Przesłanki wyłączenia odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu wad rzeczy sprzedanej określone zostały w art. 557 Kodeksu cywilnego. Przede wszystkim w sytuacji, gdy przedmiotem sprzedaży była istniejąca już rzecz oznaczona co do tożsamości, to odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi zostaje wyłączona, kiedy kupujący wiedział o tej wadzie już w chwili zawarcia umowy.
W przypadku, gdy sprzedawana była zaś rzecz oznaczona co do gatunku lub rzecz mająca powstać dopiero w przyszłości, to chwilą miarodajną dla oceny odpowiedzialności sprzedawcy jest chwila wydania rzeczy.
Ustawodawca przewiduje, że w sytuacji, gdy kupujący wiedział o konkretnej wadzie, to w sposób dorozumiany zgodził się na nabycie towaru niepełnowartościowego. W konsekwencji zaś uzasadnione staje się wyłączenie odpowiedzialności sprzedawcy z tego tytułu. W miejscu tym należy pamiętać, że odpowiedzialność sprzedawcy nie zostaje wyłączona wtedy, gdy kupujący o wadzie nie wiedział, jednak mógł się o niej z łatwością dowiedzieć bądź powinien się dowiedzieć przy zachowaniu należytej staranności.
W związku z powyższym nie ma zatem znaczenia podział na wady jawne i ukryte. Kluczowe jest więc, iż sprzedawca ponosi odpowiedzialność nie tylko za wady ukryte, ale i za wady jawne, które nie były znane kupującemu, niezależnie od tego, czy o wadach tych nie wiedział z przyczyn przez siebie zawinionych, czy też nie.
Warto również pamiętać, że w przypadku umowy sprzedaży konsumenckiej kupujący chroniony jest w nieco mniejszym zakresie. Mianowicie do wyłączenia odpowiedzialności sprzedawcy dochodzi bowiem nie tylko wtedy, gdy kupujący wiedział o niezgodności towaru z umową, ale również wtedy, gdy oceniając rzecz rozsądnie, powinien był wiedzieć.
Polecamy: Samochód po zmianach od 1 kwietnia 2014 - multipakiet
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Idąc dalej należy także pamiętać, że samo obniżenie ceny rzeczy przez sprzedającego nie znosi jego odpowiedzialności za wady tej rzeczy. Powyższe oznacza, że sam fakt promocyjnego zakupu takiej rzeczy nie może prowadzić do wniosku, iż kupujący o danej wadzie wiedział. Kluczowa jest więc realna wiedza kupującego, a nie możliwość powiązania faktu zaniżonej ceny rzeczy z faktem jej wadliwości.
Wiedza kupującego, o której mowa powyżej, musi być przez sprzedawcę wykazana, jeśli ma on uwolnić się od odpowiedzialności z tytułu rękojmi. Ciężar dowodu spoczywa zatem na sprzedawcy. Dowód taki może polegać na wykazaniu, iż kupujący został poinformowany przez sprzedawcę o istnieniu konkretnej wady. Należy równocześnie pamiętać, że w przypadku sprzedawania nieruchomości sprzedawca nie ma obowiązku wykazania – z uwagi na rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych – że kupujący wiedział, iż rzecz była obciążona wadą prawną, jeśli obciążenie to zostało w księdze wieczystej ujawnione.
Polecamy: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń
Kupujący nie może bowiem zasłaniać się nieznajomością wpisów w księdze wieczystej, w tym wpisów dotyczących obciążenia nieruchomości. Analogicznie sprawa wygląda w zakresie ruchomości obciążonych zastawem rejestrowym. W takim przypadku sprzedawca byłby również zwolniony z obowiązku wykazania, że kupujący wiedział o obciążeniu rzeczy sprzedanej zastawem rejestrowym.
Krzysztof Gładych
radca prawny
Kancelaria Radców Prawnych i Doradców Podatkowych
Bernatowicz Komorniczak Mazur sp.p.