzedaży produktów rolnych i ewidencja zakupów towarów i usług nabywanych do produkcji rolnej).
Bardzo ważne jest zwrócenie uwagi, iż rolnik ryczałtowy, który zamierza zrezygnować ze zwolnienia z VAT, ma obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym, przez okres co najmniej 3 kolejnych miesięcy poprzedzających bezpośrednio miesiąc, od którego rolnik ten rezygnuje ze zwolnienia. Rolnik nieposiadający statusu rolnika ryczałtowego wystawia faktury VAT na zasadach ogólnych.
Nabywca odliczy VAT
W myśl art. 116 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za miesiąc, w którym dokonano zapłaty, pod warunkiem że:
• nabycie produktów rolnych jest związane z dostawą opodatkowaną;
• zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego nie później niż 14 dnia, licząc od dnia zakupu, z wyjątkiem przypadku, gdy rolnik zawarł umowę z podmiotem nabywającym produkty rolne określającą dłuższy termin płatności;
• w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie produktów rolnych.
Za datę dokonania zapłaty uważa się datę wydania dyspozycji bankowej przekazania środków finansowych na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego, jeżeli dyspozycja ta została zrealizowana. Stanowisko to potwierdza naczelnik urzędu skarbowego w Złotowie z piśmie z 29 listopada 2006 r., sygn. ZD/415-26/06.
NIEZBĘDNE ELEMENTY FAKTURY VAT RR
Faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych powinna zawierać co najmniej:
• oznaczenie FAKTURA VAT RR;
• imię i nazwisko lub nazwę albo nazwę skróconą dostawcy i nabywcy oraz ich adresy;
• NIP lub PESEL dostawcy i nabywcy;
• numer dowodu osobistego dostawcy (rolnika) lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość (np. paszportu), datę wydania tego dokumentu i nazwę organu, który wydał dokument, jeżeli rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych jest osobą fizyczną;
• datę dokonania nabycia oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury;
• nazwy nabytych produktów rolnych;
• jednostkę miary i ilość nabytych produktów rolnych oraz oznaczenie (opis) klasy lub jakości tych produktów;
• cenę jednostkową nabytego produktu rolnego bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;
• wartość nabytych produktów rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;
• stawkę zryczałtowanego zwrotu podatku;
• kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości nabytych produktów rolnych;
• wartość nabytych produktów rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku;
• kwotę należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, wyrażoną cyfrowo i słownie;
• czytelne podpisy osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpisy oraz imiona i nazwiska tych osób;
• oświadczenie dostawcy produktów rolnych (rolnika ryczałtowego) w brzmieniu: Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług.
KRZYSZTOF KOŚLICKI
krzysztof.koslicki@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 115, 116, 117 i 118 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).