Zmiany w akcyzie od 1 lutego 2021 r.
Przedstawicielka Ministerstwa Finansów poinformowała, że wchodząca w życie 1 lutego 2021 r. nowelizacja ustawy o akcyzie przewiduje dwie zasadnicze zmiany: pierwsza wiąże się z powstaniem Centralnego Rejestru Podmiotów Akcyzowych, a druga z rozszerzeniem systemu przemieszczania oraz nadzoru wyrobów akcyzowych EMCS.
Mówiąc o korzyściach, jakie zmiany przyniosą fiskusowi, Rutka wskazała przede wszystkim zastąpienie wielu dokumentów papierowych dokumentami elektronicznymi.
"Będziemy mieć w jednym miejscu dane wszystkich podatników, którzy mogą posiadać wiele składów podatkowych, mogą prowadzić działalność w wielu miejscach. Poprawi się nadzór nad tymi miejscami oraz monitoring całego procesu przemieszczania wyrobów akcyzowych. Ponieważ system EMCS łączy się z innymi systemami KAS, importowymi czy eksportowymi, ułatwi to nie tylko pracę funkcjonariuszom KAS i nadzór fiskusa nad tymi procesami, ale także korzystnie wpłynie na możliwości analizy ryzyka w przypadku firm akcyzowych" - powiedziała.
"Jest to dalsze uszczelnienie systemu podatku akcyzowego" - zaznaczyła. Zdaniem Rutki korzyści dla firm związane są nie tylko z zastąpieniem dokumentów papierowych elektronicznymi, ale także z poprawą bezpieczeństwa obrotu.
"Pojawi się możliwość sprawdzania kontrahentów, którzy uczestniczą zarówno w wysyłce, jak i odbiorze towarów akcyzowych, co daje pewność, że są to podmioty zarejestrowane. Spadnie ryzyko, że trzeba będzie zapłacić akcyzę za nieuczciwego partnera w biznesie, wzrośnie pewność obrotu wyrobami akcyzowymi" - wyjaśniła Rutka.
Centralny Rejestr Podmiotów Akcyzowych
Jak wyjaśniła rozmówczyni, zgodnie z nowelizacją dotychczasowe rejestry podmiotów akcyzowych, których jest 44 i które prowadzone są przez naczelników urzędów skarbowych, zostaną zastąpione Centralnym Rejestrem Podmiotów Akcyzowych prowadzonym przez Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Poznaniu. "To oznacza rezygnację z papierowych zgłoszeń rejestracyjnych i lokalnych rejestrów podmiotów akcyzowych" - powiedziała Rutka.
"Powstanie jeden rejestr obejmujący zdecydowanie większą grupę podmiotów - nie tylko przedsiębiorców. Znajdą się w nim także podmioty, które nie prowadzą działalności gospodarczej, a zużywają wyroby zwolnione od akcyzy" - dodała.
Do rejestru trafią przede wszystkim podmioty dokonujące czynności opodatkowanych akcyzą; przykładem mogą być browary produkujące piwo, czy gorzelnie. Podmiotem zużywającym wyroby akcyzowe zwolnione z podatku, który także znajdzie się w nowej bazie, będzie np. producent octu, który wykorzystuje do tego zwolniony z akcyzy spirytus.
W rejestrze znajdą się też firmy nabywające alkohol etylowy całkowicie skażony środkami dopuszczonymi we wszystkich państwach członkowskich UE. Chodzi na przykład o producentów środków chemicznych, m.in. płynów przeciwoblodzeniowych, czy rozpuszczalników. Zgłosić muszą się też podmioty reprezentujące przedsiębiorców zagranicznych, które nabywają na rzecz odbiorców końcowych na przykład energię elektryczną, gaz czy susz tytoniowy.
"Nową kategorią podmiotów, które obejmie obowiązek rejestracji są podmioty, u których niszczone są wyroby nieprzydatne do spożycia, zużycia, czy przerobu. Kolejną - pośredniczące podmioty węglowe i pośredniczące podmioty gazowe (pośrednicy zajmujący się kupnem i sprzedażą węgla i gazu - PAP), które dotychczas składały jedynie powiadomienie o prowadzeniu takiej działalności naczelnikowi urzędu skarbowego" - powiedziała dyrektorka w resorcie finansów.
Rejestr będzie też dotyczył podmiotów nieprowadzących działalności gospodarczej, które nie są osobami fizycznymi. Chodzi o instytucje takie jak wojsko, policja, szkoły, czy przedszkola, które zużywają wyroby zwolnione od akcyzy, np. gaz LPG, paliwa lotnicze, paliwa żeglugowe.
Nowa baza nie obejmie natomiast osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej oraz "podmiotów olejowych", czyli takich, które zużywają olej opałowy bądź dokonują jego sprzedaży. Są one bowiem zarejestrowane w odrębnym systemie. Zmiana nie obejmie też pośredniczących podmiotów tytoniowych, których dane także znajdują się w innej bazie.
Ministerstwo Finansów przewidziało możliwość fakultatywnej rejestracji na nowych zasadach dla osób fizycznych zużywających gaz LPG do celów grzewczych. Jak wyjaśniła Rutka, może to być dla nich korzystne, dzięki temu będą mogły elektronicznie potwierdzać odbiór gazu.
Dyrektorka wyjaśniła, że pomioty akcyzowe, które już są zarejestrowane w lokalnych bazach, zostaną automatycznie przeniesione do centralnego rejestru. Będą jednak musiały w terminie do 30 czerwca br. potwierdzić dotychczasowe dane i uzupełnić wcześniejsze zgłoszenie o informacje dotyczące organu podatkowego właściwego dla tego podmiotu.
Do 30 czerwca br. będą również musiały zarejestrować się pośredniczące podmioty węglowe i gazowe, które przed 1 lutego br. złożyły tylko powiadomienie o zamiarze prowadzenia działalności. Podmioty rozpoczynające działalność w zakresie akcyzy, będą rejestrować się (tak jak dotychczas) przed dniem rozpoczęcia takiej działalności.
Rejestracja przez PUESC
Rejestracja na nowych zasadach następuje przez platformę usług elektronicznych skarbowo-celnych PUESC. Wymaga to posiadania bądź założenia konta na tym portalu i uzyskania indywidualnego numeru ID SISC. Zgłoszenie musi być podpisane jednym z rodzajów podpisów elektronicznych: kwalifikowanym, zaufanym, osobistym lub weryfikowanym za pomocą certyfikatu celnego albo innym dopuszczonym przez ministra finansów.
„Instrukcja rejestracji jest dostępna od 1 lutego zarówno na stronie PUESC, jak i na stronie podatki.gov.pl w zakładce +akcyza+. Rejestr powinien być kompletny od lipca tego roku" - powiedziała Rutka.
Rozszerzenie systemu monitoringu przemieszczania wyrobów akcyzowych
Utworzenie Centralnego Rejestru Podmiotów Akcyzowych wiąże się z rozszerzeniem systemu monitoringu przemieszczania wyrobów akcyzowych EMCS na wyroby zwolnione z akcyzy i objęte zerową stawką. System ten jest wykorzystywany do monitoringu przemieszczania wyrobów akcyzowych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy - zarówno w obrocie krajowym, jak i wewnątrzwspólnotowym - z zastosowaniem elektronicznego dokumentu e-AD. Druga jego część dotyczy przemieszczania w kraju towarów zwolnionych z akcyzy i opodatkowanych stawką zerową (dokument e-DD). Użytkownikami systemu są podmioty działające w procedurze zawieszenia poboru akcyzy, jak i podmioty dokonujące przemieszczeń w kraju poza tą procedurą.
"Chcemy, aby w praktyce system ten objął prawie cały obrót wyrobami akcyzowymi" - powiedziała Rutka. Wyjaśniła, że system EMCS daje możliwość automatycznego sprawdzania kontrahentów, którzy uczestniczą w wysyłce i odbiorze wyrobów akcyzowych. Aby działał efektywnie, uzasadnione było utworzenie ściśle z nim powiązanego rejestru podmiotów akcyzowych, który pozwoli zgromadzić dane o uczestnikach rynku w jednym miejscu.
Jak poinformowała Rutka, rozszerzenie systemu EMCS było testowane już w grudniu ub. r., ale przedsiębiorcy na wejście do niego mają jeszcze cały rok. Okres przejściowy mija z końcem stycznia 2022 r.
Przedstawicielka MF powiedziała, że firmy mogą korzystać z udostępnionego przez resort finansów generatora dokumentów e-DD w systemie EMCS PL2, jednak dla dużych firm, które mają codziennie wiele dostaw, generator może być niewystarczający. Wykorzystują one własne systemy elektroniczne połączone z systemem magazynowo - księgowym. Dlatego potrzebują więcej czasu na ich dostosowanie do generowania dokumentów w systemie EMCS.
Autor: Marcin Musiał
mmu/ je/