Handel w internecie jest coraz popularniejszy. Dla części osób to dobry sposób na prowadzenie nieźle prosperującej firmy. Dla innych - możliwość zrobienia tańszych zakupów. Jednak mało kto, czy to z osób kupujących, czy sprzedających, zdaje sobie sprawę, że z tego typu transakcjami wiążą się obowiązki podatkowe. W grę wchodzą takie obciążenia, jak: podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek od towarów i usług, podatek od czynności cywilnoprawnych, a czasem również akcyza.
Znamiona działalności
Od tego, w jakiej formie podatnik handluje w internecie, będą zależały jego obowiązki podatkowe oraz sposób ich rozliczania. Inaczej bowiem muszą rozliczać się podatnicy działający w sieci jako firma, a inaczej jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. W związku z tym podatnicy działający w sieci w pierwszej kolejności powinni ustalić, czy prowadzona przez nich działalność jest działalnością gospodarczą. Jeśli bowiem jest działalnością zarobkową prowadzoną w sposób zorganizowany i ciągły, to będzie normalną działalnością gospodarczą. W konsekwencji konieczne będzie zarejestrowanie firmy, odprowadzanie należnych podatków i składek ZUS.
W tym miejscu warto zacytować wyrok Sądu Najwyższego z 25 listopada 2005 r. (sygn. akt I UK 80/05; publikowany w OSNP z 2006 r. nr 19-20, poz. 309), w którym sąd wyjaśnił, że w ocenie, czy zostały podjęte czynności zmierzające bezpośrednio do rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, należy uwzględniać wszelkie okoliczności sprawy, w tym także zamiar (wolę) osoby prowadzącej działalność.
Jeżeli prowadzona działalność spełnia warunki umożliwiające uznanie jej za działalność gospodarczą, sprzedawca powinien rozpoznawać przychód, ustalać dochód na podstawie prowadzonej dokumentacji podatkowoksięgowej, ewentualnie wpłacać zaliczki na podatek dochodowy.
PRZYKŁAD:
JAKIE DOWODY POTWIERDZĄ TRANSAKCJE
Podatnik zamierza prowadzić działalność polegającą głównie na kupnie-sprzedaży towarów na aukcjach internetowych w kraju i za granicą. Nie wie jednak, czy dowodami księgowymi mogą być wydruki z komputera i potwierdzające zapłatę wyciągi bankowe, potwierdzające wysokość zapłaconej prowizji za sprzedaż na aukcjach internetowych. Niestety, wydruki z komputera takimi dokumentami nie będą. Zapisy w podatkowej księdze przychodów i rozchodów są dokonywane na podstawie wystawionych faktur VAT, dokumentów celnych, rachunków oraz faktur korygujących i not korygujących, odpowiadających warunkom określonym w odrębnych przepisach, lub innych dowodów wymienionych w rozporządzeniu dotyczącym prowadzenia księgi podatkowej, stwierdzających fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem. Ponieważ wydruki z komputera nie są wymienione we wskazanych przepisach, podatnik nie będzie mógł sporządzonych przez siebie wydruków komputerowych dotyczących zapłaconej prowizji za sprzedane towary na aukcjach w kraju oraz za granicą zastosować jako podstawy zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Także wyciąg bankowy nie będzie stanowił dowodu księgowego.
Dodatkowo trzeba podkreślić, że działalność handlowa podlega opodatkowaniu VAT, co z kolei wiąże się z obowiązkiem rejestracji jako podatnik VAT, prowadzeniem rejestru VAT, składaniem deklaracji i rozliczaniem tego podatku, wystawianiem faktur lub rejestrowaniem obrotu w kasie rejestrującej.
PRZYKŁAD:
JAKI VAT PŁACIĆ PRZY TRANSAKCJACH POZA UE
Podatnik jest zarejestrowanym podatnikiem VAT-UE i zamierza sprzedawać swoje towary za pośrednictwem aukcji internetowych. Zamówienia oraz zapłaty od potencjalnych klientów wpływać będą drogą internetową z różnych krajów, towary zaś będą dostarczane nabywcy za pośrednictwem poczty. Pojawia się więc pytanie, jaką stawkę VAT można zastosować przy sprzedaży towarów poza UE. Podatnik dokonujący eksportu towarów ma prawo zastosować stawkę 0 proc., pod warunkiem że przed złożeniem deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy towarów, otrzymał dokument potwierdzający wywóz tych towarów poza terytorium Wspólnoty. Jeżeli warunek ten nie zostanie spełniony, podatnik wykazuje dostawę w następnym okresie rozliczeniowym ze stawką 0 proc., pod warunkiem że przed złożeniem deklaracji za ten okres otrzyma wspomniany dokument, na którym urząd celny potwierdził wywóz tych towarów z terytorium Wspólnoty. W razie nieotrzymania takiego dokumentu podatnik powinien zastosować stawkę właściwą dla dostawy towaru na terytorium kraju. Jednak otrzymanie przez podatnika dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium UE w terminie późniejszym niż wskazany upoważnia go do dokonania korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym otrzymał ten dokument. W omawianej sytuacji podatnik rozlicza transakcję jako eksport towarów według stawki VAT 0 proc., pod warunkiem że przed złożeniem deklaracji za dany okres rozliczeniowy posiada dokument celny potwierdzający wywóz towarów poza terytorium UE.
PRZYKŁAD:
CZY SPRZEDAŻ DVD TRZEBA REJESTROWAĆ
Podatnik w ramach prowadzonej działalności wykonuje usługi w zakresie kształcenia ustawicznego dorosłych i pozostałych form kształcenia, gdzie indziej niesklasyfikowanych (80.42 B PKD), PKWiU 80 - usługi w zakresie edukacji. Nie wie jednak, czy dokonywana sprzedaż szkoleń w formie elektronicznej na płycie DVD przez internet, np. poprzez aukcje internetowe, musi być ewidencjonowana za pomocą kasy fiskalnej. Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są zobowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Część czynności jest jednak zwolniona z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy fiskalnej. Nie dotyczy to jednak szkoleń sprzedawanych w internecie na nośnikach DVD. Dostawa (sprzedaż) na aukcji internetowej szkoleń zapisanych na nośniku elektronicznym w postaci płyty DVD została wyłączona ze zwolnienia i bez względu na osiągnięty obrót musi być ewidencjonowana za pomocą kasy rejestrującej. Dostawa wszystkich nagranych płyt DVD bez względu na symbol PKWiU podlega ewidencjonowaniu przy zastosowaniu kasy rejestrującej.
Bez prowadzenia firmy
Sprzedaż towarów w internecie w formie prowadzenia działalności gospodarczej to nie jedyna forma aktywności internautów. Równie często z takiej możliwości korzystają osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Najczęściej są to zakupy lub sprzedaż rzeczy na aukcjach internetowych. Sprzedaż rzeczy ruchomych, która nie jest wykonywana w ramach działalności, jeżeli następuje przed upływem sześciu miesięcy od dnia ich nabycia, rodzi obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Wynika to z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy o PIT, zgodnie z którym źródłem przychodu jest m.in. odpłatne zbycie rzeczy, jeżeli następuje przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie. Trzeba jednak tu podkreślić, że obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych powstaje z chwilą przekroczenia tzw. kwoty wolnej od podatku, która w 2007 roku wynosi 3015 zł.
Osoba fizyczna kupująca rzeczy na aukcjach internetowych od innej osoby prywatnej będzie dodatkowo zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, jeśli wartość danego towaru będzie przekraczać 1 tys. zł. Stawka tego podatku wynosi 2 proc. od wartości sprzedawanej rzeczy. Od 1 stycznia 2007 r. obowiązek zapłaty takiego zobowiązania podatkowego przy umowach sprzedaży ciąży na kupującym.
Fiskus bada sieć
Dopełnienie obowiązków podatkowych przy transakcjach internetowych jest istotne, zwłaszcza teraz, gdy organy podatkowe zapowiadają wzmożone kontrole osób działających w sieci. Urzędnicy coraz częściej nawiązują kontakt z właścicielami portali aukcyjnych i proszą o przekazanie danych dotyczących użytkowników. Mają też odpowiednie programy, które pomagają w odszukiwaniu podatników, którzy działają w internecie, a nie wywiązują się z obowiązków podatkowych.
Osoby, które urząd wytypuje do kontroli w omawianym zakresie, najczęściej wzywane są do złożenia wyjaśnień, np. w sprawie wysokości zadeklarowanego za dany rok podatku dochodowego. Urząd może również żądać informacji, czy podatnik sprzedał towar po cenie, która odpowiada jego rynkowej wartości.
Obrona w czasie kontroli
Oczywiście, jak przy każdej kontroli podatkowej, podatnik może się bronić. Przede wszystkim ma prawo czynnie uczestniczyć w czynnościach fiskusa, może pytać o informacje, jakie pozyskuje organ, może przeglądać zgromadzone materiały, prosić o powołanie świadków.
Przy takiej kontroli urząd też ma pewne obowiązki. Organ podatkowy musi przedstawić podatnikowi upoważnienie do przeprowadzenia kontroli oraz okazać legitymację służbową. Kontrolę kończyć powinno doręczenie protokołu, w którym organ podatkowy dokumentuje jej przebieg. Każdy powinien liczyć się z tym, że jeżeli wykonuje zarobkowo działalność handlową przez internet, to spełnia warunki prowadzenia działalności i nie jest wolny od obowiązków podatkowych ciążących na podmiotach prowadzących sprzedaż towarów czy usług w tradycyjny sposób.
W zakresie podatku dochodowego ukrywanie źródła przychodów ze sprzedaży towarów przez internet - jeżeli zostanie wykazane w trakcie kontroli podatkowej - może wiązać się nie tylko z ustaleniem zobowiązania podatkowego wraz z odsetkami, ale także grozić odpowiedzialnością karną skarbową. W tym przypadku może mieć również zastosowanie podatek z nieujawnionych źródeł, którego wysokość wynosi 75 proc. dochodu.
Skoro o odpowiedzialności karnej skarbowej mowa, to trzeba podkreślić, że zgodnie z przepisami kodeksu karnego skarbowego podatnicy, którzy uchylają się od opodatkowania, nie ujawniają właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składają deklaracji, przez co narażają podatek na uszczuplenie, podlegają karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności albo obu tym karom łącznie. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. Natomiast jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Kara grzywny w 2007 roku może wynieść od 312 zł do 8 985 600 zł. Natomiast kara za wykroczenie skarbowe może być wymierzona w granicach od 93,60 zł do 18 720 zł.
Ważne!
Osoby dokonujące sprzedaży prywatnej (nie w ramach działalności gospodarczej) towarów w internecie nie zapłacą podatku dochodowego ani podatku od czynności cywilnoprawnych od takich transakcji, gdy sprzedaż następuje po upływie 6 miesięcy od nabycia zbywanego towaru. Okres 6-miesięczny należy liczyć od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie rzeczy. Jeśli natomiast w sieci sprzedaje się rzeczy nowe (posiadane krócej niż 6 miesięcy kalendarzowych), trzeba będzie zapłacić PIT od zysku według skali podatkowej ze stawkami 19, 30, albo 40 proc.
10 tys. euro wynosi obecnie limit zwolnienia z VAT
EWA MATYSZEWSKA
ewa.matyszewska@infor.pl
Podstawa prawna
l Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
l Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
l Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 68, poz. 450).