Co to jest Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych?
W dnia 13 października 2019 r. zaczyna w Polsce działać powołany Ustawą z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2018 r., poz. 723) Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych. Przepisy tej ustawy stanowią implementację IV dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu zwanej IV dyrektywą AML.
Celem powołania Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych jest zapewnienie większej transparentności. Zgodnie z IV Dyrektywą AML ma być zidentyfikowana każda osoba fizyczna będąca właścicielem podmiotu prawnego lub sprawująca nad nim kontrolę. W celu zapewnienia maksymalnej przejrzystości państwa członkowskie zostały zobowiązane do tego, by dane na temat beneficjentów rzeczywistych przechowywać w centralnych rejestrach, do których dostęp mają mieć uprawnione organy oraz podmioty mające w tym interes prawny.
Na kim ciąży obowiązek zgłoszenia?
Podmiotami zobowiązanymi do gromadzenia i następnie zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych i ich aktualizacji są następujące podmioty:
1) spółki jawne;
2) spółki komandytowe;
3) spółki komandytowo-akcyjne;
4) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;
6) spółki akcyjne.
Każda wymieniona w ustawie spółka powinna zgłosić wymagane informacje do Rejestru w terminie 7 dni od wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Obowiązek dokonania zgłoszenia do Rejestru ciąży na osobie uprawnionej do reprezentacji spółki. Zgłoszenia dokonuje się elektronicznie, bez żadnych opłat. Musi ono zawierać oświadczenie osoby dokonującej zgłoszenia do Rejestru o prawdziwości zgłaszanych informacji i składane jest pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
Spółki, które przed datą rozpoczęcia działalności Rejestru były wpisane do KRS, mają 6 miesięcy na spełnienie obowiązku rejestracyjnego i zgłoszenie beneficjentów rzeczywistych. A więc ostatecznym terminem dla tych podmiotów jest 13 kwietnia 2020 r.
Jakie Informacje trzeba zgłosić?
Zgłoszeniu do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych podlegają informacje o beneficjentach rzeczywistych podmiotu a więc o osobach fizycznych sprawujących bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad spółką poprzez posiadane uprawnienia, które mogą wynikać zarówno z okoliczności prawnych jak i faktycznych. Zgłoszenie ma obejmować następujące dane: imię i nazwisko takiej osoby, obywatelstwo, państwo zamieszkania, numer PESEL albo datę urodzenia oraz informację o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach przysługujących beneficjentowi rzeczywistemu.
Jak dokonać zgłoszenia?
Co ważne, zgłoszenie musi być opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP. Ustawa nie przewiduje możliwości dokonania zgłoszenia przez pełnomocnika. W związku z tym można oczekiwać, że problemy ze zgłoszeniem pojawią się w przypadku firm, w których wszystkie osoby uprawnione do reprezentacji nie posiadają profilu zaufanego ePUAP lub kwalifikowanego podpisu elektronicznego honorowanego w Polsce. W praktyce będzie to najczęściej dotyczyło spółek reprezentowanych przez obcokrajowców, którzy na potrzeby spełnienia wymogów ustawowych będą musieli uzyskać numer PESEL a następnie profil zaufany ePUAP albo kwalifikowany podpis elektroniczny, który będzie rozpoznawany w systemie teleinformatycznym Rejestru.
Kto może uzyskać dane z Rejestru?
Polski ustawodawca zdecydował, że Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych jest jawny a informacje zgromadzone w Rejestrze mają być udostępniane bezpłatnie. Dane wpisane do Rejestru korzystają z domniemania prawdziwości a osoby zobowiązane do dokonywania zgłoszeń ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zgłoszeniem do Rejestru nieprawdziwych danych, niezgłoszeniem danych w ustawowym terminie lub niezgłoszeniem ich aktualizacji.
Polecamy: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej
Nawet 1.000.000 zł. kary za niedopełnienie obowiązków
Polskie prawo przewiduje bardzo dotkliwe, o wiele surowsze niż na przykład na Słowacji, kary za niedopełnienie obowiązków zgłoszenia do Rejestru informacji o beneficjentach rzeczywistych. Spółki, które nie dopełniły obowiązku zgłoszeniowego w terminie wskazanym w ustawie, podlegają karze pieniężnej do wysokości 1.000.000 zł. Warto więc w porę dokonać zgłoszenia.
Paulina Szmolke
Radca prawny, Partner
Kancelaria Radców Prawnych V4 Legal