Charakter sp. z o.o. w organizacji:
Zgodnie z art. 12 Kodeksu spółek handlowych, (dalej: „KSH”), spółka z o.o. powstaje dopiero z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS. Wpis ma zatem tutaj skutek konstytutywny. Od momentu zawarcia umowy spółki, (ewentualnie sporządzenia aktu założycielskiego w spółce jednoosobowej), do momentu wpisu do KRS mamy do czynienia z tzw. spółką w organizacji.
Spółka w organizacji zgodnie z art. 11 § 1 KSH, nie jest osobą prawną ale posiada zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych - może zatem zawierać umowy, pozywać i być pozywana (podobnie jak spółki osobowe). Tym samym, powstaje konieczność uregulowania sposobu reprezentacji takiej spółki, gdyż pomimo braku wpisu w rejestrze spółka taka już od momentu zawarcia jej umowy może już występować w obrocie i prowadzić działalność gospodarczą. W odróżnieniu od spółki z o.o., która powstaje w momencie wpisu do rejestru, wspólnicy spółki w organizacji nie korzystają w pełni z przywileju wyłączenia odpowiedzialności za długi - zgodnie z art. 13 § 2 KSH wspólnik albo akcjonariusz spółki kapitałowej w organizacji odpowiada solidarnie ze spółką i podmiotami działającymi w jej imieniu za zobowiązania spółki w organizacji do wartości niewniesionego wkładu na pokrycie objętych udziałów lub akcji.
Reprezentacja spółki z o.o. w organizacji:
Sposób reprezentacji spółki z o.o. w organizacji uregulowany został w art. 161 § 2 KSH. Zgodnie z tym przepisem spółka w organizacji jest reprezentowana przez zarząd bądź przez pełnomocnika powołanego jednomyślną uchwałą wspólników. W praktyce zazwyczaj pierwszy skład zarządu jest powoływany już w momencie zawierania umowy spółki.
Oprócz zarządu, zgodnie z art. 161 § 2 KSH podmiotem uprawnionym do reprezentacji sp. z o.o. w organizacji jest również pełnomocnik powołany jednomyślną uchwałą wspólników. Celem powołania takiego pełnomocnika można zatem, pomimo braku wpisu do rejestru, odbyć zgromadzenie wspólników sp. z o.o. w organizacji, które udzieli pełnomocnictwa do reprezentowania spółki. Jako, że przepis nie mówi, iż w podjęciu uchwały muszą brać udział wszyscy wspólnicy to jednomyślność dotyczy w tym wypadku wspólników głosujących.
Kiedy możliwe jest podwyższenie kapitału zakładowego spółki bez zmiany umowy spółki
Ubezpieczenie OC członków zarządu spółek kapitałowych
Zasady opodatkowania przychodu uzyskanego ze zbycia akcji
Warto zwrócić uwagę, iż w doktrynie niemal jednomyślnie podkreśla się niedopuszczalność jednoczesnej reprezentacji spółki z o.o. w organizacji przez zarząd oraz pełnomocnika powołanego uchwałą wspólników - podmioty te nie mogą ze sobą „konkurować” przy reprezentowaniu spółki. Oznacza to, że jeżeli w spółce w organizacji powołano zarząd, pełnomocnik określony w art. 161 § 2 KSH może zostać powołany jedynie do reprezentowania spółki w umowach lub sporach pomiędzy spółką a członkiem zarządu. Tym samym, w powołanym zakresie wyłączone jest zastosowanie art. 210 KSH, a zatem rada nadzorcza spółki w organizacji nie jest upoważniona do reprezentowania jej w sporze i umowie z członkiem zarządu.
Regulację szczególną natomiast zawiera art. 162 KSH dotyczący reprezentacji jednoosobowej spółki z o.o. w organizacji (a zatem spółki, w której występuje jeden wspólnik). Zgodnie z powołaną regulacją w jednoosobowej spółce z o.o. w organizacji jedyny wspólnik nie ma prawa reprezentowania spółki z wyjątkiem zgłoszenia spółki do sądu rejestrowego. Tym samym, jeżeli w jednoosobowej spółce z o.o. w organizacji zostanie powołany jednoosobowy zarząd z jedynym wspólnikiem jako jego członkiem, to do momentu rejestracji spółki jedyną czynnością jaką będzie mógł dokonać taki zarząd będzie właśnie zgłoszenie spółki do sądu rejestrowego. Z tych powodów należy postulować unikanie powoływania wspólników do jednoosobowych zarządów w jednoosobowych spółkach z o.o. w organizacji. Innym rozwiązaniem jest również powoływanie w pierwszej kolejności pełnomocnika, (art. 162 KSH nie wyłącza bowiem przepisu art. 161 § 2 KSH), a następnie gdy pełnomocnik dokona już stosownych czynności (np. zawrze umowę najmu) odwołanie go i powołanie jedynego członka zarządu tylko do zgłoszenia spółki do sądu rejestrowego.
Jak już zaznaczano zarząd i pełnomocnik, co do zasady nie mogą bowiem istnieć obok siebie. Choć ratio legis powołanej regulacji jest zwiększenie bezpieczeństwa obrotu w umowach ze specyficznym podmiotem jakim jest spółka jednoosobowa to ciężko uznać, iż obligatoryjne powołanie pełnomocnika w jakikolwiek sposób zagwarantuje takie bezpieczeństwo. Wręcz przeciwnie - skoro jedyny wspólnik nie może reprezentować spółki w organizacji, to i nie będzie mógł odpowiadać solidarnie za jej długi na podstawie art. 13 § 1 KSH (o czym dalej). Rozwiązanie przyjęte przez polskiego ustawodawcę niepotrzebnie komplikuje tylko zawieranie umów przez spółkę przed jej wpisem do rejestru a trzeba pamiętać, że zawarcie co najmniej jednej umowy - tj. umowy najmu i dołączenie jej do wniosku o zarejestrowanie spółki jest, zgodnie z art. 19b ust. 2 Ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, obligatoryjnym wymogiem takiego wniosku.
Odpowiedzialność reprezentantów spółki w organizacji za długi:
Należy również pamiętać o regulacji odpowiedzialności za długi reprezentantów spółki z o.o. w organizacji.
Na podstawie art. 13 § 1 KSH za zobowiązania spółki w organizacji odpowiadają solidarnie sama spółka oraz osoby, które działały w jej imieniu (z uwzględnieniem odpowiedzialności wspólników, o której była już mowa). Zatem członkowie zarządu lub pełnomocnik działający w imieniu spółki będą odpowiadać za zobowiązania zaciągnięte przez spółkę w organizacji solidarnie z tą spółką. Co prawda, art. 161 § 3 KSH przewiduje możliwość zwolnienia reprezentantów spółki w organizacji z odpowiedzialności za zobowiązania poprzez zatwierdzenie ich czynności przez zgromadzenie wspólników, jednakże jest to zwolnienie jedynie z odpowiedzialności wobec spółki. Powyższe oznacza, że w stosunku do osób trzecich np. kontrahentów spółki w organizacji osoby działające w imieniu spółki w organizacji będą odpowiadać solidarnie ze spółką za jej zobowiązania nawet pomimo zatwierdzenia ich czynności przez zgromadzenie wspólników. Pełnomocnicy i członkowie zarządu spółek z o.o. działający przed ich wpisem do rejestru powinni więc z dużą rozwagą podpisywać umowy, których stroną będzie spółka w organizacji mając na uwadze swoją potencjalną odpowiedzialność.
W 2014 r. podatek za przedsiębiorcę zapłaci małżonek
Jak wnieść sprzeciw wobec kontroli podatkowej w firmie
Dominik Cheda, aplikant radcowski