Prowadzenie działalności sezonowej dla celów podatku od towarów i usług nie różni się od działalności gospodarczej prowadzonej przez cały rok. Obowiązki, które musi spełnić podatnik VAT, nie zależą od tego, czy wykonuje działalność sezonowo czy w sposób ciągły.
Wybór opodatkowania
Rozpoczynając sezonową działalność gospodarczą, przedsiębiorca musi określić, czy będzie rozliczał VAT czy skorzysta ze zwolnienia.
Zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 50 tys. zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Do wartości sprzedaży nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych, oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Podobne zwolnienie przysługuje podatnikom, którzy wykonują usługi pośrednictwa. Zwalnia się od podatku czynności wynikające z umowy agencyjnej lub zlecenia, pośrednictwa lub innej umowy o podobnym charakterze, w przypadku których podstawę opodatkowania dla agenta, zleceniobiorcy lub innej osoby świadczącej usługi o podobnym charakterze stanowi kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzeń za wykonane usługi pomniejszona o kwotę podatku.
Zwolnienie to dotyczy tych podatników, którzy w danym roku podatkowym mogli korzystać ze zwolnienia z VAT, i dotyczy wartości sprzedaży w danym roku podatkowym z tytułu wykonywania czynności agenta lub zleceniobiorcy, pośrednika nieprzekraczającej kwoty 50 tys. zł.
Zwolnienie stosuje się pod warunkiem, że wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 50 tys. zł. Należy pamiętać, że do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.
Zwolnień dla usług agencyjnych lub zlecenia, pośrednictwa lub innych o podobnym charakterze nie stosuje się do podatników:
• zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni,
• wykonujących oprócz wspomnianych usług również inne czynności opodatkowane,
• wykonujących czynności, które z mocy ustawy o VAT są wyłączone ze zwolnienia,
• którzy zrezygnowali z prawa do zwolnień podmiotowych lub utracili to prawo w poprzednich latach podatkowych i od daty rezygnacji lub utraty tego prawa nie upłynęły trzy lata.
Czynności, które z mocy ustawy o VAT są wyłączone ze zwolnienia, powodują obowiązek zarejestrowania się jako podatnik VAT czynny. Na mocy ustawy o VAT zwolnień nie stosuje się do importu towarów i usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, oraz podatników:
• dokonujących dostaw: wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, niektórych towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, nowych środków transportu, terenów budowlanych oraz przeznaczonych pod zabudowę,
• świadczących usługi prawnicze oraz usługi w zakresie doradztwa, a także usługi jubilerskie,
• niemających siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium kraju.
UTRATA ZWOLNIENIA
Jeżeli podatnicy zwolnieni z VAT, wykorzystując związki z kontrahentami, tak układają swoje interesy, że uzyskują wartość sprzedaży znacznie odbiegającą od tej, którą uzyskaliby w przypadku, gdyby związki te nie istniały, a w wyniku tych związków nastąpiło zmniejszenie wpływów podatkowych, zwolnienie od podatku traci moc od początku roku podatkowego.
Przekroczenie limitu
Podatnicy mogą zrezygnować ze zwolnienia pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia. W przypadku działalności sezonowej (gdy przedsiębiorca rozpoczyna wykonywanie czynności opodatkowanych VAT w trakcie roku) zawiadomienie musi nastąpić przed dniem wykonania pierwszej czynności opodatkowanej.
Jeżeli wartość sprzedaży u podatników zwolnionych od podatku przekroczy kwotę 50 tys. zł, zwolnienie traci moc w momencie przekroczenia tej kwoty. Obowiązek podatkowy powstaje w momencie przekroczenia tej kwoty, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę.
Za zgodą naczelnika urzędu skarbowego podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z dokumentów celnych oraz o kwotę podatku zapłaconą od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, a także o kwoty podatku naliczonego wynikające z faktur dokumentujących zakupy dokonane przed dniem utraty zwolnienia, pod warunkiem:
• sporządzenia spisu z natury zapasów tych towarów posiadanych w dniu, w którym nastąpiło przekroczenie kwoty, oraz
• przedłożenia w urzędzie skarbowym spisu w terminie 14 dni, licząc od dnia utraty zwolnienia.
Przepis ten stosuje się również do podatników, którzy rezygnują z przysługującego im zwolnienia pod warunkiem pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji ze zwolnienia przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia.
Kwotę podatku naliczonego stanowi iloczyn ilości towarów objętych spisem z natury i kwoty podatku naliczonego przypadającej na jednostkę towaru z podziałem na poszczególne stawki podatkowe.
Jeżeli faktyczna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży, przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę 50 tys. zł, zwolnienie traci moc z momentem przekroczenia tej kwoty. Opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad wartość określoną w zdaniu poprzednim, a obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej wartości.
Podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może dopiero po upływie trzech lat, licząc od końca miesiąca, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia.
ZWOLNIENIE PROPORCJONALNE
Podatnik rozpoczynający wykonywanie czynności opodatkowanych w trakcie roku podatkowego jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży, kwoty 50 tys. zł.
Zgłoszenie rejestracyjne
Przedsiębiorcy, którzy będą prowadzić działalność opodatkowaną VAT, są obowiązani przed dniem wykonania pierwszej czynności opodatkowanej złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne VAT-R. Naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podatnika i potwierdza jego zarejestrowanie jako podatnika VAT czynnego.
Jeżeli przedsiębiorcy sezonowi rozpoczną dokonywanie sprzedaży opodatkowanej, utracą zwolnienie od podatku lub zrezygnują z tego zwolnienia, obowiązani są do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, a w przypadku podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT zwolnieni - do aktualizacji tego zgłoszenia.
BOGDAN ŚWIĄDER
bogdan.swiader@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 96, art. 113 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
• Par. 9 rozporządzenia ministra finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 97, poz. 970 z późn. zm.).