Wyzwania społeczne i środowiskowe, przed jakimi stawia nas współczesność, mają odzwierciedlenie w działaniach firm. Biznes, który ma duże możliwości docierania do szerokiego grona odbiorców, coraz częściej nie tylko tradycyjnie zachęca do korzystania ze swojej oferty, ale także mówi o tak kluczowych kwestiach, jak np. zmiany klimatyczne czy nadkonsumpcja, wykorzystując do tego komercyjne kanały i formy. Dzięki temu problematyka zrównoważonego rozwoju trafia do konsumentów i uwrażliwia ich na problemy, w rozwiązywanie których zaangażować powinni się wszyscy. Ten temat komentuje dr Agata Rudnicka z Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego.
Zrównoważony rozwój
Zrównoważony rozwój, czyli osiąganie celów ekonomicznych z jednoczesnym dbaniem o społeczeństwo i środowisko, zarówno obecnie, jak i w perspektywie długoterminowej, to tematyka dyskutowana od wielu lat. Jednak częstsza jej obecność w debacie publicznej związana jest m.in. z przyjęciem w 2015 Celów Zrównoważonego Rozwoju, czyli tzw. Agendy 2030, która zakłada osiągnięcie konkretnych rezultatów społecznych i środowiskowych na poziomie globalnym. Konieczność realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju jest coraz wyraźniej podkreślana przez środowisko naukowe oraz społeczność międzynarodową. W rezultacie doświadczamy aktywności biznesu w postaci konkretnych działań dotyczących promocji zielonej produkcji, eliminowania plastiku, przeciwdziałających zmianom klimatycznym itp. Przedsiębiorstwa korzystając z popularnej formy marketingu, jaką jest reklama, komunikują o stojących przed wszystkimi wzywaniach środowiskowych, edukując, pokazując własny wkład i zachęcając konsumentów do osobistego zaangażowania w ten temat.
Jest to tym cenniejsze, że – jak pokazują ostatnie wyniki badań[1] – w Polsce 41% konsumentów nie wie, czym są Cele Zrównoważonego Rozwoju, a tylko 6% deklaruje, że wie dużo i interesuje się tematem. Jednocześnie edukacja i popularyzowanie wiedzy w tym obszarze są oczekiwaniem wobec biznesu ze strony 21% respondentów.[2]
Rola marketingu wspierającego edukację jest ważna, a sięganie po tę formę upowszechniania idei zrównoważonego rozwoju przez kolejne organizacje biznesowe z różnych sektorów uzasadnia jej prowadzenie. Warto jednak zwrócić uwagę na spójność przekazu i jego autentyczność, aby nie zgubić istoty problemu i nie stracić zaufania konsumentów. Chcąc ich edukować warto zadbać o to, aby samemu mieć konkretne rezultaty w tym obszarze, a przekaz kierowany do otoczenia zewnętrznego powinien pokazywać otwartość i gotowość na współpracę na rzecz wspólnego osiągania celów.
Komunikowanie tego, co ważne dla branży
Decydując się na komunikowanie kwestii środowiskowych firmy powinny zwrócić uwagę na spójny przekaz tego, o czym mówią, z tym, jak same działają. W praktyce oznacza to, że np. od zorientowanych na zrównoważony rozwój firm odzieżowych oczekiwać można działań zachęcających do ograniczania konsumpcji na rzecz jakości i trwałości ubrań, od sektora finansowego informacji o wspieraniu inwestycji przyjaznych środowisku czy wycofywania się z tych, które generują określone koszty środowiskowe, a od branży spożywczej deklaracji dotyczących zrównoważonych upraw i walki z marnowaniem żywności. Innymi słowy działania na rzecz środowiska powinny być spójne z modelem biznesowym i mieć kluczowe znaczenie dla realnego ograniczania negatywnych efektów prowadzonej działalności.
Komunikowanie planów czy osiągnięć?
Sektor biznesowy wykorzystując marketing do komunikowania o swoich działaniach czy przyszłych planach i zobowiązaniach powinien robić to w oparciu o konkretne cele. Działania już zrealizowane są z pewnością łatwiejsze do zaprezentowania, ale i te warto odnieść do konkretnej skali czy horyzontu czasowego tak, aby konsument otrzymał konkretną informację o tym, co zrobiła dana organizacja i jaki miało to wpływ np. na udział w rozwiązaniu danego problemu środowiskowego.
Jeśli działania są dopiero w fazie planów, a już decydujemy się na ich komunikowanie, to podanie konkretnych celów i sposobów, w jaki przedsiębiorstwo chce je osiągnąć jest bardzo ważne. Dodatkowo przekazywane informacje powinny dać się zweryfikować przez konsumentów, np. poprzez włączenie tych informacji do raportów firmowych czy prezentowanie ich na stronach korporacyjnych.
Uwaga na greenwashing i bluewashing
Nieuważna komunikacja może przynieść więcej wyzwań niż korzyści, np. w postaci posądzenia o greenwashing czy bluewashing. Bluewashing odnosi się do wymiaru społecznego i jest relatywnie nowym zagadnieniem. Obie kategorie dotyczą świadomego bądź nieświadomego wprowadzania klientów w błąd poprzez pokazywanie przedsiębiorstwa jako dbającego o środowisko i społeczeństwo, co nie ma pokrycia w rzeczywistości lub ma marginalne znaczenie biorąc pod uwagę całość aktywności. Jakość informacji oraz przejrzystość celów i zamierzeń organizacji dające spójny obraz organizacji z pewnością pomagają w ograniczaniu tego ryzyka.
Zagadnienia związane ze zrównoważonym rozwojem są elementem wiedzy, jaką w dobie zmian klimatycznych oraz długiej listy innych wyzwań środowiskowych powinien mieć każdy konsument, by móc podejmować swoje decyzje świadomie. Dlatego firmy, które nie tylko dbają o poprawę własnych działań, ale też odpowiedzialnie włączają się w proces edukacji swoich klientów, mogą mieć realny wpływ na to, aby oczekiwane zmiany następowały w szybszym tempie.
dr Agata Rudnicka
Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego
____________________
[1] Znajomość Celów Zrównoważonego Rozwoju przez polskich konsumentów. Wyniki badania, https://kampania17celow.pl/wp-content/uploads/2021/04/Badanie-Cele-konsumenci_K17C-podstawowa.pdf
[2] Tamże