Kryptowaluty od lat kojarzą się z czymś zupełnie nowym i nieobjętym regulacjami. Tak faktycznie było, ale do niedawna. W przypadku wielu krajów obowiązywały krajowe ustawy, które określały reguły dla lokalnego rynku aktywów cyfrowych. Rozwój rynku kryptowalut przyniósł ze sobą zarówno innowacje, jak i wyzwania. To właśnie dlatego Unia Europejska (UE) postanowiła wypełnić lukę prawną na poziomie ponadnarodowym i ujednolicić prawo dla państw członkowskich. Rynki kryptowalut rozwijały się nierównomiernie, a inwestorzy i przedsiębiorcy napotykali na różne bariery prawne lub zagrożenia w zależności od kraju, w którym działali. Odpowiedzią na te potrzeby jest przegłosowane w ubiegłym roku Rozporządzenie MiCA (Markets in Crypto-Assets). Co konkretnie się zmieni? Przede wszystkim wprowadzone zostaną licencje dla dostawców usług w zakresie kryptoaktywów. Od kiedy przepisy MiCA będą stosowane? Na co zwrócić szczególną uwagę? Dowiedz się więcej na ten temat właśnie w tym artykule.
- Zacznijmy od ogółu – czego dotyczy Rozporządzenie?
- Kolejna garść podstaw – kiedy MiCA wchodzi w życie?
- MiCA z perspektywy praktycznej – przechodzimy do szczegółów
- Licencje dla podmiotów objętych Rozporządzeniem MiCA
- Czy należy się obawiać nowych przepisów?
Zacznijmy od ogółu – czego dotyczy Rozporządzenie?
Rozporządzenie MiCA (Markets in Crypto-Assets) to prawdziwy kamień milowy rynku kryptowalut w Unii Europejskiej. Nie było dotychczas tak kompleksowego zbioru przepisów, który wprowadza jednolite zasady dotyczące obrotu aktywami cyfrowymi, takimi jak kryptowaluty, tokeny oraz inne instrumenty oparte na technologii blockchain. W zasadzie o MiCA można napisać kilka artykułów i skupić się oddzielnie na kwestii poszczególnych rodzajów tokenów. Trzeba jednak wybrać to, co najbardziej istotne. W tym wypadku będą to licencje, nowe obowiązki dla CASP czy nowe przepisy odnoszące się do Whitepaper.
Kolejna garść podstaw – kiedy MiCA wchodzi w życie?
W zasadzie prawidłową odpowiedzią jest – już weszło, ale zaczyna obowiązywać stopniowo. Co do zasady miało to miejsce 20. dnia po opublikowaniu w Europejskim Dzienniku Urzędowym. Trzeba jednak nieco cofnąć się w przeszłość, gdyż MiCA została przegłosowana w połowie tamtego roku większością 517 głosów, przy jedynie 38 głosach sprzeciwu i 18 nieobecnych. Oznacza to, że zdecydowana większość opowiedziała się za nowym systemem licencjonowania kryptowalut. Parlament Europejski głosował również w podobnej proporcji w przedmiocie Rozporządzenia o transferze funduszy (TFR). Także zostało przegłosowane i wprowadzi od tych samych dostawców wymóg identyfikacji klientów i beneficjentów.
Tutaj jednak trzeba zaznaczyć, że wejście w życie nie jest równoznaczne z tym, kiedy MiCA będzie stosowana. Co do zasady datą istotną z tej perspektywy jest 30 grudnia 2024 r. To właśnie wtedy wszystkie przepisy Rozporządzenia staną się obligatoryjne wobec wszelkich podmiotów podporządkowanych.
Trzeba jednak wspomnieć o istotnym etapie poprzedzającym końcówkę 2024 r., czyli 30 czerwca 2024 r. – po tej dacie zaczęły funkcjonować regulacje dotyczące e-pieniądza, czyli stablecoinów oraz tokenów powiązanych z aktywami.
Przewidziany jest też okres przejściowy dla podmiotów oferujących usługi najpóźniej do 31 grudnia 2025 r. Na ten moment jednak nie został jeszcze wyznaczony bardziej konkretny termin na poziomie prawa polskiego.
MiCA z perspektywy praktycznej – przechodzimy do szczegółów
Nie da się inaczej tego określić, ale MiCA to prawdziwy game changer. To po prostu coś, czego wcześniej nie było i komplikuje wiele spraw. Rozporządzenie ma na celu ochronę konsumentów i przeciwdziałanie nadużyciom na rynku kryptowalut, ale przez to znacznie formalizuje rynek i podwyższa próg wejścia dla usługodawców. Z jednej strony ogranicza prawdopodobieństwo wystąpienia oszustwa, ale zamyka możliwość startu mniejszym firmom. Dzięki MiCA, wszystkie podmioty działające na rynku będą musiały spełniać standardy, co ma na celu zwiększenie przejrzystości i bezpieczeństwa transakcji.
Rozporządzenie Markets in Crypto-Assets docelowo obejmie wszystkie podmioty związane z rynkiem kryptoaktywów. W szczególności podporządkowani zostaną emitenci kryptoaktywów, dostawcy usług kryptoaktywów (CASP), czy firmy zajmujące się:
- przechowywaniem aktywów cyfrowych np. tokenów,
- wymianą krypto,
- doradztwem inwestycyjnymi w kwestii walut wirtualnych,
- pośrednictwem,
- zarządzanie portfelami elektronicznymi,
- usługami płatniczymi.
Dodatkowo do niedawna projekty emitujące nowy token projektowały tzw. Whitepapery, które nawiązywały do prospektów emisyjnych. Dokumenty tego typu stanowiły krótki opis danego aktywa cyfrowego i pełniły raczej funkcję marketingową. Obecnie ich rola uległa zmianie i stały się obligatoryjne. Organy europejskie określiły, jakie mają być elementy obowiązkowe Whitepaper, a także konieczność zgłaszania ich do weryfikacji.
Licencje dla podmiotów objętych Rozporządzeniem MiCA
Rozporządzenie wprowadza pojęcie „dostawcy usług kryptowalutowych/kryptoaktywowych”, odnoszące się do każdego podmiotu, którego działalność gospodarcza lub zawodowa polega na świadczeniu jednej lub więcej usług związanych z kryptowalutami na rzecz osób trzecich. Oznacza to, że obowiązkowi rejestracji podlegają firmy oferujące wymianę walut wirtualnych na tradycyjne środki płatnicze oraz prowadzące rachunki do przechowywania walut wirtualnych. Dodatkowo MiCA wprowadza nową kategorię podmiotów – „świadczących usługi doradcze w zakresie kryptowalut”, która obejmuje doradców specjalizujących się w zachęcaniu do inwestycji w cyfrowe aktywa. Trzeba też wskazać, że do ubiegania się o zezwolenie są uprawnione wyłącznie podmioty prawne z siedzibą w UE.
W przypadku naruszenia obowiązków wynikających z Rozporządzenia docelowo możliwe będzie nałożenie sankcji pieniężnych do 5 mln EUR lub 3% rocznego obrotu w przypadku osób prawnych. W przypadku osób fizycznych może to być nawet do 700 tys. EUR. Dodatkowo jest to osobna kwestia w stosunku do wynikających z prawa krajowego, które pozostają w mocy.
Czy należy się obawiać nowych przepisów?
Zdecydowanie nie. Stanowią one rezultat naturalnych następstw, które po prostu musiały kiedyś zostać wprowadzone. Rozporządzenie MiCA nie zmienia zbyt dużo z perspektywy konsumenta, poza tym, że dba o jego bezpieczeństwo. To raczej usługodawcy oraz większe podmioty będą musiały przygotować się na nowe przepisy, które staną się wymagalne już w niedalekiej przyszłości. Na ten moment główne założenia Markets in Crypto-Assets nie ulegną zmianie i raczej przyjmą się w ustalonej formie.
Maciej Grzegorczyk, Przemysław Babiec
kryptokancelaria.pl