RADA
Udziałowcy nie uzyskają dochodu, jeżeli niepodzielone zyski spółki z o.o.:
1) nie będą podwyższać wkładów wspólników w spółce komandytowej w stosunku do wartości udziałów w spółce z o.o.,
2) nie zostaną wypłacone, postawione do dyspozycji, czy też udostępnione w jakiejkolwiek innej formie.
Według stanowiska organów skarbowych wspólnicy spółki przekształconej uzyskają jednak dochód w momencie wyjścia ze spółki komandytowej lub jej likwidacji.
UZASADNIENIE
Zasady przekształcania spółek handlowych reguluje Kodeks spółek handlowych. Dopuszcza on możliwość przekształcenia spółki z o.o. w spółkę komandytową. Spółka przekształcana jest uznawana za spółkę przekształconą z chwilą wpisu do rejestru. Dzień wpisu do rejestru jest dniem przekształcenia. Jednocześnie sąd rejestrowy z urzędu wykreśla z rejestru spółkę przekształcaną - w tym przypadku spółkę z o.o. Wspólnicy spółki przekształcanej stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej.
Przekształcenie spółki a likwidacja
W sytuacji opisanej w pytaniu należy wobec tego rozważyć, czy można mówić o faktycznym uzyskaniu dochodu z udziału czy też o likwidacji osoby prawnej. Finalnym efektem przekształcenia będzie przecież istnienie spółki nieposiadającej osobowości prawnej w miejsce pierwotnej osoby prawnej. Spółka komandytowa nie jest bowiem osobą prawną w myśl prawa.
Z całą pewnością czynności przekształcenia spółki kapitałowej nie można utożsamiać z jej likwidacją, którą w k.s.h. regulują odrębne przepisy. W wyniku przekształcenia nie dochodzi do uzyskania przez wspólnika przypadającej mu części majątku likwidowanej spółki, a więc i dochodu (przychodu) z tego tytułu.
Przekształcenie spółki a powstanie przychodów u wspólnika
Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie przewiduje uzyskania przychodów z tytułu samego przekształcenia spółki z o.o. w spółkę komandytową. Takie rozwiązanie potwierdza Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji wydanej 23 października 2008 r., nr IPPB3/423-1287/08-2/AJ:
Stosownie do regulacji art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także m.in. wartość majątku uzyskanego w związku z likwidacją osoby prawnej.Według Wnioskodawcy w treści tego przepisu nie wymieniono dochodu uzyskanego w wyniku przekształcenia osoby prawnej.Podstawowym zatem kryterium uzyskania przez podatnika dochodu (przychodu) z udziału w zyskach osób prawnych jest faktyczne uzyskanie dochodu, które sprowadza się do tego, że dochód (przychód) ten zostanie mu rzeczywiście wypłacony lub postawiony do jego dyspozycji, a w konsekwencji podatnik będzie mógł nim sam rozporządzać.
Oznacza to, że sam fakt dokonania przekształcenia spółki z o.o. w spółkę komandytową nie spowoduje jeszcze u wspólników powstania dochodu (przychodu). Decydujące znaczenie będzie miał fakt uzyskania dochodu (przychodu) także poprzez przeznaczenie zatrzymanego zysku z lat ubiegłych na podwyższenie wartości wkładów wspólników w spółce komandytowej. Tak właśnie uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 21 marca 2008 r., nr IP-PB3-423-47/08-2/AG:
Natomiast w przypadku gdy pozostały w spółce akcyjnej na dzień przekształcenia zysk z lat ubiegłych znajdujący się na kapitale zapasowym oraz zysk wypracowany w roku przekształcenia podwyższą wartość wkładów w spółce komandytowej w stosunku do wartości akcji w spółce akcyjnej (zysk przeznaczony zostanie na podwyższenie kapitału podstawowego), to różnica tych wartości stanowić będzie przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Mając na uwadze fakt, iż zgodnie z art. 93a § 1 i § 2 pkt 1 lit. b) Ordynacji podatkowej spółka komandytowa w drodze sukcesji generalnej przejmie ogół praw i obowiązków przekształcanej spółki kapitałowej (akcyjnej), będzie ona zobowiązana, w przypadkach gdy powstanie po stronie wspólnika przychód z tytułu udziału w zysku osób prawnych, do poboru zryczałtowanego podatku od tych przychodów.
W myśl tego stanowiska, jeżeli wartość zysków zatrzymanych w przekształcanej spółce z o.o podwyższy wartość wkładów wspólników w spółce komandytowej, wspólnicy uzyskają dochody (przychody) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Spółka komandytowa musi wówczas jako płatnik pobrać i wpłacić do właściwego urzędu skarbowego podatek od nadwyżki wartości podwyższenia wkładów, obliczony według stawki 19%.
Organy skarbowe zajmują stanowisko, w myśl którego niepodzielone zyski spółki kapitałowej, które nie zwiększą kapitału podstawowego przekształconej spółki osobowej, będą podlegały opodatkowaniu w momencie wyjścia wspólnika ze spółki przekształconej lub w momencie jej likwidacji - jako przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych.
Zdaniem organów podatkowych nastąpi więc tylko odwleczenie w czasie opodatkowania zysków zatrzymanych przy przekształceniu spółki kapitałowej w osobową do czasu wystąpienia likwidacji lub wystąpienia wspólnika, nie zaś jego uniknięcie. Trudno jednak w pełni zaakceptować argumentację, w myśl której po likwidacji spółki komandytowej następuje u wspólników uzyskanie dochodu (przychodu) z tytułu udziału w zyskach osoby prawnej. Stanowisko takie jest jednak podnoszone przez organy podatkowe w sposób konsekwentny. Na przykład w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 30 października 2007 r., nr IBPB3/423-21/CP/KAN-162/07, oraz Dyrektora Izby Skarbowej w interpretacji z 21 marca 2008 r., nr IP-PB3-423-47/08-2/AG:
Mając powyższe na względzie, stwierdzić jednocześnie należy, że pozostawione w spółce kapitałowej środki, które stały się majątkiem spółki osobowej prawa handlowego, a nie podwyższają wartości wkładów w spółce osobowej w stosunku do wartości udziałów w spółce kapitałowej, przypadające na wspólnika, będą podlegały opodatkowaniu w momencie wyjścia tego wspólnika ze spółki osobowej lub jej likwidacji jako przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych.
PRZYKŁAD
Wspólnicy GAWLEAS Sp. z o.o. podjęli decyzję o przekształceniu GAWLEAS w spółkę komandytową. GAWLEAS posiada na kapitale zapasowym niepodzielone pomiędzy jej wspólników (spółkę akcyjną i spółkę z o.o.) zyski z poprzednich lat. Nie zostaną one przeznaczone na podwyższenie wielkości wkładów wspólników. Po dwóch latach funkcjonowania spółka komandytowa zostaje rozwiązana, a jej majątek podzielony pomiędzy wspólników.
W wyniku dokonania przekształcenia wspólnicy nie uzyskują jeszcze dochodu (przychodu) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Dochody te (od zysków zatrzymanych i nieopodatkowanych dwa lata wcześniej) osiągną jednak w wyniku likwidacji spółki komandytowej.
Gdyby jednak podział nastąpił w 2009 r. (po zmianie ustawy o pdop), wspólnicy uzyskaliby dochody z tytułu udziału w zyskach osoby prawnej już w momencie przekształcenia spółki z o.o. w spółkę komandytową.
ZMIANY
OD 1 STYCZNIA 2009
Warto zwrócić uwagę, że od 1 stycznia 2009 r. obowiązuje zmiana ustawy, w wyniku której wartość niepodzielonych zysków w spółkach kapitałowych w przypadku przekształcenia tych spółek w spółki osobowe będzie stanowić dochód (przychód) z udziału w zyskach osób prawnych (dodany zostanie pkt 8 do art. 10 ust. 1 updop). Przychód ten należy określić na dzień dokonania przekształcenia.
Omówione przepisy dotyczą podatników, których rok podatkowy rozpoczął się po 31 grudnia 2008 r. Podatnicy, których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy i rozpoczął się przed 1 stycznia 2009 r., zastosują do końca przyjętego przez siebie roku podatkowego przepisy updop w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r. Tacy podatnicy nie muszą ustalać dochodów z udziału w zyskach osób prawnych od zysku zatrzymanego z samego faktu przekształcenia dokonanego po 1 stycznia 2009 r., ale przed końcem roku podatkowego rozpoczętego przed tą datą.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
• art. 10 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1316
Marcin Gawlik
konsultant podatkowy