Nieodpłatne świadczenie w związku z nieodpłatnym sprawowaniem funkcji w zarządzie
W tym miejscu pragniemy dokonać analizy wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 października 2019 roku sygn. II FSK 3717/17, zgodnie z którym po stronie skarżącej spółki powstał przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia w związku z nieodpłatnym sprawowaniem funkcji przez jej członków zarządu (niebędących udziałowcami skarżącej). Co ciekawe, na zaprezentowane stanowisko w ramach wyżej wskazanego orzeczenia nie miało znaczenia to, że członkowie zarządu byli zatrudnieni w ramach spółki matki. W ramach niniejszej sprawy podkreślano, że na prawidłowość wydanej decyzji bez znaczenia pozostawała okoliczność, iż jedyny udziałowiec skarżącej spółki odnosi korzyści otrzymując wyższą dywidendę - gdyż odnoszącymi tą korzyść nie byli członkowie zarządu pełniący nieodpłatnie funkcje w ramach skarżącej spółki, lecz odrębny podmiot (który jest jedynie pracodawcą osób pełniących nieodpłatnie funkcję członka zarządu w ramach skarżącej spółki).
Wskazane orzeczenie implikuje zwiększone ryzyko powstania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia dla spółek, w ramach których członkowie zarządu pełnią swoje funkcje nieodpłatnie, otrzymując równolegle wynagrodzenie jedynie od spółki matki.
Mając na uwadze powyższe, zastanawia, czy wskazane orzeczenie przełoży się na zmianę linii interpretacyjnej (do tej pory co do zasady przychylnej dla podatników) w podobnych stanach faktycznych. Co ciekawe, analizując najnowsze interpretacje prawa podatkowego, pomimo niekorzystnego wyroku NSA z dnia 30 października 2019 roku sygn. akt II FSK 3717/17, nie należy na chwilę obecną mówić o przełamaniu dotychczasowego podejścia do analogicznych stanów faktycznych.
Mianowicie, przykładowo zgodnie z:
- indywidualną interpretacją prawa podatkowego z dnia 31 marca 2020 roku sygn. 0111-KDIB2-1.4010.2.2020.1.AP wskutek pełnienia przez prezesa zarządu, członków rady nadzorczej oraz prokurenta (zatrudnionych w spółce matce) swoich funkcji nieodpłatnie na rzecz spółki córki, nie powstanie po jej stronie przychód podatkowy z tytułu nieodpłatnego świadczenia;
- indywidualną interpretacją prawa podatkowego z dnia 8 września 2020 roku sygn. 0111-KDIB1-1.4010.271.2020.1.SG wskutek pełnienia przez niektórych członków zarządu i rady nadzorczej (zatrudnionych w ramach spółki zarządzającej częścią portfela akcjonariusza wnioskodawcy) swoich funkcji nieodpłatnie na rzecz wnioskodawcy, po jego stronie nie powstanie przychód podatkowy z tytułu nieodpłatnego świadczenia.
- indywidualną interpretacją prawa podatkowego z dnia 7 maja 2020 roku sygn. 0111-KDIB2-1.4010.34.2020.2.AM nieodpłatne pełnienie funkcji prezesa zarządu bez wynagrodzenia (zatrudnionego w spółce powiązanej będącej 100% właścicielem spółki matki) na rzecz wnioskodawcy nie powoduje po jego stronie powstania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia.
Co jednak ciekawe, we wszystkich wyżej wskazanych interpretacjach Dyrektor KIS, zgadzając się ze stanowiskiem wnioskodawców, odstąpił od własnego uzasadnienia prawnego. Odstąpienie od uzasadnienia nie rodzi oczywiście negatywnych skutków dla podmiotów, które uzyskały wyżej wskazane pozytywne interpretacje prawa podatkowego. Jednak dla tych, którzy nie wystąpili z własnym wnioskiem, kierując się jedynie pozytywnymi interpretacjami wydawanymi na rzecz innych podmiotów, zwiększa w pewien sposób ryzyko zmiany linii interpretacyjnej. Innymi słowy, istnieje ryzyko, iż ,,w pewnym momencie” organ wyda negatywną interpretacje w podobnych stanach faktycznych, podbierając się w ramach uzasadnienia prawnego profiskalnym wyrokiem NSA z dnia z dnia 30 października 2019 roku sygn. II FSK 3717/17.
Członkowie zarządu pełniący funkcje nieodpłatnie
W związku z powyższym, obecnie podatnicy, których członkowie zarządu pełnią swoje funkcje nieodpłatnie (a odpłatność występuje jedynie w relacji członek zarządu spółki córki a spółka matka), mogą stać przed dylematem, czy występować z wnioskiem o wydanie własnych interpretacji prawa podatkowego w celu uzyskania ochrony, czy też może powoływać się na wprowadzoną z dniem 1 stycznia 2017 roku do Ordynacji Podatkowej tzw. utrwaloną praktykę interpretacyjną. Przy czym niestety oba podejścia zawsze wiążą się z pewnym ryzykiem. Mianowicie, w przypadku ewentualnego otrzymania negatywnej interpretacji prawa podatkowego (na skutek zmiany linii interpretacyjnej) podatnicy w praktyce narażają się w pewnym stopniu na zwiększone ryzyko wszczęcia kontroli na podatkach dochodowych (co warte podkreślenia: omawiany profiskalny wyrok NSA stanowił pokłosie postępowania w ramach podatku CIT). Z drugiej strony, czyli powołując się na tzw. utrwaloną linię interpretacyjną, należy po pierwsze na bieżąco śledzić wydawane interpretacje. Ponadto, decydując się na taką taktykę, niestety organ zawsze może próbować argumentować, że stan faktyczny jest odmienny w stosunku do prezentowanego w pozytywnych interpretacjach.
Przy czym, biorąc pod uwagę, iż aktualnie wydawane interpretacje są przychylne dla podatników, słusznym krokiem wydaje się jednak wystąpienie z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego, gdyż (na chwilę obecną) szanse uzyskania pozytywnej interpretacji należy ocenić jako wysokie.
Joanna Aleksandrowicz, aplikant radcowski BG TAX & LEGAL